De VVD in Amsterdam is links. Beetje Mark Rutte. Beetje Geert Dales. Van haviken als oud-liberalen Verdonk en Wilders gruwen ze. Hier en daar hoor je wat onvervalst rechtse geluiden. Als het over de kilometerheffing gaat bijvoorbeeld. Maar voor de rest zijn ze het altijd roerend met de PvdA eens. Zelfs zo erg dat ze Lodewijk Asscher (PvdA wethouder) tot liberaal bestempelen.
Die constellatie maakt de politiek in Amsterdam doods. Soms laat iemand zijn tanden zien, maar dat is snel voorbij als de PvdA terugblaft. Dan denken ze aan het pluche. Dan denken ze aan hun toekomst. En die is – linksom of rechtsom – altijd met de PvdA.
Een voorbeeldje. Ageeth Telleman (D66) verweet de PvdA arrogantie. In een eerste interview in Het Parool gaf ze aan dat ze graag zou zien dat Amsterdam een periode zonder die rooien geregeerd wordt. Een dappere aanval. Je zou denken dat de andere partijen zouden juichen. Dat ze aan de kant van Telleman gingen staan. Dat ze samen een blok vormden om die almacht van de PvdA te breken. Maar nee. Het bleef ijzig stil. D66 moest niet zo gek doen. Terug in je hok. Het risico dat ze Asscher tegen zich in het harnas kregen, was groot. Liever lafjes afwachten tot hij je ten dans vraagt, dan met een ander dansen.
De VVD regeerde 16 jaar met de PvdA. Tot 2006. Aanvankelijk wilde Asscher dat jaar met zowel GroenLinks als de VVD samenwerken. Maar dat wilde Maarten van Poelgeest (GroenLinks) niet. Hij deed daarmee de deur dicht voor de VVD. Dat was even slikken.
Het was dus even stil. Eric van der Burg maakte weliswaar veel geluid. Maar dat was voor de bühne. Zijn stemgeluid is befaamd. Als hij op een kilometer afstand staat, kun je hem nog horen. Hij is directeur van een bejaardentehuis. ‘En daar klaagt nooit iemand dat ik zo hard praat.’ Hij is nu de liberale lijsttrekker. En geen slechte. Hij staat voor de joviale, de gezellige, de borrelende en de omhelzende VVD. Fris geschoren, jeugdige stekeltjes op zijn hoofd. Kortom: een vrolijk Frans. Maar toch de beste debater in de gemeenteraad.
Tot dusver is de campagne mat. Maar goed. Wat kun je ook? Ze zitten in de mangel tussen de PvdA en populistisch rechts. Want ook Rita Verdonk is een gevaar. Zij kan in Amsterdam zomaar een zeteltje afsnoepen van de liberalen. Recht door zee. Nederlandse vlag erachter. En een ijzeren gezicht. ‘Deze stad heeft orde nodig’ – je ziet het haar zeggen. Als Rita de komende weken in vorm is en zich laat zien als de stalen mevrouw die de Noordzuidlijn dicht gooit, handen weigert en dodelijk is voor Marokkaans tuig, dan zou ze zomaar een bres kunnen slaan in het bolwerk van de linksige hoofdstedelijke liberalen.
Zie daar het dilemma. Lief zijn voor links. Maar toch ook je rechterflank dichthouden. Dat is een ongelijke strijd. Daarom verliest de VVD, tegen de landelijke trend in. Niet veel. Maar toch.
[Eveneens verschenen op fispr.nl onder de titel Amsterdam: VVD blijft lief voor de PvdA
Overigens sluit ik in het geheel niet uit dat de PvdA nu eens wel buiten de coalitie gehouden zou kunnen worden. Eén periode zonder de PvdA, wat zal dat louterend werken. En verfrissend. Ik weet alleen niet of de alternatieve combinaties erg leuk worden....