"Dit is de waanzin ten top. Wat wil die deelraad? Dat er straks helemaal geen toerist meer naar Amsterdam komt?" Zo reageerde de eigenaar van een souvenirshop op het voorstel van GroenLinks de lichtvervuiling in het centrum terug te dringen. Ook in reacties op Amsterdam Centraal werd het voorstel al weggehoond als het zoveelste absurde plannetje van stadsdeel Centrum. Een voorstel dat daarvandaan komt, kan immers niet deugen.
Toch is er heel wat voor te zeggen om eens kritisch te kijken naar de verlichting in de stad. Misschien moet het niet zo rigoureus als GroenLinks nu voorstelt, maar het is de vraag of alles dan maar zo moet blijven als het is.
Voors en tegens
Er worden meestal twee redenen aangevoerd voor het terugdringen van de buitenverlichting: er kan energie mee bespaard worden en de lichthinder die mensen ondervinden neemt af. Lichthinder? Ja, niet iedereen vindt het prettig om elke nacht felle lampen voor zijn raam te hebben. Sommigen zouden ook wel eens omhoog starend een mooie sterrenhemel willen zien, iets wat met overdadige verlichting vrijwel onmogelijk is.
Ook onder tegenstanders zijn overwegend twee argumenten te horen. Ze vrezen net als de souvenirshophouder dat het zó donker wordt in Amsterdam dat toeristen weg zullen blijven, of ze zijn bang dat het ten koste gaat van de veiligheid in de stad.
De voorstanders voelen zich gesteund door een onderzoek waaruit blijkt dat ruim tachtig procent van de Nederlanders vindt dat reclameverlichting ’s nachts uit moet, om lichtvervuiling te bestrijden, maar vooral om energie te besparen. In de grote steden ligt dat percentage iets lager, maar ook daar zit het tegen de tachtig procent. Duidelijke zaak zou je denken, de meerderheid wil het, dus uit dat licht. Maar zo eenvoudig ligt het niet.
Veiligheid in het geding?
Hoe zit het bijvoorbeeld met die veiligheid waar tegenstanders zo druk over maken? Die berust grotendeels op misverstanden. In de discussie over het terugdringen van de nachtverlichting gaat het uitsluitend om reclame- en sierverlichting. De zogeheten ‘functionele’ openbare verlichting, zeg maar het geheel aan lantaarnpalen, valt daarbuiten. Dat is de verlichting die de gemeente inzet om bijvoorbeeld de verkeersveiligheid en de veiligheid van burgers op straat te bevorderen. Uitvoering van de plannen hoeft daar dus geen invloed op te hebben.
Overigens is het nog maar de vraag of minder licht wel zo’n negatief effect heeft op de veiligheid. Zo zijn er onderzoeken die aantonen dat op sommige plekken juist de criminaliteit afneemt bij minder verlichting. Dat klinkt misschien vreemd, maar het zou inderdaad goed kunnen dat in een slecht verlicht Vondelpark minder gebeurt puur omdat er minder mensen ’s nachts in hun eentje rondlopen of fietsen.
En het toerisme dan?
Daar hebben de tegenstanders wel een punt. Niet alleen toeristen, maar ook inwoners van Amsterdam zien in het algemeen in het donker graag de mooi verlichte grachten en monumenten. Nachtelijk Amsterdam is een trekpleister, waarbij het niet eens zo belangrijk is of je er nu rondloopt, of alleen maar vanuit een (hotel) kamer naar buiten kijkt en - dankzij de verlichting - de Westertoren kunt zien staan.
De gemeente gebruikt overigens zelf als het om verlichting gaat geen driedeling – reclameverlichting, sierverlichting en functionele openbare verlichting, maar kent nog een vierde categorie: de stadsilluminatie. Daaronder valt de verlichting van monumenten – waarvan er in 2005 190 verlicht werden - en van bruggen - in 2005 90 stuks. Sierverlichting omvat in die vierdeling 'zeer uiteenlopende vormen van kunstverlichting die als zodanig een esthetische bijdrage leveren aan de beleving van de openbare ruimte in de stad' [1]. Denk maar aan de kerstverlichting die nu overal hangt en die ook niet door de gemeente wordt betaald, maar door winkeliers.
Het lijkt me goed, die vierdeling aan te houden en voor elk type verlichting eigen beleid te bepalen. Voor functionele verlichting kan dan als uitgangspunt gelden, dat zoveel mogelijk energiebesparend materiaal gebruikt wordt, waarbij de veiligheid niet in het geding mag komen. Voor reclameverlichting kunnen tijden ingesteld worden waartussen geen of uitsluitend sterk gedempt licht is toegestaan, mogelijk dat laatste zelfs alleen in combinatie met C02-compenserende maatregelen, zoals ook bij terrasverwarming is voorgesteld. En voor sierverlichting en stadsilluminatie worden eisen opgesteld waarbij zoveel mogelijk energiebesparende maatregelen worden genomen en gestreefd wordt naar demping van het licht in de nachtelijke uren. Daarbij mogen de eisen voor sierverlichting, die vaker commercieel van opzet is, strenger zijn, dan die voor stadsilluminatie.
Of dit alles nu door de stadsdelen moet worden uitgezocht, of door de centrale stad, waar GroenLinks eind oktober ook al gevraagd heeft om dergelijke maatregelen te onderzoeken, mogen de bestuurders onderling uitzoeken. Het zou bedrijven in de stad sieren, wanneer ze los van officiële maatregelen zelf de verantwoordelijkheid zouden nemen om hun reclame-uitingen te beperken tot de uren waarin ze hun doelgroep ook bereiken met die uitingen. Om over het 's nachts verlichten van kantoorgebouwen nog maar te zwijgen, dat moet gewoon verboden worden.
[1] - Beleidsplan openbare verlichting 2005-2015 - DIVV Amsterdam
AT5 Nieuws
RTV Noord-Holland
Politie Amsterdam
Amsterdam.nl
RTV Amstelveen
Parool Nieuws Amsterdam
zeventien reacties op "Moet het licht uit?"
Het is de politie die zegt dat het licht aan moet blijven omdat zij dan makkelijker kunnen zien of er ongenode gasten door winkel , buurthuis of bibliotheek kruipt , sluipt, of binnenvalt.
Mij lijkt het handiger dat de politie leert dat het s,nachts donker is en dus gewoon op moet letten op lichtjes die er niet horen te zijn! Dat zou veel energie besparen.
Maar aan de andere kant mag je van een politie man/vrouw ook verwachten dat zij een behoorlijk salaris krijgen voor hun inspanningen!
Het is verder een feit dat ondernemers niet als vanzelf de koers zullen verleggen. Daarom is het verstandig om voorstellen tot regelgeving te doen. Of de uitwerking in het voorstel van GL nu precies het beste is, dat vraag ik me wel af. Je moet de decembermaand nu eenmaal niet gebruiken om de decembertradities aan te pakken: dat moet je de rest van het jaar doen, als iedereen wat minder heetgebakerd is. Begin september aankondigen van nieuwe regels werkt stukken beter.
Wat betreft veiligheid: reclameverlichting is nu eenmaal geen straatverlichting en het argument dat de veiligheid wordt aangetast is dus pure kul. Als de middenstand zich daar serieuze zorgen over maakt en die taak kennelijk toch graag voor haar rekening wil nemen, dan stel ik voor dat de middenstand begint met het aarden van de straatverlichting in het centrum. Ik meen dat wethouder Herrema een dergelijk aanbod met beide handen en in dankbaarheid zal aanvaarden. Kortom: GL heeft een punt. En zo tegen februari/maart 2008, als de dagen wat lengen en de zomer in zicht komt moet GL met de uitwerking van dat punt ook vooral verder gaan.
Ik zie mijn bijdrage overigens ook niet als een aanval op ondernemerschap. Het punt is alleen dat het gedrag (verspilling van energie door de middenstand) gewoon niet goed is en ten koste gaat van het algemeen belang. Iedere ondernemer gaat voor zijn eigen belang en het resultaat is meer verspilling.
Op het moment dat ondernemers de kosten niet zouden afwentelen zou verhoging van de kostprijs wellicht helpen. Dat is nu niet het geval, integendeel: de er lijkt eerder een soort wedloop aan de gang te zijn om de aandacht van de stadsgenoot. Daar moeten we vooral iets tegen doen.
Wie is voor mijn idee, wie tegen?>
Absoluut tegen reclame verlichting van bedrijven op industrie-gebieden!!
amsterdam is ok maar te veel donkel is het al geworden dat merk je gewoon vroeger heb meer lichten reclames OOK MEER TOERISTEN IK ZIE DAT GOED BEN NIET BLIND . Maar nu is amsterdam heel dunkel
>iets wat met overdadige verlichting vrijwel onmogelijk is.
Misschien moeten die mensen dan maar in een naburig dorp gaan wonen? Broek in waterland of Beverwijk heeft wast nog wel wat huizen die te koop staan.
Serieus, als je in het centrum gaat wonen dan weet je toch wat je krijgt? Wat krijgen we hier na, gedwongen sluiting van de winkels op zondag in het centrum “omdat sommige mensen ook wel eens van een rustige zondag willen genieten, iets wat met de overdadige winkeltijden momenteel niet mogelijk is” ???