AmsterdamCentraal.nl

Onderstaand artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd in De week van Amsterdam van vrijdag 10 december 2004 en een week later in het Amsterdams Stadsblad

Tekst: Dave Krajenbrink en Theo Besteman

Voor veertig euro per maand onderhoudt de PvdA sinds 2003 de website www.amsterdamcentraal.nl. Buurtcorrespondenten publiceren daar over hun blik op de stad en wat er beter kan: tierend, beschouwend, literair en betrokken. Een onafhankelijk podium, aldus bedenker PvdA-fractieleider Lodewijk Asscher. Bedoeld om de hartslag van de stad bij politici door te laten klinken. "Geef PvdA-politici maar flink op hun lazer, als ze het verdienen."

'Stad heeft zoveel creatieve kracht, gebruik die toch'

Ik schreef altijd al verhalen, had een eigen webpagina, maar ik wilde dichter bij die politiek komen," zegt Merel Roze (29). "Op Amsterdam Centraal schrijf ik best kritisch over hoe en waarom ze over de stad beslissen. En over mijn verwonderingen in de buurt - heel belangrijk."

"Zoals velen afgelopen jaren, wilde ik eens wat dóen, niet aan de zijkant blijven. Na de moord op Fortuyn was alles zo hectisch. Ik wilde niet dat politiek boven mensen bleef staan, maar dat je je ertegenaan kan bemoeien."

Roze had al een weblog. Die is een van de best bekeken van het land. "Het was verslavend, elke dag een verhaal tikken."

Ze ontmoette Lodewijk Asscher en werd stadscorrespondent voor Oud-Zuid. Haar buurtobservaties begonnen met een artikel over gestruikel bij een omleiding op de hoek Ceintuurbaan/Van Woustraat. Daarop volgde een serie over onbegrijpelijke straatopbrekingen.

Roze: "Dat gaf zeer veel reacties. Mensen herkenden zich in die problemen. Ze snappen niet waarom het stadsdeel zoveel straten tegelijk openbreekt. De reacties waren heel zinnig: mensen vullen kritiek aan, maar tonen ook intelligente oplossingen. Ik besefte niet dat er zoveel creativiteit is en dat zoveel mensen zich betrokken voelen. Dat is de kracht. Je denkt: stad, gebruik die toch beter."

Tegenwoordig kan ze niet over straat gaan zonder naar onderwerpen te zoeken. "Je stapt van je fiets en je vraagt wat er precies speelt, je kijkt beter uit je ogen als je over straat loopt. Cinetol in De Pijp was opeens mooi verlicht: vanwege hangjongeren of om de architectuur te benadrukken? Zo kijk je naar de stad."

Ze heeft het nog niet gezegd of roept, wijzend naar buiten: "Hé, Sinterklaas." Die staat zich midden op straat om te kleden. Haar digitale camera legt het tafereel vast.

"Mijn kijk op de stad is sinds mijn werk voor Amsterdam Centraal ook behoorlijk uitgebreid: kritischer, geïnteresseerder. Hoe word je als burger bijvoorbeeld behandeld aan de balie van een stadsdeel of bij het GVB. Nou, dat kan beter. Ik ga ook steeds dieper. Maar de onderwerpen moeten wel heel laagdrempelig blijven, voor een groot publiek." Het onderscheid met haar literair getinte weblog-werk is duidelijk zichtbaar.

De moord op Van Gogh betekende een droeve omslag op Amsterdam Centraal. "Die dag bleek dat zoveel mensen de behoefte hadden om hun verhaal te doen. We worden door veel weblogs en sites zoals van de gemeente doorgelinkt; mensen kwamen al snel bij ons terecht. Wát een emoties kwamen in de stad los. Sindsdien merk ik dat meer mensen iets voor anderen willen betekenen."

Voor Roze persoonlijk betekende de moord ook een omslag: "Je schrijft nog nauwkeuriger, je wilt niet onnodig kwetsen."

Amsterdam Centraal, zegt Roze, verlaagt drempels. "Asscher vraagt politici te reageren op de door ons beschreven problemen. Laatst antwoordde Thijs Reuten (PvdA-raadslid, red.) met zoveel inside information over waarom de onroerende-zaakbelasting verhoogd zou moeten worden - dergelijke kwesties krijg je als burger bijna nooit zo toegankelijk voorgeschoteld. Tuurlijk blijf ik kritisch; hij is PvdA, maar met die uitleg kan ik verder."

Roze is na een jaar best tevreden. De site mag nog wel wat meer op feiten vooruitlopen. "Geen keiharde nieuwsscoops, wel bijvoorbeeld besluiten uit de deelraad als eerste publiek maken. Die politieke wereld is vaak zo gesloten." Verder ontbreekt het liberale, rechtse geluid enigszins. "Er is nog een plek vacant. Schrijf een proefstuk, Amsterdam Centraal is heus geen gesloten broederschap."

'Liberale inbreng zou niet verkeerd zijn'

Niet alleen maar roepen dat de politiek er een potje van maakt. "Amsterdam Centraal is ook per se geen klaagmuur." Voor Marleen Zachte was de moord op Pim Fortuyn een belangrijke reden om mee te doen aan de Amsterdam Centraal. " Ik wilde actief meedenken over hoe de dingen anders kunnen."

Zachte is correspondent vanuit Amsterdam Centrum. Ze beschouwt zichzelf als redelijk Paars ingesteld, is fan van burgemeester Cohen en vindt dat wethouder Aboutaleb het 'fantastisch' doet.

"Ik zou best meer dan twee artikelen per maand voor de site willen schrijven, het is zeker een verslavende bezigheid."

Haar bijdragen worden gevoed door de vraag `waarom de dingen gaan zoals ze gaan.' Trams die zomers uitpuilen van de passagiers vanwege de zomerregeling van het GVB, een stadsdeelwethouder die een vlaggenverbod afvaardigt, bomen die ondanks flink protest van buurt bewoners toch gekapt worden. Soms roept Zachte politici explicitiet op te reageren op de site. Maar de politieke inbreng op Amsterdam Centraal is nog minimaal. Zachte: "Ik denk dat politici nog niet gewend zijn om zo direct feedback te krijgen. Ze moeten meer beseffen, zoals bij de kap van al die iepen in de Spaarndammerstraat, dat, ook al is beslissing genomen, de discussie niet is afgelopen."

Zachte houdt zich ook professioneel met internet bezig, en `zit helemaal in de weblogwereld.' "De huidige groep correspondenten is duidelijk links georienteerd. De discussie op Amsterdam Centraal kan levendiger. Een liberale inbreng zou niet verkeerd zijn."

'We zijn nog te lief'

Blijf met je poten van onze sportvelden af, kopt Stefan Kleintjes in een van zijn laatste bijdragen op Amsterdam Centraal. Refererend aan wethouder Duco Stadigs vasthoudendheid om de sportvelden Middenmeer vol te bouwen.

Kleintjes mag af en toe graag een potje schelden in zijn bijdragen voor Amsterdam Centraal. Zo heeft hij een 'teringhekel' aan duiven en kunnen er wat deze correspondent betreft niet genoeg wielklemmen gezet worden. "Ik mag graag schelden en afgeven op de PvdA, maar het is niet de bedoeling dat via deze site alleen maar wordt gekankerd op Amsterdam."

Kleintjes woont nu tien jaar in de Vrolikstraat in Oost en was als lid van buurtbeheer nauw betrokken bij de herprofilering van deze straat midden jaren negentig. In die tijd telde hij twee keer alle fietsen in de straat. 'Ik vond het idioot plan, en toch had ik het zelf bedacht,' schrijft Kleintjes. Uiteindelijk kwamen er op basis van Kleintjes tellingen, voldoende fietsenrekken in de Vrolikstraat. Na een verblijf van drie jaar in Afrika, telde Kleintjes vorig jaar de fietsen weer. Alleen deze keer het aantal wrakken. `Er is werk aan de winkel,' roept Kleintjes de lokale politici op.

Sinds zijn correspondentschap merkt Kleintjes dat hij scherp is op 'kleine misstanden.' Een scheve paal van een verkeersbord, een losse stoeptegel, bobbels in het asfalt, Kleintjes ziet het meteen. Een uitgerukt plantje uit een geveltuin zorgde drie dagen lang voor gespreksstof met zijn buren.

"Kleine dingen, maar heel belangrijk voor een buurt. Het geluksgevoel voor bewoners hangt daar voor een groot deel van af."

De site is nu bijna twee jaar in de lucht. De lokale bestuurders reageren nog maar mondjesmaat op de zaken die de correspondenten signaleren in `hun' buurt. Kleintjes: ,Het zou heel mooi zijn wanneer we met deze site een brug kunnen slaan tussen de burger en lokale politiek. Maar ,daarvoor zijn we nog te onbekend. We hebben inmiddels wel een `point of no return' bereikt. De technische problemen van het begin zijn nagenoeg opgelost, er is continuïteit in de bijdragen van de correspondenten. We hebben onze vorm gevonden."

Behalve dat Amsterdam Centraal nog te onbekend is, schort het ook nog aan het profiel van de correspondenten volgens Kleintjes. "Allemaal goed opgeleide, witte Nederlanders. Dat klopt niet. Als wij geen afspiegeling zijn van de doorsnee Amsterdammer, dan zie dat ook niet terug op de site.

Amsterdamse burgers lijken de laatste tijd wel steeds meer de weg naar Amsterdam Centraal gevonden te hebben. "Na de moord op Van Gogh zijn de :reacties toegenomen. Onderling hebben we nu ook een lijn getrokken over welke reacties we wel en welke we niet tolereren. Ja, sinds 2 november denk ik heel goed na over hoe ik het opschrijf. Iedereen die mijn naam 'googlet' kan alles van mij lezen. Ik let beter op, hoe ik de dingen formuleer. Ik heb het niet meer over mijn `Portugese of `Marokkaanse' buurman. Het kan mij namelijk geen moer schelen of iemand Portugees, katholiek of islamiet is. Het is gewoon mijn buurman. Tegelijkertijd probeer ik wel explicitier, scherper te zijn.

Bedenker Lodewijk Asscher

Lodewijk Asscher: "Ik heb de site bedacht, maar fungeer vooral als schakel tussen de correspondenten van Amsterdam Centraal en de politiek. De observaties, stellingnames, klachten en tips op de site zijn zeer divers. Ik vraag wethouders, gemeenteraadsleden of stadsdelen daarop te reageren. En ik zit er achteraan dat er antwoord komt."

"Ik probeer hiermee de kloof tussen burger en politiek te verminderen, Het blijkt voor burgers best moeilijk om zaken op de politieke agenda te krijgen, en ze erop te houden. Politici lijden aan informatiestress en raken met alle raadsstukken soms het zicht op de werkelijkheid kwijt. Amsterdam Centraal houdt politici scherp. De neiging bij velen was toch: niet echt belangrijk. Of: we weten het al. Ik wil het probleem horen."

Asscher bemoeit zich niet met de inhoud van de website, claimt hij. Wel geeft hij tips. En eens in de zes weken leidt Asscher de redactievergadering. Binnen een uur moet alles besproken zijn. Daarna de kroeg in. Op eigen kosten, zeggen correspondenten.

Na de klap voor de PvdA van het zetelverlies in 2002 van 44 naar 23 zetels, schetst Asscher, ontdekte de partij hoezeer zij het contact met kiezers had verloren. "Het deugde niet, het gevoel van verbondenheid met kiezers was weg. In die tijd wilde ik politiek actief worden en zag ook hoe de PvdA internet niet voldoende gebruikte om te zien wat mensen bezighield."

"Nadat ik werd verkozen tot gemeenteraadslid heb ik mensen met een advertentie gelokt: maak een website waarop burgers alles over hun stad kunnen vertellen. Ik wilde het onverwachte binnenhalen."

"Het is in het algemeen een fout in de communicatie van politici geweest dat ze even dachten te vertellen hoe besloten is, zonder afwegingen te melden. Met die overwegingen erbij, krijg je bij burgers best begrip voor moeilijke besluiten, merk ik."

"Amsterdam Centraal gaat vooral om de vraag: wat kan in de stad beter, en hoe dan? Ik wilde geen digitale klaagmuur." De PvdA betaalt de onderhoudskosten van de site van veertig euro per maand. Maar Amsterdam Centraal moet onafhankelijk zijn, geen PvdA-site, persisteert Asscher.
Correspondenten erkennen dat. Bijna niemand is PvdA-lid. "'Geef PvdA-politici maar flink op hun lazer, als ze het verdienen,' zegt Lodewijk tegen ons," bevestigt correspondent Arnoud de Jong.

'Ik ben scherper gaan kijken'

Verbal Jam, zoals correspondent De Jong in de webwereld heet, geniet een reputatie: de stijl van de voormalige freelance journalist kan zeer scherp zijn. Dus ook op Amsterdam Centraal.

"Met Asschers PvdA heb ik niet zo veel, ik ben linkser. Maar met de website kan ik me goed identificeren: bewoners kunnen hun visie op de stad aan iedereen overbrengen. En als webcolumnist heb ik meer vrijheid dan bij een krant."

Op Amsterdam Centraal, beziet De Jong, is de stad nooit saai. "Ik ben door dit werk nog meer bij mijn stad betrokken geraakt, ben scherper gaan kijken. De moord op Van Gogh heeft dat verscherpt."

Arnoud de Jong (54) schrijft al ruim eenjaar mee, als correspondent in Slotervaart. "In ben altijd maatschappelijk betrokken geweest. In de jaren tachtig heb ik veel actie gevoerd. Die blik op de wereld neem ik dus mee."

Tegenwoordig schrijft hij veel over algemene stadszaken. "De waarde van Amsterdam Centraal is datje alles kunt schrijven vanuit de gewone burger, of het nu om kleine of grote dingen gaat. Bijvoorbeeld over een rotonde op de Pieter Calandlaan die na jaren eindelijk eens wordt aangelegd. Of hoe wandelaars en joggers nieuwe paden rond de Sloterpas meteen corrigeren door middel van een eigen afsteekweggetje door het plantsoen."

Bomenkap, stroomcolporteurs of 'achterlijk tekentafeldenken' voor een wandelpad komen in zijn columns. "Asscher leidt dringende kwesties door naar de politiek. Ik heb niet de illusie dat bestuurders sidderen omdat ik een pittige column heb geschreven. Al suggereer ik dat in mijn stukjes natuurlijk wel, quasi ernstig. Humor blijft nodig."