Doe mij maar zo'n Amsterdampas

Amsterdam - Manon van der Garde, fractievoorzitter van de PvdA, wil de huidige Stadspas vervangen voor een Amsterdampas, waar iedere Amsterdammer gebruik van kan maken. Mensen die niet in aanmerking komen voor een gratis pas, zouden de Amsterdampas dan tegen betaling kunnen aanschaffen om ook te kunnen profiteren van de aangeboden kortingen op ondermeer bezoek aan theaters, musea en Artis, maar ook sportlessen en andere activiteiten. Ze hoopt zo het aantal aanbiedingen te kunnen vergroten, meer bezoekers te trekken voor instellingen waar te weinig mensen komen en het imago van de huidige pas te verbeteren.

In Rotterdam bestaat al zo'n pas voor iedereen: de Rotterdampas. Anders dan de Amsterdamse Stadspas, kent de Rotterdampas geen gratis variant. Minima betalen vijf euro per jaar, 65-plussers een tientje en voor alle andere inwoners van de stad kost de pas 55 euro, waarbij voor kinderen extra passen voor vijf euro aangeschaft kunnen worden. De Rotterdampas is succesvol, want rond de 100.000 Rotterdammers maken er gebruik van, ongeveer een op de zes inwoners.

Het lijkt dan ook een goed idee om dat model hier over te nemen. Gebruikers van de Stadspas zijn heel tevreden en worden op ideeën gebracht voor activiteiten waar ze normaal niet opkomen. Wordt dat effect ook bij andere Amsterdammers bereikt, dan hebben zowel de deelnemende instellingen als die Amsterdammers daar baat bij. Bovendien verdwijnt zo het door sommige gebruikers als stigmatiserend ervaren karakter van de pas. Zo schrijft iemand op het AT5-forum: "Heb hem wel gehad, nu niet meer dus. Gebruikte hem nooit. Vond dat een beetje raar, alsof er een stempel op je voorhoofd staat met steuntrekker." Dat stempel geeft de Amsterdampas niet, omdat niemand kan zien of daarvoor 55 euro is betaald of helemaal niets.

Er zijn wel verschillen tussen de Rotterdampas en de beoogde Amsterdampas. Zo kent de Rotterdampas geen gratis variant. Volgens Tommy Bruggink, woordvoerder van de Rotterdampas, is daar voor gekozen om het gebruik van de pas te vergroten. Wie betaalt voor een pas, al is het maar vijf euro, waardeert de kaart meer en maakt er bewuster gebruik van, dan iemand die hem gratis toegestuurd krijgt. Om diezelfde reden is in Rotterdam bijvoorbeeld bibliotheekgebruik met de pas niet gratis, zoals in Amsterdam wel het geval is, maar is daar gekozen voor korting op het abonnement, al sluit Bruggink niet uit dat dit in de toekomst nog verandert.

Op de vraag of instellingen niet terughoudender zijn om deel te nemen aan de pas, wanneer mensen die toch al gebruikmaken van hun aanbod opeens ook korting krijgen, is hij duidelijk. Dat gebeurt wel, maar valt door variatie in het aanbod reuze mee. Zo zijn sommige aanbiedingen specifiek gericht op minima. Bovendien moet een gezin met twee kinderen wel even 120 euro investeren om te profiteren van die korting en er dan nog voor zorgen dat die investering terugverdiend wordt. Woont dat gezin buiten Rotterdam, dan is die investering zelfs 220 euro, want voor niet-Rotterdamse kinderen kost de pas de volle 55 euro.

Misschien moet de gemeente Amsterdam nog wel even kijken naar de criteria die gelden voor korting op de pas. Zo schrijft iemand met een maandinkomen van 1020 euro in reactie op het voorstel van Van der Garde dat zij in Rotterdam wel in aanmerking kwam voor de pas, maar in Amsterdam niet. Wanneer dat klopt, mag de betaalde variant van de Amsterdampas best nog ietsje duurder worden, wanneer daardoor het aantal minima dat hem (vrijwel) gratis kan gebruiken, uitgebreid kan worden.