Home > > Moet het licht uit?

Moet het licht uit?

Amsterdam bij nacht

"Dit is de waanzin ten top. Wat wil die deelraad? Dat er straks helemaal geen toerist meer naar Amsterdam komt?" Zo reageerde de eigenaar van een souvenirshop op het voorstel van GroenLinks de lichtvervuiling in het centrum terug te dringen. Ook in reacties op Amsterdam Centraal werd het voorstel al weggehoond als het zoveelste absurde plannetje van stadsdeel Centrum. Een voorstel dat daarvandaan komt, kan immers niet deugen.

Toch is er heel wat voor te zeggen om eens kritisch te kijken naar de verlichting in de stad. Misschien moet het niet zo rigoureus als GroenLinks nu voorstelt, maar het is de vraag of alles dan maar zo moet blijven als het is.

Voors en tegens
Er worden meestal twee redenen aangevoerd voor het terugdringen van de buitenverlichting: er kan energie mee bespaard worden en de lichthinder die mensen ondervinden neemt af. Lichthinder? Ja, niet iedereen vindt het prettig om elke nacht felle lampen voor zijn raam te hebben. Sommigen zouden ook wel eens omhoog starend een mooie sterrenhemel willen zien, iets wat met overdadige verlichting vrijwel onmogelijk is.

Ook onder tegenstanders zijn overwegend twee argumenten te horen. Ze vrezen net als de souvenirshophouder dat het zó donker wordt in Amsterdam dat toeristen weg zullen blijven, of ze zijn bang dat het ten koste gaat van de veiligheid in de stad.

De voorstanders voelen zich gesteund door een onderzoek waaruit blijkt dat ruim tachtig procent van de Nederlanders vindt dat reclameverlichting ’s nachts uit moet, om lichtvervuiling te bestrijden, maar vooral om energie te besparen. In de grote steden ligt dat percentage iets lager, maar ook daar zit het tegen de tachtig procent. Duidelijke zaak zou je denken, de meerderheid wil het, dus uit dat licht. Maar zo eenvoudig ligt het niet.

Veiligheid in het geding?
Hoe zit het bijvoorbeeld met die veiligheid waar tegenstanders zo druk over maken? Die berust grotendeels op misverstanden. In de discussie over het terugdringen van de nachtverlichting gaat het uitsluitend om reclame- en sierverlichting. De zogeheten ‘functionele’ openbare verlichting, zeg maar het geheel aan lantaarnpalen, valt daarbuiten. Dat is de verlichting die de gemeente inzet om bijvoorbeeld de verkeersveiligheid en de veiligheid van burgers op straat te bevorderen. Uitvoering van de plannen hoeft daar dus geen invloed op te hebben.

Overigens is het nog maar de vraag of minder licht wel zo’n negatief effect heeft op de veiligheid. Zo zijn er onderzoeken die aantonen dat op sommige plekken juist de criminaliteit afneemt bij minder verlichting. Dat klinkt misschien vreemd, maar het zou inderdaad goed kunnen dat in een slecht verlicht Vondelpark minder gebeurt puur omdat er minder mensen ’s nachts in hun eentje rondlopen of fietsen.

En het toerisme dan?
Daar hebben de tegenstanders wel een punt. Niet alleen toeristen, maar ook inwoners van Amsterdam zien in het algemeen in het donker graag de mooi verlichte grachten en monumenten. Nachtelijk Amsterdam is een trekpleister, waarbij het niet eens zo belangrijk is of je er nu rondloopt, of alleen maar vanuit een (hotel) kamer naar buiten kijkt en - dankzij de verlichting - de Westertoren kunt zien staan.

De gemeente gebruikt overigens zelf als het om verlichting gaat geen driedeling – reclameverlichting, sierverlichting en functionele openbare verlichting, maar kent nog een vierde categorie: de stadsilluminatie. Daaronder valt de verlichting van monumenten – waarvan er in 2005 190 verlicht werden - en van bruggen - in 2005 90 stuks. Sierverlichting omvat in die vierdeling 'zeer uiteenlopende vormen van kunstverlichting die als zodanig een esthetische bijdrage leveren aan de beleving van de openbare ruimte in de stad' [1]. Denk maar aan de kerstverlichting die nu overal hangt en die ook niet door de gemeente wordt betaald, maar door winkeliers.

Het lijkt me goed, die vierdeling aan te houden en voor elk type verlichting eigen beleid te bepalen. Voor functionele verlichting kan dan als uitgangspunt gelden, dat zoveel mogelijk energiebesparend materiaal gebruikt wordt, waarbij de veiligheid niet in het geding mag komen. Voor reclameverlichting kunnen tijden ingesteld worden waartussen geen of uitsluitend sterk gedempt licht is toegestaan, mogelijk dat laatste zelfs alleen in combinatie met C02-compenserende maatregelen, zoals ook bij terrasverwarming is voorgesteld. En voor sierverlichting en stadsilluminatie worden eisen opgesteld waarbij zoveel mogelijk energiebesparende maatregelen worden genomen en gestreefd wordt naar demping van het licht in de nachtelijke uren. Daarbij mogen de eisen voor sierverlichting, die vaker commercieel van opzet is, strenger zijn, dan die voor stadsilluminatie.

Of dit alles nu door de stadsdelen moet worden uitgezocht, of door de centrale stad, waar GroenLinks eind oktober ook al gevraagd heeft om dergelijke maatregelen te onderzoeken, mogen de bestuurders onderling uitzoeken. Het zou bedrijven in de stad sieren, wanneer ze los van officiële maatregelen zelf de verantwoordelijkheid zouden nemen om hun reclame-uitingen te beperken tot de uren waarin ze hun doelgroep ook bereiken met die uitingen. Om over het 's nachts verlichten van kantoorgebouwen nog maar te zwijgen, dat moet gewoon verboden worden.

[1] - Beleidsplan openbare verlichting 2005-2015 - DIVV Amsterdam


zeventien reacties op "Moet het licht uit?"

Storm
-1-  Storm:
Hulde voor deze zeer weloverwogen en genuanceerde reactie van Marleen Zachte. Inderdaad is er veel voor een onderverdeling van verlichting, reclame en illuminatie te zeggen. De vrees bestaat echter, en ik denk gegrond, dat een dergelijke nuancering iets te veel is voor het Groen Links smaldeel in het immer bemoeizuchtige Stadsdeel Centrum. Dit voorstel riekt eerder naar ronkende milieu retoriek dan constructief beleid. Of, zoals de Engelsen zeggen: it is an ill digested idea.
Marianne
-2-  Marianne:
Ik ben het helemaal eens met Marleen, maar er zijn al heel veel beperkingen gesteld aan lichtuitingen. De aanlichting van gebouwen mag alleen gedaan worden door DiVV en dan pas met toestemming van en onder strikte voorwaarden. Dan heb je feestverlichting, inderdaad betaald door winkeliers, en die brandt slechts bepaalde uren. De verlichting bestaat uit energiebesparende led-lampjes. De verlichting brandt in veel gebieden tussen 16.00 en 23.00 uur. In uitgaansgebieden tot 01.00 of in het weekend tot 02.00. Immers, de energiekosten moeten ook nog eens door de winkeliers zelf betaald worden. Dan hebben we het over verlichte reclameborden. Tegenwoordig moeten nieuw aangebrachte reclameborden aan hele strikte eisen voldoen. Ook deze branden niet dag en nacht. Het gaat dus eigenlijk om een heel klein aantal nog oude reclameborden die in de nacht branden. Ik vraag me dus af waar GroenLinks het over heeft in haar plan. Het is dan ook logisch dat als iets dergelijks in de media verschijnt dat er mensen zijn die zich af hebben gevraagd of Groen Links het dan had over alle verlichting die uit moet in de nacht. Misschien is hettoch een keer raadzaam van Groen Links (of welke gekleurde partij dan ook) dat dit soort plannen voordat ze breeduit in de media worden besproken, eerst eens goed intern worden doorgesproken. Dit worden anders van die losse flodders en zorgen alleen maar voor heel veel ruis.
yanny scutt
-3-  yanny scutt:
Ja hoor Marleen! In de buitenwijken kan het licht uit.

Het is de politie die zegt dat het licht aan moet blijven omdat zij dan makkelijker kunnen zien of er ongenode gasten door winkel , buurthuis of bibliotheek kruipt , sluipt, of binnenvalt.

Mij lijkt het handiger dat de politie leert dat het s,nachts donker is en dus gewoon op moet letten op lichtjes die er niet horen te zijn! Dat zou veel energie besparen.

Maar aan de andere kant mag je van een politie man/vrouw ook verwachten dat zij een behoorlijk salaris krijgen voor hun inspanningen!
Jochem Floor
-4-  Jochem Floor:
Overbodig en overmatig lichtgebruik beperken is een eenvoudige en uitstekende manier om energie en ondernemers overigens ook bakken met geld te besparen. Ook en met name in het leukste stadscentrum van Nederland. Bovendien zal dit het aanzicht van de stad verfraaien, per slot van rekening wordt er aan verlichting heel veel lelijks opgehangen en dat is van kilometers afstand zichtbaar. Onze ondernemers zijn grootverbruikers van energie en ook tamelijk inefficiente gebruikers van energie. Particulieren sluiten hun deuren wel in de winter. Particulieren doen 's nacht hun licht uit. Ondernemers niet, die trekken de kosten af en berekenen het restant door in hun prijzen. Alles in het belang van een hogere omzet.

Het is verder een feit dat ondernemers niet als vanzelf de koers zullen verleggen. Daarom is het verstandig om voorstellen tot regelgeving te doen. Of de uitwerking in het voorstel van GL nu precies het beste is, dat vraag ik me wel af. Je moet de decembermaand nu eenmaal niet gebruiken om de decembertradities aan te pakken: dat moet je de rest van het jaar doen, als iedereen wat minder heetgebakerd is. Begin september aankondigen van nieuwe regels werkt stukken beter.

Wat betreft veiligheid: reclameverlichting is nu eenmaal geen straatverlichting en het argument dat de veiligheid wordt aangetast is dus pure kul. Als de middenstand zich daar serieuze zorgen over maakt en die taak kennelijk toch graag voor haar rekening wil nemen, dan stel ik voor dat de middenstand begint met het aarden van de straatverlichting in het centrum. Ik meen dat wethouder Herrema een dergelijk aanbod met beide handen en in dankbaarheid zal aanvaarden. Kortom: GL heeft een punt. En zo tegen februari/maart 2008, als de dagen wat lengen en de zomer in zicht komt moet GL met de uitwerking van dat punt ook vooral verder gaan.
Frederick
-5-  Frederick:
@Jochem. Waarom zo een oneigenlijke aanval op ondernemers? “Het is verder een feit dat” klinkt zo ongelooflijk betweterig. Versta je trouwens onder de door jou aangeduide categorie ook de kantoorgebruikers/eigenaren? Het is erg riducuul om te veronderstellen dat ondernemers al hun kosten doorberekenen aan klanten. Het zou stukken prettiger zijn als reductie in energie werd gezien als een gezamenlijk “probleem” wat je dus samen dient op te lossen. Dus beste Jochem stop eens met dat vooortdurende wij/zij verhaal en dat belerende toontje. Lijkt me stukken beter. Tenslotte hebben we elkaar allemaal nodig.
Jochem Floor
-6-  Jochem Floor:
@ Frederick: Ik zie niet zoveel oneigenlijks in mijn bijdrage. Helemaal niets, eerlijk gezegd. Maar goed, als jij een voorbeeld kunt geven van een ondernemer die zijn kosten niet doorberekent in de prijs... Het gaat wel in tegen alles dat mij in mijn schoolcarriere is geleerd, dus ik ben benieuwd.

Ik zie mijn bijdrage overigens ook niet als een aanval op ondernemerschap. Het punt is alleen dat het gedrag (verspilling van energie door de middenstand) gewoon niet goed is en ten koste gaat van het algemeen belang. Iedere ondernemer gaat voor zijn eigen belang en het resultaat is meer verspilling.

Op het moment dat ondernemers de kosten niet zouden afwentelen zou verhoging van de kostprijs wellicht helpen. Dat is nu niet het geval, integendeel: de er lijkt eerder een soort wedloop aan de gang te zijn om de aandacht van de stadsgenoot. Daar moeten we vooral iets tegen doen.
Wouter
-7-  Wouter:
Ik zeg: reclame- en sierverlichting uit. Maarrrr een bescheiden licht op onze monumenten (bruggen, kerken, bepaalde pandjes) moet aanblijven.

Wie is voor mijn idee, wie tegen?>
Jean Pierre
-8-  Jean Pierre:
Absoluut voor verlichting van de binnenstad!!
Absoluut tegen reclame verlichting van bedrijven op industrie-gebieden!!
Richard
-9-  Richard:
Twee kerncentrales in Nederland erbij en je bent van het slappe geouweneel af over groene stroom, en je bent af van het Co2- compensatie vraagstuk. Maar dat past niet in het narrow-minded denken van media-geile GL ideologen die niet willen weten dat Nuon en Essent massaal ingekochte stroom uit kernenergie verkopen als zijnde Groene Stroom. Daarnaast is het dat zowel voor huishoudens als voor kantoorgebouwen het aandeel in energiekosten voor verlichting minder dan 2% is van het totale kostenplaatje. waar praten we over
Valerie
-10-  Valerie:
Mocht hetgeen wat Richard meldt waar zijn, dan is het des te belangrijker dat er eindelijk eens wat meer inzcht komt in cijfers ed voordat plannen worden gemaakt. Nu staat het milieu plots zo centraal en dat zal vast te maken hebben met Al Gore ea. Het ligt lekker in de bek en leidt makkelijk af van allerlei andere zaken. Niet meer roken, niet meer drinken, niet meer uitgaan etc. Past allemaal goed in dit Kabinet waarbij de jaren vijftig discipline vanaf druipt.
Henk
-11-  Henk:
er wordt onzettend gegoogeld met cijfers. als voorbeeld De Kleine Aarde (milieuclub) komt met een kost bedrag van ¤ 8,- per maand voor verlichting voor een gezin van 2.4 personen(prijspeil 2003) terwijl milieucentraal(milieuclub) beweert dat wanneer je ALLE lampen in je huis vervangt door spaarlampen je ¤85 per jaar kan uitsparen.
Henk
-12-  Henk:
Of het aandeel verlichting in mijn huis minder dan 2% is weet ik niet maar ik meen me te herinneren net als @Richard dat de grote baas van Nuon dit jaar dat gezegd heeft. Daarnaast heeft @Richard volkomen gelijk dat groene stroom voor misschien wel het grootste gedeelte opgewekt wordt door Kerncentrales in Frankrijk terwijl de milieuridders ons doen geloven dat het van waterkracht komt of verbranding van koffieboonschillen. Kerncentrales zijn zeer milieuvriendelijk en kleinschaliger en goedkoper toe te passen dan windmolenparken alleen past dat niet in GL denken
Peter
-13-  Peter:
Als je voor het milieu bent, dan moet er juist een kerncentrale gebouwd worden! Maar leg dat maar eens uit aan sommige krampachtig denkende mensen.
Jochem Floor
-14-  Jochem Floor:
@ Richard, Valerie, Henk & Peter: als jullie liever kerncentrales bijbouwen dan een beetje op je energieverbruik te letten, dan is dat een duidelijk standpunt. Zelf zie ik liever de verspilling met enige overtuiging worden aangepakt, zodat we met het huidge eletriciteitsnet uitkomen. Dat is overigens ook goedkoper ook, want kerncentrales zijn, behalve niet helemaal ongevaarlijk, ook nog eens reteduur.
Henk
-15-  Henk:
@Jochem: het is buiten kijf dat we op ons energieverbuik moeten letten zolang we traditionele energieopwekfabrieken neerzetten zoals weer een kolengestookte centrale daar in het noorden des lands. dat is vragen om C02 uitstoot. Ondertussen zijn we al enige jaren onze behoefte aan zogenoemde Groene Stroom te betreken van kerncentrales EN ook wat van andere energieopwekkers. Een pragmatische aanpak onder een flinterdunne marketingdeken. Kerncentrales zijn helaas niet helemaal ongevaarlijk dat klopt maar het aantal familieleden van kompels die de afgelopen jaren het leven hebben gelaten vanwege onze groeiende vraag naar steenkool voor onze elektriciteitscentrales denken daar wellicht iets anders over.
amsis
-16-  amsis:
Ik hou van mega grote kleuren enzo: reclamen zoiets zoals duitschland japan bijvoorbeld praag heeft dat ook ziet heel mooi.Gevoon dat hoort bij een centrum.
amsterdam is ok maar te veel donkel is het al geworden dat merk je gewoon vroeger heb meer lichten reclames OOK MEER TOERISTEN IK ZIE DAT GOED BEN NIET BLIND . Maar nu is amsterdam heel dunkel
Henk
-17-  Henk:
>Sommigen zouden ook wel eens omhoog starend een mooie sterrenhemel willen zien,
>iets wat met overdadige verlichting vrijwel onmogelijk is.

Misschien moeten die mensen dan maar in een naburig dorp gaan wonen? Broek in waterland of Beverwijk heeft wast nog wel wat huizen die te koop staan.

Serieus, als je in het centrum gaat wonen dan weet je toch wat je krijgt? Wat krijgen we hier na, gedwongen sluiting van de winkels op zondag in het centrum “omdat sommige mensen ook wel eens van een rustige zondag willen genieten, iets wat met de overdadige winkeltijden momenteel niet mogelijk is” ???

Reageren?  

Lees vooraf even de regels voor discussies op Amsterdam Centraal door.

Eigen afbeelding bij reacties? Ga naar gravatar.com en meld je aan met het mailadres dat je ook hier voor reacties gebruikt.

(verschijnt niet online, is nodig voor gravatar afbeelding)
(optioneel veld)
Om geautomatiseerde spamreacties te voorkomen, wordt u gevraagd deze simpele vraag te beantwoorden.

Reactiemoderatie staat aan op deze site. Dit betekent dat je reactie niet zichtbaar zal zijn, tot deze is goedgekeurd door een beheerder.

Persoonlijke info onthouden?
Kleine lettertjes: Alle HTML-tags behalve <b> en <i> zullen uit je reactie worden verwijderd. Je maakt links door gewoon een URL of e-mailadres in te typen.