De studenten van de UvA zijn in opstand. Het eerbiedwaardige Bungehuis aan de Spuistraat is bezet. Alle toegangen zijn gebarricadeerd en de gevel is bekleed met assertieve teksten. Alleen wie naar het oordeel van de bezetters hen welgezind is wordt mondjesmaat toegelaten door actievoerders. Via een bewaakt raam op de eerste verdieping, waarvan het kozijn via een keukentrapje op straat bereikbaar is – alleen daarlangs kunnen mensen nog in of uit.
Voor de ouderen onder ons lijkt het op een déjà vu van de bezettingen in de jaren zestig, toen het Maagdenhuis voor bestuur en staf ontoegankelijk werd gemaakt.
Op meer manieren lijkt het op een herhaling van de historie. De aanleiding in de jaren zestig was de top-down structuur van de UvA die de studenten geen enkele inspraak liet in de organisatie. De archaïsche historie moest worden geslecht in de geest van moderne openheid. De Maagdenhuisbezetting was taai, duurde lang maar boekte op vele punten succes.
Waarom dan is nu toch weer de vlam in de pan geslagen?
De klacht is dat het universiteitsbestuur veel te autoritair is en dit beleid door de actievoerders niet wordt aanvaard. Het betreft vooral de faculteiten die zich met de geestelijke wetenschappen bezighouden, zoals filosofie, geschiedenis etc.
Hebben we dan soms te maken met een universiteit waarvan het bestuur het oude fort van voor de Maagdenhuisbezetting heeft hersteld? Terwijl juist destijds het succes van de studenten zo groot was dat vervolgens kritiek opstak dat de medezeggenschap te ver was doorgeschoten. Het idee om over elk besluit breed te vergaderen en iedereen 1 stem te geven, van stafmedewerker tot kantinejuffrouw, dreigde het hele instituut te verlammen, zo meenden de tegenstanders.
Men kwam er bij de UvA achter dat van tegengestelde meningen nooit één volledig de overhand mag krijgen, wil je de organisatie efficiënt houden.
Misschien is er sprake geweest van een golfbeweging die nu weer de grenzen van opstandigheid heeft bereikt. Zo zou je kunnen concluderen dat de geschiedenis zich inderdaad herhaalt. Niet precies hetzelfde maar wel in grote lijnen, zoals Griekse tragediën ook verschillen maar wel allemaal dezelfde herkenbare opbouw kennen.
De studenten geschiedenis in het Bungehuis wil ik erop wijzen dat koloniale regimes en dictaturen enthousiast door de mensen omver geworpen werden, maar dat zij later vaak ontdekten dat ze er een andere dictatuur mee in het zadel hielpen. Ook bij een opstand kan een beetje filosofie geen kwaad.
Het universiteitsbestuur is van mening dat de schade die de bezetting veroorzaakt buitenproportioneel is, in elk geval niet in verhouding tot het belang van de actie. Heeft daarom vandaag in kort geding de ontruiming geëist op straffe van 100.000 euro per dag dwangsom. De rechter heeft vanmiddag gevonnist en de ontruimingseis toegewezen. De studenten moeten dus weg en de barricaden verwijderd. Maar de dwangsom is door de rechter op 1.000 euro per dag gesteld.
De groep studenten (inmiddels gesteund door een aantal docenten) moeten dus weg, nu vrijwillig of morgen gedwongen. Zij overleggen vanavond of ze blijven en de dwangsom riskeren. Zullen ze met de pet rondgaan?