Home > > Graffiti doet leven

Graffiti doet leven

Foto: Thomas Schlijper

Bij het kinderspeelplaatsje net voorbij het Mercatorplein bevindt zich de grootste (legale) graffitimuur van Amsterdam. Elk jaar in september komen er gerenommeerde writers uit heel Europa naar De Baarsjes om, onder de bezielende leiding van local artist Sandor 'Juice' Sweet het hele ding opnieuw te beschilderen. Ook dit jaar weer.

Graffiti. Alleen al het woord doet menig burger gruwen. En omdat de meeste mensen het woord verkeerd uitspreken, waardoor ze het opeens over 'zwaartekracht' hebben, heeft men het in het Nederlands maar vervangen voor 'vandalisme'. Dat praat makkelijker.

Graffitimuur Mercatorplein, klik voor vergroting
Graffitimuur Mercatorpleini, foto: Juice (klik voor vergroting)

Wat mij altijd verbaast in discussies over graffiti is de passie waarmee tegenstanders de strijd aangaan. Waar komt het toch vandaan, die ergernis over een plaatje op een betonnen muur? We worden doodgegooid met spuuglelijke reclame in de vorm van billboards en McDoland palen, het Damrak is niet meer dan een bombardement van slechte smaak, trossen verbodsborden ontsieren m´n bewegingsvrijheid, en als we een gevel verbouwen hangen we er een gigantische lap stof voor, met daarop, U raadt het al, meer reclame. Het zou ons worst zijn.

Maar owee als een jongen van 19 zich bezig houdt met wat ik de edele kunst van het opleuken noem. Dan fulmineert men er lustig op los, alsof er een groot onrecht heeft plaatsgevonden. Een clown op het Fortisgebouw, dat kan toch niet...

Graffiti is niet meer dan een logisch gevolg van verregaande urbanisatie. In een stad ben je als individu betrekkelijk anoniem, in steden als New York kan een mens verdrinken. De drang om zich te onderscheiden wordt sterker. Hele wijken uiten hun gevoelens op blinde, dove en kale muren. Je voegt iets van waarde toe aan je eigen omgeving, mag het? Zie ook Noord-Ierland, waar graffiti staat voor een onuitwisbare geschiedenis. En je kan je kunst bovendien exporteren door een trein te bommen, dan ziet de rest van de stad er ook iets van.

Straatschrijvers maken de grotschilderingen van onze tijd. Zouden die holbewoners toen ook een vervelende meneer hebben gehad die uit naam van 'welstand' en uniformiteit met water en everzwijnhuid door de grotten joeg om alles weer netjes steen-grijs te poetsen?
In De Pijp mogen ze de boel niet mediterraan opfleuren, want in de tijd van Calvijn waren die huizen ook niet oudroze. Alle Hollandse huizen drukken zich uit in wit, gebroken wit en vaak ook iets met grijs. We zijn als de dood voor kleur en expressie. Vandalisme noemen we dat.

Dat vandalisme heeft wél een flink aantal gevestigde artiesten van formaat opgeleverd, waaronder de vroeger als 'Shoe' opererende Niels Meulman. Op ontwerp gebied iemand om rekening mee te houden, weet ook Nike. Alles wat die jongens kunnen en doen hebben ze op straat,in het wild geleerd. Want broeden doe je in het wild dus. Op die door ons zo gekoesterde kale muren hebben ze getracht zichzelf en hun omgeving te verbeteren. Academies leveren een ander soort mensen af, meer aangepast, minder scherp. Kunst dient een voorhoede gevecht te zijn. Graffiti is de guerrilla variant. Dit is een ode aan Juice, Shoe, Chaos, Oase en al die anderen die de moeite hebben genomen om onze wereld kleur en vorm te geven. Bedankt!


108 reacties op "Graffiti doet leven"

Bart
-1-  Bart:
Beste Jaro, het 'opleuken' van huizen is geen kunst, maar gewoon een 'vergrijp'. Blijf met je poten van andermans bezit.. Over de artistieke kwaliteit van de gemiddelde 'grafittiartiest' wil ik ook nog wel wat kwijt: over kunst valt niet te twisten, maar mijn mening: rotzooi, het slaat nergens op, het maakt de stad agressiever en het kost diezelfde stad (alle burgers dus) tonnen om de smeerboel weer weg te halen.
Laten die zelfingenomen kwasten 'het' gewoon op een stuk doek doen, zoals wijlen Herman Brood, dan verkoopt het ook nog beter! Maar ja, wel geld voor spuitbussen, maar geen zin om een stukkie doek te kopen, of om de gemeente te vragen om een bepaalde muur te mogen voorzien van een 'piece'. Nee, lekker stiekem de boel volspuiten, met inbegrip van prachtige historische huizen en gebouwen. Gelukkig is er zojuist een databank bij de landelijke politie geopend, waardoor dit soort lullige criminelen eindelijk snel gepakt kunnen worden, en hopelijk worden ze ook direct civielrechtelijk aangesproken op hun gepleegde 'kunstuitingen', dan kost het de staat i.i.g. wat minder. Het vandalisme en de arrogantie van dit soort 'spuitertjes' kent helaas geen grenzen... Guerrilla doe je maar in de jungle (van je eigen huis)!
Bart
-2-  Bart:
P.S.: en wat de reclame van grootgrutters en grootsnackers en andere multinationals betreft: die beschadigt geen gebouwen, al is de uiting minstens even lelijk als de 'tag' of 'piece' van de arrogante spuitertjes. Voordeel is dat het gewoon te verwijderen is, zonder smerig afbijtmiddel, hogedrukspuit en thinner, beter voor het milieu, toch!?
lijn
-3-  lijn:
OK. Je kunt grafitti mooi vinden of niet, en ik ben het zeker met je eens dat er uit die hoek nogal eens wat interessants opduikt.

Maar grafitti beperkt zich niet tot “plaatjes op een betonnen muur,” zoals jij zegt. Was het maar waar. Je kunt er natuurlijk over discussieren of je het nog grafitti noemen mag, maar al wat ik hier zie is lelijke tags op monumentenpanden. En dat is natuurlijk gewoon vandalisme.
Dr.D
-4-  Dr.D:
OK, taggen is irritant wat in het verleden tot een pak slaag kon leiden wanneer iemand niet de restecp kon opbrengen voor de piece.
Maar het verband met gevoelens van onveiligheid is volkomenen uit de lucht gegrepen.
Bij een voetgangerstunneltje in een verlaten stuk stad kan je dan nog denken; “Hé? Hier komt nog eens iemand!”.
Zonder de afbeelding zelf te be-oordelen.
(Tatoeages waren vroeger ook stigmatiserend)
De paniek die ontstaat wanneer de openbare ruimte opeens is veranderd/verbeterd doet de burgers en bestuurders opeens steigeren.
Dat zouden ze moeten doen als het ècht nodig is!
Mooi voorbeeld van diezelfde paniek is de reverse graffiti...(Wat eigenlijk gewoon een schoonmaakklus is)
*check*
http://www.youtube.com/watc...
Dr.D
-5-  Dr.D:
Shit! Dilemma!
Onder welke categorie moeten we Laser 3.14 scharen?...
lijn
-6-  lijn:
Om Laser 3.14 moet ik altijd (glim)lachen. En die spreukt alleen maar op bouwhout, dus ik zou 'em niet vandalistisch noemen.
Categorie: - niks te categorie, die Nederlandse hokjesgeest altijd! ;)
Bart
-7-  Bart:
@Dr.D: 'irritant'? wat een understatement, het blijft een goor gezicht als zo'n spuitertje weer eens een muurt(je) onderhanden heeft genomen. En wat te denken van het materiaal van de hoofdstedelijke vervoersmaatschappijen: ondergespoten, verziekt met verf en ook de 'infrastructuur' (geluidswanden, trafohuisjes etc. volledig verneukt met vooral veel, onzinnig en vervelend hetzelfde gekloot: veel verf met weinig zichtbare 'boodschap', alleen maar voor vriendjes spuitertjes begrijpelijk...
Dus snel oppakken, deze milieu- en cultuurcriminelen!
Bart
-8-  Bart:
En @Dr.D.:'Verbeteren/veranderen (van de openbare ruimte) doen eigenlijk alleen maar mensen, die ofwel bij de Gemeente werken, en dan is de verbetering/verandering soms ook nog wel discutabel, ofwel mensen die het recht in eigen hand nemen: burgers, buurtbewoners, die samen een door hun gewenste verbetering (al dan niet met toestemming)uitvoeren(wat mij nog steeds redelijk lijkt),en de laatste categorie zijn diegenen die in negatieve zin de buurt/ stad verzieken: zij die hun vuilnis op straat flikkeren, die straatmeubilair vernielen, huizen bekladden en openbaar groen kapotmaken..... Need i say more?
Dr.D
-9-  Dr.D:
Zoals Ter Horst die nog steeds apetrots is dat alle straten nu roodbeklinkerd zijn?
ALLES is rood! Ook de weg, het fietspad en de stoep.
Vindt je het gek dat toeristen midden op de weg lopen? Niemand ziet het verschil en de trottoirbanden van natuursteen zijn levensgevaarlijk glad als het heeft geregend.
Om over de steentjes van de Dam nog maar te zwijgen.
Sommige dingen moet je niet aan de gemeente overlaten.
*mompelt iets over broedplaatsen...*
Bart
-10-  Bart:
Maar voor de eerlijkheid, ik heb ooit genoten van 'grafitti' op een kraakpand in de Sarphatistraat: een originele Hugo Kaagman op de muur!
Het huis was dermate verwaarloosd aan de buitenkant, dat het later geheel 'gestript' en vernieuwbouwd zou worden, dus daarom was de 'piece' van Hugo - o.m. zebraprints- een meerwaarde voor de time being... (maybe was het een samenwerkingsverband met andere bewoners, Diana Ozon?)
Overigens heeft Hugo nog steeds een leuk 'winkeltje' op een Amsterdams station...
Bart
-11-  Bart:
@Dr.D. (laatste reactie): ga ik helemaal in mee: 'broedplaatsen', laat mijn vriendin het maar nooit meer horen, heeft nu maar een atelier in Lelystad genomen: geen gezeik van de gemeente meer!
Ruben
-12-  Ruben:
Al die mensen die denken dat reclameuitingen geen schade berokkenen aan de geest en gebouwen. Het is te laat, jullie zijn al zombies. Vraag een dierbare om een spies door jullie geconditioneerde hart te slaan. Het is beter zo.
herman
-13-  herman:
zoals Bart dit : de gemeente te vragen om een bepaalde muur te mogen voorzien van een 'piece'. mooi zegt ...
er word al vaak geprobeerd legale muren te krijgen in steden en die worden 99,9 procent geweigerd. dus ik gok dat dat een reden is om de stad of andere gebouwen te bewerken.
maar er stond vorige week ook iets over graffiti in de krant met zogenaamde “graffiti afspraken” die in werkelijkheid nog nooit op zwart wit zijn gezet maar veel “graffiti artiesten” zich aan houden.
Het kwam er op neer dat je geen persoonlijke eigendommen bevuilt. en dat de genen die dat wel doen vaak beginners zijn.
Vinus
-14-  Vinus:
Het wordt inderdaad hoog tijd dat politie en justitie een databank van graffitispuiters aan gaan leggen. Want het jaarlijkse aantal doden door graffiti is schrikbarend. Hoog tijd dat er iets aan deze verschrikkelijke criminele daden gedaan wordt.

Daarna gaan we verder met het oppetsen, afvlakken, gelijk maken en schoonschuren van de stad. En vervolgens elkaar de hele dag aanspreken op hoe fijn het toch is om bezit te hebben, en dat het maar goed is dat de politie graffitispuiters standrechtelijk executeert omdat ze zomaar het durf hebben om aan jouw spullen te komen!

Heeft iemand wel eens afgevraagd WAAROM mensen graffiti spuiten?
Rene
-15-  Rene:
Muren aanbieden voor graffiti is net zoiets als broedplaatsen laten creeeren door de overheid. Misschien vaker schoonmaken in plaats van koste wat kost regels te bedenken die niets opleveren. Graffiti is van alle tijden. Kijk gewoon maar eens op oude foto's. Alleen men ging toen zorgvuldiger om met onderhoud. Dat zie je met alles.
John Zwart
-16-  John Zwart:
Enige nuance is zeker op zijn plaats.
Er bestaat inderdaad mooie en kunstzinnige graffitti.
Maar het vervelende is dat de meeste graffitti in het geniep, haastig, door onbekenden wordt aangebracht. En als je iedereen een microfoon geeft die hem grijpen kan krijg je ook niet de mooiste kunst te horen. Dus zo is het ook met dat gespuit.
De spuiter is nooit de eigenaar van zijn ondergrond, dus zou op zijn minst toestemming moeten hebben/krijgen.
Wat hij 'leuk' vindt zou toch de eigenaar ook 'leuk' moeten vinden.

Ik zou het toch graag los willen zien van het vandalisme waaraan de gemeente en reclamemakers zich schuldig maken.
Dat is een andere ergernis die aandacht verdient, maar ik zou hier geen verband willen leggen, want dat is er niet.
jopie
-17-  jopie:
bij de johan huizingalaan stond jarenlang een piece van shoe jaz en joker wat bijna iedereen uit de buurt kende, het was een olifant, en het leek wel alsof hij op je afstormde, helaas is ong. een jaar geleden de muur overgeschilderd, eeuwig zonde deze oldschool piece was uit 1985 en in mijn ogen echte kunst
Arnoud de Jong
Dit schreeuwt natuurlijk om een graffiti-commissie!
RudiPensionado
-19-  RudiPensionado:
De enige graffity-commissie die er zou moeten zijn zou de politie moeten zijn om die losers op te pakken.
Gekken en dwazen schrijven ..................................................
Weet u het nog?
Marion
-20-  Marion:
Ach ja, waardering voor nieuwe creatieve kunstvormen zijn niet aan iedereen besteedt. Inderdaad vooral lekker de politie overal op af sturen. Stoer hoor!
John Zwart
-21-  John Zwart:
Pensionado - kindjes met het badwater is toch ook jammer, vind je niet?
Dr.D
-22-  Dr.D:
Pensionade schreeuwt altijd om politie of dreigt met eigenrichting...
Nix nieuws.
Bart
-23-  Bart:
@ Vinus: overdrijven is een vak, zegt men. En waarom er grafitti gespoten wordt, is niet zozeer een vraag als wel een feit: het verpest m.i. een mooie oude stad. Maar ook in mijn 'buitenwijkje Lelystad' heeft dit virus al behoorlijk toegeslagen...
Standrechtelijk executeren doen we in Nederland gelukkig al heel lang niet meer, maar het lijkt mij een ultiem genoegen een klodderaar zijn eigen werk gedwongen te laten verwijderen: hogedrukspuit, thinner, andere gore oplosmiddelen, schuren met de hand afspuiten met water, en vervolgens schilderen met anti-grafitti coating... Heerlijk!!
bart
-24-  bart:
@ Arnoud: graftti-commissie? Kunstraad zul je bedoelen, die nemen toch ook altijd de verkeerde beslissingen?
Bart
-25-  Bart:
@ Marion: 'nieuwe creatieve kunstvormen?' Dat doe je toch lekker bij jezelf thuis? heeft niemand er tenminste last van...
Of koop zelf een paar muurtjes (liefst in the middle of nowhere) waar deze schurftige spuitertjes hun gang kunnen gaan,doe je ook nog wat nuttigs...
Creatief? zeker niet met een hoofdletter! Raar volk, die spuitertjes!
Bart
-26-  Bart:
@ Vinus: 'het jaarlijks aantal doden door grafittie..' moet natuurlijk zijn: 'het jaarlijks aantal GEDUPEERDEN', dan begrijp ik je stukje ook wel. (een typefoutje overkomt ons allemaal wel eens...)
Mocht je het echt bedoelen zoals het er staat, dan denk ik dat je AC gewoon in de maling neemt-;)
Bart
-27-  Bart:
En @ RudiPensionado: kijkaan, we zijn het een keer eens, in het 'het mysterie van de Bladblazers' hadden we een miniem meningverschil, deze keer staan we volledig op 1 lijn. Jawel: grafitti de wereld uit, en wel per direct! (toch?)
'Gekken en dwazen legen hun glazen en schrijven hun namen op deuren en ramen', of zoiets? (zit een probleempje met de rijmvorm in, maar is minder belangrijk)
Ben Notmeijer-Oregon-USA
-28-  Ben Notmeijer-Oregon-USA:
@Bart, Ik geloof dat het zo moet “Gekken en dwazen scrijven hun naam op deuren en glazen” Maar ja het is voor mij ook een mensen leven terug gaan en kan het dus ook verkeerd hebben, Groeten iedereen.
Jan S.
-29-  Jan S.:
Ik HAAT HAAT grafitti.....zouden al die zo- genaamde kunstenaars ( Niels Meulman een kunstenaar? met zijn mix tussen grafitti en caligraferen) ik dacht het niet, donder toch op verwende klootzakken! Ook de volgende rekening willen betalen? voor het WEDEROM laten schoonmaken van die K*T-TAGS en KLOTE GRAFITTI op een 17e eeuws pand???..De laatste rekening was 375,00 Euro GVD
Dr.D
-30-  Dr.D:
Zo was Keith Haring ooit in, toentertijd, café Tramlijn Begeerte en maakte een schildering op de schrootjeswand. Toen maandags de eigenaresse in haar zaak kwam was ze ronduit beledigd en liet onmiddellijk de hele schrootjeswand schoonmaken.
Nadat ze te horen kreeg dat ze ongeveer zo`n 20.000 (guldens)had weggegooid was de reaktie:
“Waarom vertel je me dat nù pas???”
Dr.D
-31-  Dr.D:
Eh,eh... http://www.telegraaf.nl/bui...
U mag zelf de benodigde http toevoegen..
Redactie: gedaan. Niet zo lui in 't vervolg, Dr.D ;-)
-32-  :
Dat dacht ik al. Felle tegenstanders. Ok, tags op historische gebouwen zijn bullshit. Ik heb een tijd geleden nog iemand m´n stamkroeg uitgeflikkerd omdat ie den gehele WC zilver had gespoten. Dat is vandalisme.
De mensen waar ik het over heb leveren daarentegen commentaar op hun omgeving, op plekken die me verder niet kunnen bekoren (trafohuisjes?!). Of het kunst is interesseert me niet. Google 'Banksy'.
-33-  :
Laatste dan; De Homo Sapiens maakte grotschilderingen, de tegelijkertijd aanwezige Neanderthalers niet. Raad 's wie de strijd gewonnen heeft? Gekken en dwazen...
Walther Schoonenberg
-34-  Walther Schoonenberg:
Kijk, toen in de jaren zeventig op de muren in de Nieuwmarktbuurt werd gekalkt dat de 'stad moet leven' was dat een onderdeel van de strijd voor het behoud van de binnenstad. Dat is enigszins vergelijkbaar met de actie in de getto's van Amerika waar bovenstaand artikel aan refereeert. Maar vandaag de dag gaat die vergelijking natuurlijk helemaal mank. De historische binnenstad is juist een oase in een wereld met steeds anoniemere moderne steden van beton, glas en staal. Vandaar dat graffiti op een muur in Amsterdam al snel - terecht - wordt opgevat als een ergelijk vandalisme dat op geen enkele manier kan worden verdedigd. De politie dient een grotere prioriteit te geven aan opsporing en vervolging van de daders. Niks kunst, het is vandalisme. Dat weet iedereen die heeft staan huilen, zoals ik, bij een prachtige zeventiende-eeuwse gevel waar ooit metselaars met liefde aan hebben gewerkt - dat zie je aan de smalle voegen - en waar een patina van eeuwen definitief en voor altijd wordt verwoest door een spuitbusspuiter.
amsterdamboy
-35-  amsterdamboy:
Dat sommige kale muren met toestemming van de eigenaar worden versiert met zorgvuldig gemaakte graffiti kunst kan mooi zijn. (smaken verschillen).
Maar het vervuilen van openbare ruimtes, historische gebouwen, of trams, bussen of metro's met snelle kreten of namen. Vind ik geen kunst. Het kost veel (belasting) geld om dat schoon te houden en het maakt het er niet prettiger op, vind ik.
dees
-36-  dees:
en wat doet het gemeentebestuur? N I E T S al jaren.
Bart
-37-  Bart:
@ Ben Notmeijer (USA): Dat van die geleegde glazen was een komisch bedoelde toevoeging van mijzelf..
Mijn oma leerde me: 'gekken en dwazen schrijven hun namen op muren en glazen', volgens mij een heel oud-hollands spreekwoord uit de tijd dat het nog niet gewoon was reclame voor jezelf of je bedrijf/ winkeltje te maken (zeg maar de eerste vorm van 'advertising')...

@ Jaro: je geeft zelf toe:“ok, tags op historische gebouwen zijn bullshit” en verderop zeg je nog iets over de homo sapiens. Waar denk je, heeft de mens in deze tijd zijn hersens voor nodig?
Juist, ja om na te denken, zodat 'ie niet nodeloos andermans of gemeenschappelijk 'bezit' onderkloddert met een zeer egoistische manier van 'uiten', of dat nu goed bedoeld - in het belang van de gemeenschap, als een soort waarschuwing- of gewoon een privé uiting van een gevoel of mening is... Dat doe je niet op het huis of gebouw van een ander! Je poept toch ook niet in de tuin van de buren?
Moet ik jou een lesje “history of social behaviour” leren?
Kortom , het gaat gewoon over beschaving, en mijns inziens raken sommige groeperingen in onze samenleving dit fenomeen langzaam kwijt. Tijd voor lessen in wereldgeschiedenis (dan zul je leren dat de homo sapiens en de neanderthaler niet te vergelijken zijn zoals jij dat in bovenstaande reactie deed!)en in beschaving, liefst met een Hoofdletter, zeker in deze barre tijden...
Morgan
-38-  Morgan:
Ik denk dat alle soorten “graffiti” niet op een hoop gegooid kunnen worden. Je hebt mensen die een spuitbus zomaar leegspuiten op elk muurtje maar er zijn wel degelijk hele mooie vormen van graffiti die het woord Kunst aardig benaderen. Mijn ervaring: echte graffiti artiesten gebruiken niet zomaar elk gebouw/muur oid. Daarnaast eenmaal aangebrachte graffiti wordt door andere artiesten gewaardeerd en met rust gelaten. Waar de meeste het hier over hebben is dus de nodeloze vervuiling.
yanny scutt
-39-  yanny scutt:
Jaro Renout,

Ik ben zo'n 'ouwe knar' die muurkunst best weet te waarderen.
Maar ik heb geen begrip voor klieders die -waar dan ook- een hele slechte handtekening achterlaten!

Zij doen dat bij voorkeur in -of boven- de mooiste portiekjes in onze stad en aan de gevels. Wat mij betreft mogen die knoeiers - laten zij eerst eens goed oefenen op tekenpapier!- gewoon worden opgepakt door de pliesie!

De graffiti-kunstenaars noemen zichzelf 'schrijvers' en dat begrijp ik niet want ik heb nog geen enkel mooi verhaal -hoe kort of lang- dan ook- kunnen ontdekken. Wel mooie kleuren en vormen, maar om jezelf dan schrijver te noemen...

EN kunstenaar..Staaltje van zelfoverschatting misschien?
tripleX
-40-  tripleX:
Ben het volledig eens met het artikel. Blij dat er iemand is die het goed kan verwoorden.
Tegenstanders gooien zo vaak alle graffiti op één hoop, terwijl iedereen kan zien dat er grote verschillen bestaan. Voor grote pieces is aandacht, creativiteit, en talent nodig.

Als graffiti harder wordt aangepakt en die database wordt ingezet zit het er dik in dat de makers van grote pieces er het meest onder lijden, en er weer wat minder te genieten valt in het leven. De snelle tag schrijvers zijn vrijwel niet te pakken volgens mij. En iedereen kan de tag van een ander spuiten dus het bewijst niets. En ik kom 'snachts liever jongens tegen die met hun meesterwerk bezig zijn, dan jongens die verveeld en gefrustreerd zijn omdat hun passie ze is ontnomen en ze geld nodig hebben voor idioot hoge boetes.

Groot kans dat in een verre toekomst, in een volledig gecontroleerde maatschappij, veel waardering zal zijn voor graffiti uit deze tijd. Ze zien jongeren die zo creatief en eigenzinnig zijn dat boetes en bestraffing ze niet kan tegenhouden, die zelf alle materialen kopen, terwijl ze er niks aan verdienen. Ze zullen het werk zien zoals het is, als expressies van de bevolking. Zoals tegenwoordig iedere kunstenaar en stroming wordt bewonderd die vernieuwend was en zich niets aantrok van heersende regels.
En omdat graffiti over 100 jaar alleen nog op foto's is te zien zullen de Vrienden vd A'damse Binnenstad in die tijd zich blijven inzetten voor het herstel van enkele beroemde pieces.
Bart
-41-  Bart:
@tripleX: dacht het niet, grafitti is een uit amerika gekopieerde uiting, die over 20 jaar volledig in de vergetelheid is geraakt: dus geen grafittimuseum etc... En die foto's komen in een stoffig oud en schimmelig archief terecht, waar ze, terecht, niet gekoesterd worden....
Bart
-42-  Bart:
@ tripleX: wat bedoel je met 'beroemde pieces'? Als ze echt beroemd waren, hadden kunst mecaenassen zich er wel om bekommerd...
Het feit dat grafittispuiters zich overal op uitleven, is vodoende reden om ze te vervolgen waar mogelijk; als er toevallig eentje bij zit die wat meer kan dan alles onderkliederen, dan word 'ie vanzelf wel ontdekt: Hugo Kaagman bijv., heeft een leuk winkeltje op station Duivendrecht....
tripleX
-43-  tripleX:
@Bart:
Wat beroemd is maken ze in de toekomst maar uit. Je geeft zelf al een aardig voorbeeld.
Ramon
-44-  Ramon:
Ach een doodskop met diamanten. Dat is Kunst. Een berg stenen op de vloer, dat is Kunst. Zo kun je wel doorgaan. Begrip Kunst is moeilijk en komt voort uit hypes en emoties. Kunst is tegenwoordig ook een goede belegging. Daardoor worden prijzen opgedreven. Schijnt veiliger te zijn dan je geld op de bank te zetten. Trouwens, is bekend dat Herman Brood ook ooit is gestart als “kliederaar” van muren/gebouwen etc.. Zoals eerder opgemerkt, zomaar kliederen is iets anders dan prachtige pieces of tags maken. Er zijn hier redelijk wat mensen die alles maar dan ook alles maar op een represieve wijze willen ordenen. Leuke wereld!
noel
-45-  noel:
Graffiti is meer dat vandalisme, kijk maar eens naar deze jongens: http://www.graffitinetwerk.nl
Dr.D
-46-  Dr.D:
@redactie
De URL wordt direct als spam bestempeld.

Maar andere muurschrijfsels zoals: 'Sofie komt' of 'Sofie leeft' deed jarenlang de mensen achter de oren krabben.
De tekst bij de IJtunnel: 'En, lekker gewerkt?' deed de vele passanten vaak even glimlachen.
Ook graffiti...
Bart
-47-  Bart:
@ Noel: leuk, zo'n organisatiebureautje voor grafitti, zal wel een gat in de markt zijn, en kijk: ook nog bedrijfsuitjes en'workshops', cursus “hoe leer ik heel Nederland z'n eigen glazen en deuren vol te spuiten”. Kunst? Geen kunst...
Bart
-48-  Bart:
@dr. D: inderdaad, sommige schrijfsels deden mij ook wel glimlachen: die van 'lekker gewerkt' vond ik echt leuk, en die van 'klaas komt' op die grote betoncircel op de Wibautstraat was ook aardig... Probleem met latere 'grafitti'is dat het volledig onleesbaar is, en daardoor de argeloze voorbijganger meestal ontstemt;en als het wel leesbaar is zijn het vaak niet meer dan loze kreten: 'RUN DMC' op een trafohuisje ergens in de treindriehoek bij Diemen: ik weet dat dat een dj is, maar ik schrijf toch ook niet op de gevel van de Stopera: Long live Mahler of zoiets. Kortom, meestal dom geklieder...
Milton
-49-  Milton:
Graffiti is iets dat de argeloze bewoners van de stad wordt opgelegd door de Makers. Het valt in de categorie ongevraagde slechte reclame uitingen en lelijke neon verlichting van bedrijven. Als graffiti Kunst is, waarom wordt het niet tentoon-gesteld in de beslotenheid van galleries - alleen toegankelijk is voor liefhebbers. Ik hoop dat de Makers beboet worden voor hun vervuiling van het stadsgezicht. Kliederen met verf doe je in groep 1 van de basischool en niet klasgroepen daarna.
De gedrochtelijk humorloze teksten op de openbare muur zijn nog het ergste;laat de makers hun energie steken in schrijven van een boek.Geen 1 uitgever zou het gaan uitgeven. Ze zijn toch niet gek. 98% is gewoon graffititroep. En troep gooi je weg of spuit de stadsreiniging - terecht met behulp van chemicalien de verdoemenis in.
Frans
-50-  Frans:
Bart en dr P. Misschien kunnen jullie onderling even jullie email uitwisselen - dan kunnen jullie gezellig verder chatten. Jullie voegen niets meer toe aan deze discussie. Of ga naar chatten.nl of wat dan ook.
Bart
-51-  Bart:
@ Frans: jouw bijdrage, please?
Frans
-52-  Frans:
Bart je eerste reactie van 8/10 was duidelijk. De reacties van Vinus,Walther Schoonenberg, Morgan en Milton hebben mijn mening goed verwoord. Verder zie ik geen verdieping in de graffitidiscussie - en alles wat ik zou kunnen zeggen is een herhaling van wat al is gezegd. En daar zit niemand op te wachten. Eenmalig je mening geven op deze site is mijn inziens voldoende.Fijne dag nog.
Bart
-53-  Bart:
@ Frans: en jouw mening, leg eens uit?
Bart
-54-  Bart:
@ Frans: Drs P. ken ik wel. heeft volgens mij niets met de discussie te maken, drP. is mij onbekend, mogelijk bedoelde je Dr. D. ?
Maar zonder echt leuk te worden: vertel nu eens zelf wat je er van vind? waarom reageer je als je zelf niets te melden hebt?
je moeder
-55-  je moeder:
ey bart anders hou jij je bek ff man .. tis vet mooi ;)
Bart
-56-  Bart:
@ je moeder: je moeder zou zich voor je schamen!
pef
-57-  pef:
@Je moeder: Typerende reactie, laag IQ, lomp, dom, verwend........ maar joh! 'iets' dat lijkt op een zin zonder spelfouten!!
James1012
-58-  James1012:
...die graffiti-ratten...hebben altijd hun mond vol over - respect, etc. maar waar is het respect voor mijn woonhuis....een 17e eeuws pand iets buiten het wallengebied...in de afgelopen 10 jaar heb ik vele duizenden euro's moeten spenderen om dit Rijksmonument te beschermen en te reinigen. In al die jaren dat ik de discussies her en der volg, heb ik nimmer 'iemand ' -een vertegenwoordiger- van deze zogenaamde vrije, creatieve, expressievorm zich serieus horen of zien verdiepen in de enorme ergernis en schade die een deel van deze spuiters veroorzaakt.
Geen discussie, geen begrip voor mij en mijn leefomgeving en dit al zoveel jaren, niet alleen in mijn buurt maar in de hele stad, het credo is IK- IK -IK. Ik doe wat ik wil.......Uiteindelijk ben ik tot de volgende stap gekomen, mede doordat de heren en dames op Amstel nr.1 werkelijk NIETS doen, ik hoor er niets over, ik lees er niets over.
C O N C L U S I E:
De eerste de beste die ik in de toekomst pak, (en dit met een pro-actieve houding) die sla ik heel chic z'n kop eraf, mijn geduld is op.......nu ben IK - IK -IK
RudiPensionado
-59-  RudiPensionado:
Hier komen wij nooit meer uit.
Zelf oplossen dus en mijn oplossing kent iedereen wel en heb daar, behalve van het slachtoffer dan, nooit klachten over ontvangen.
No mercy.
Chantal
-60-  Chantal:
Het is gewoon schandalig dat er met name op het stadsdeel Centrum een stelletje bestuurders zitten die hun represieve beleid voor elk wissewasje tot credo hebben verheven maar niet zien dat met name die walgelijke vervuiling met graffiti een van de meest ergerlijke zaken is. Waarom gewoon niet een deel van de OZB gelden hiervoor inzetten en de graffiti vervuilers stuk voor stuk flink aanpakken? Nee, die amateur politici maken zich liever druk om een terrasje, een zonnescherm of andere onbenulligheden. Dat scoort tenminste. Die amateurs zijn niet in staat om een straatsteen recht te leggen of de daadwerkelijke vervuiling op te lossen laat staan aan te pakken. Geweldig toch die steeds groter groeiende groep amateurdeelraadspolitici!
marc
-61-  marc:
@chantal...helemaal mee eens! Gebruik een deel van de OZB-gelden, iets dat straatmanager Nel de Jager al tijden roept, en natuurlijk geen gehoor krijgt (zelfs zij niet).
Over geen gehoor gesproken, nooit, never, zul je hier een reactie vinden uit de amsterdamse politiek, geen bestuurder, geen raadslid, geen wethouder, geen politieke partij, niemand.
Niemand die ook maar enig initiatief toont, als je je wendt tot b.v. een wethouder, een stadsdeelvoorzitter met een verhaal over dit probleem, dan krijg je ( als je mazzel hebt) een ellenlang verhaal terug (met een toon van “Pfff dat gezeur) en als conclusie: ”we kunnen niets tegen huiseigenaren doen die niet willen" PUNT.
Een soort mantra uit de politiek al jaren lang, van onze pipi-langkous-politici.
Arnoud de Jong
@Marc:
Nou, er reageren hier wel wethouders en raadsleden. Maar het zou vaker kunnen inderdaad, dat ben ik met je eens.
marc
-63-  marc:
@AdJ...ietsie pietsie minimaal...De enige bij lang nadenken die me te binnen schiet is Dhr. Werner Tonk uit West....
Bart
-64-  Bart:
@ marc: het zijn er veel meer, lees AC maar goed door, vooral de afdeling/categorie 'binnenstad', en soms reageren ze natuurlijk incognito, net als ik :-)
Maar het lijkt me dat politici die de stad na aan het hart hebben liggen, het 'podium' van AC veel vaker moeten bestijgen, en dan liefst met naam en toenaam!
Daarom: Beste politici, wat kan u overkomen als u op AC reageert: in het beste geval: applaus van de gehele stad, in het slechtste geval: hoon van een paar kritische Amsterdam Centraal fanatici...
Dus reageert!
(Arnoud, moet jij nou zoiets niet zeggen?)
Dr.D
-65-  Dr.D:
Een verbod op hele dikke viltstiften en goedkope spuitbusse van het plein.
Dat werkt!
Pays Interdit...voorheen Pays Bas.
Bart
-66-  Bart:
@ Dr D: maar ik heb die dikke viltstiften echt nodig om op AC te kunnen schrijven, anders snappen ze het niet..
Arnoud de Jong
@Marc
Nou, Tjeerd Herrema was hier laatst nog om ons te complimenteren met het ontmaskeren van Nuadam.nl. En Lodewijk Asscher komt ook nog wel eens langs als we daarop aandringen. ;-)
Verder zien we af en toe nuttige informatieve bijdragen van deelraadsleden, wanneer ze betrokken zijn bij een onderwerp.
En inderdaad: Werner Toonk is van oudsher de moedigste. ;-)
Dr.D
-68-  Dr.D:
Ben benieuwd naar Uw beeldscherm! Ergens een screenshot op flickr.com?
els
-69-  els:
....maar waar zijn die politici in-hemels-naam zo bang voor, ze kunnen toch een pseudoniem gebruiken, ik vindt het eigenlijk ronduit zwak, bang en makkelijk. Dikke duim omhoog voor Werner Tonk.
els
-70-  els:
..of heet ie nou Toink.....?
Ton
-71-  Ton:
@Els. De beste man heet Werner Toonk.
Wat betreft reacties van deelraadsleden, dat is echt minimaal. Dat Herrema complimenteerd kan niet anders. AC legt de vinger op de zere plek. Dat is dan een inkoppertje. Kennelijk zijn raadsleden toch erg bang voor hun imago. Ja, ja, politiek dichterbij de burgers maar niet te dichtbij hoor!
Bart
-72-  Bart:
@ Dr.D: dat van die vilststiften was zoals dat heet 'enigszins gechargeerd'... Dat van die politici zoals Arnoud zegt , denk ik ook: bij Tjeerd Herrema kon er pas een bedankje af over de kwestie NUAdam nadat AC moord en brand geschreeuwd had (ondergetekende niet in het minst)...
Maar zoals ik zei: O, heren , dames Politici, klimt allen op het schavot van Amsterdam Centraal en geef uw mening of visie ten beste. Uw dank: zie mijn reactie hier boven.
ilse
-73-  ilse:
INFEXION.

I.K
hey Jarootje.
greetz Ilse Kjug
Jan Stender
-74-  Jan Stender:
Bij het pierenbad in Tuindorp Oostzaan,is een muur mooi beschilderd met graffiti
Het toont de naam Pierenbad,maar helaas,kom je er dichtbij staan,dan zie je dat er onzin op gekladderd is
De nutteloze graffiti dus
Jan Stender
-75-  Jan Stender:
Wat voor nut heeft graffiti eigenlijk?
RudiPensionado
-76-  RudiPensionado:
Alle bedrijven die in spuitbussen met verf handelen aanpakken.
Probleem opgelost - volgende onderwerp aub.
tripleX
-77-  tripleX:
@Jan Stender:
het nut van graffiti? zwartkijkers en grijze muizen laten zien dat de wereld in kleur is.
hans
-78-  hans:
@tripleX... grijze muizen?.....betaal jij de volgende rekening a E 185,- per keer om mijn 17e eeuws woonhuis een monument, werderom te beschermen tegen gastjes die knettterstoned mijn totale huis onderspuiten met die kuttags.........GVD..sukkel.
tripleX
-79-  tripleX:
@G.V.D. Sukkel: die snelle tags zijn kinderwerk, daar heb ik het natuurlijk niet over.
Jan Stender
-80-  Jan Stender:
@tripleX:
Daar heb je geen graffiti voor nodig
Als je goede ogen hebt,dan zie je alles in kleur
Ongeacht of je zwartkijker of grijze muis bent
hans
-81-  hans:
...waar blijft het zelfreinigend vermogen binnen de graffiti-scene........dat bestaat dus niet, ze kunnen niet eens het respect opbrengen om van elkaars werk af te blijven. ALTIJD en EEUWIG de discussie uit de weg gaan over waar je wel en niet (ongevraagd) de boel onderspuit......
Bart
-82-  Bart:
@ hans: wat je zegt “zelfreinigend”:thinner en afbijt! Ooit grotere aso's gezien dan graffiteurs?
Bart
-83-  Bart:
Graffiti heeft geen enkel nut, net zo min als Kunst, het verschil is echter dat Kunst tracht mensen te emotioneren, te plezieren, te laten lachen, huilen of laat nadenken... of gewoon esthetisch een plezier te doen.(mooi!) En kunst heeft ook nog financiele waarde, soms.
Graffiti, daarentegen benadrukt uitsluitend de drang van iemand die niet in de openbaarheid durft te treden met zijn werkelijke identiteit, om 'iets' te maken waar hij/zij eigenlijk geen verstand van heeft, dus schrijft 'ie maar wat... ( onleesbare 'tags', vreselijke 'pieces' en nog veel meer onzin zonder betekenis, behalve naamsbekendheid van de anonieme spuiter zelf..?! Op muren, schuttingen, treinen, metro's, prachtige historische gebouwen, maar ook gewoon op mijn schutting in Lelystad... (Lees het boek van Joris van Casteren: 'Lelystad'...).
Conclusie: vandalisme pur sang! en heel erg egoistisch! Namelijk: niemand geniet er van behalve de spuiter zelf, z'n ego wordt slechts gestreeld door bewonderende mede-spuiters: goh, durfde je dat? of zoiets. En de maatschappij wordt veroordeeld tot betaling van alle schoonmaakacties (-tig miljoen!!)
Bart
-84-  Bart:
@ RudiP (06-12): nu doe je precies hetzelfde waar ik elders op AC door jou aan de schandpaal werd genageld: discussie afkappen..
Spuitbussen en verf verbieden kan niet, Rudi, die zijn ook voor andere zaken nodig, zoals het schilderen van m'n tuinhekje.. die verf hebben ze zelfs niet in potjes. Ook wat simplistisch, deze maatregel van RudiP...
tripleX
-85-  tripleX:
Over waarde gesproken: soms wordt je pand een half miljoen meer waard:
http://www.telegraph.co.uk/...
Bart
-86-  Bart:
Leuk @tripleX: zo kan ik het ook: bespeur een gapend gat achter de kroeg(vastgoedgraaiers!), boven is de kroeg geheel 'geblindeerd'. De 'telegraph' heeft vast een vastgoedboer ingeseind: als je het hoekpandje voor x¤ koopt, krijg je het hele stuk grond ernaast erbij voor nop. Want laten we nu eerlijk zijn: het ziet er tocht niet uit? die pub is in 2 maanden failliet... Dankzij de graffitteur! (die krijgt vast een percentage!!!!
tripleX
-87-  tripleX:
@Bart: ik begrijp niet precies wat je bedoelt, maar dit pand (incl. brake grond ernaast) is door de graffiti minstens een half miljoen meer waard geworden.
Gemaakt in 2004, in opdracht van het stadsbestuur, op een dichtgespijkerde pub, toen de maker nog onbekend was.
Tegenwoordig brengt z'n werk tonnen op. Hele muren worden verkocht en verscheept. Soms krijg je een pand er gratis bij.
Dr.D
-88-  Dr.D:
Wilde Bansky juist hier buiten de 'discussie' laten vanwege zijn mega succes...
tripleX
-89-  tripleX:
@Dr.D: snap ik. Heb expres z'n naam niet genoemd. Maar na Bart's tirade (van 13:37 uur), na alles wat gezegd is, bleef weinig anders over.
Uiteindelijk komen in iedere stroming de besten bovendrijven.
RudiPensionado
-90-  RudiPensionado:
Die bart is een typische ollander. Hebben ze een tuin moet er een hek om. :)
pef
-91-  pef:
....uitgeput onderwerp...de overlast, het onbenul, de arrogantie, het keer op keer moedwillig beschadigen van andermans eigendom, zal blijven....de politiek doet niets, de politie doet niets, het O.M. vervolgt niet, vrijspel voor een door en door verwende generatie, die bij voorkeur met een verongelijkte kop agressief reageert!
Bart
-92-  Bart:
@ tripleX en DrD.: het was me niet onbekend dat “Bansky” de auteur van dit staaltje graffitti was, stond gewoon in het artikel. Neemt niet weg dat slimme vastgoedboeren, en 'verkopers van lucht' ervoor zorgden dat een uitgewoonde pub zomaar 500.000 meer waard werd, dat kun je niet op het conto van de graffitteur schrijven (behalve als je hypes en lucht verkoopt)...
En RudiP slaat weer eens een hekje mis...
tripleX
-93-  tripleX:
@Bart: ik merk dat je moeite hebt met accepteren dat er zeer waardevolle graffiti bestaat. Graffiti van Banksy (ivm googlen: niet Bansky) wordt tegenwoordig voor honderdduizenden euros per stuk verkocht. Nogmaals, dat was in 2004, toen hij deze maakte, nog niet het geval.
Kunstkopers bieden op de graffiti en daardoor stijgt de prijs van dit pand. Simpel en logisch. Voor jou hypes en lucht, voor anderen een solide investering in kunst.
Bart
-94-  Bart:
TripleX: sorry, Banksy is bekend, waardevolle graffitti bestaat niet, om de eenvoudige reden dat het op muren/ wanden van derden wordt gespoten, gecalligrafeerd of op welke wijze dan ook gefrabriceerd... In dit geval moet ik ineens denken aan een andere charlatan, ook miljoenen waard, Damian Hirst, nu te zien in Amsterdam.... Het blijft LUCHT, gebakken wel te verstaan! (ik zou me wel 3x bedenken als ik vermogend was om in 'solide'hypes te investeren...)
Jan
-95-  Jan:
SAAI
ef
-96-  ef:
...de enige die het wel lukte is K. Haring, maar ja die is dood.
Lambert
-97-  Lambert:
Graffiti hoort bij Amsterdam. Het geeft de stad zijn charme.
Als je niet van grachten, coffeeshops en/of graffiti houdt, moet je niet in Amsterdam gaan wonen.
Bernd
-98-  Bernd:
Ik vind graffiti over het algemeen een aanwinst voor Amsterdam. Het ademt creativiteit. Zelfs tags vind ik meestal mooi. Graffiti aanbrengen op monumenten is een ander verhaal, maar dat doet nog geen 0.01 procent van de graffitibeoefenaars.
Laten we alles dus a.u.b. niet over een kam scheren.
Jan Stender
-99-  Jan Stender:
Een Karcher hogedrukspuit met 15 bar,die de muren mooi schoon spuit,vind ik eigenlijk mooier om te zien
Dr.D
-100-  Dr.D:
Zoiets dus?
http://www.banksy.co.uk/out... met daarvoor http etc. want het filter is onverbiddelijk.
Jaro
-101-  Jaro:
Banksy is de 'Andy Warhol' van z'n tijd, klaar. De nieuwe popart komt van de straat. Let ook op 'Dolk', een in Australie wonende Noor die ergens in Amsterdam (op vakantie?) nog een afbeelding heeft achtergelaten van Che Guevara die trots z'n eigen T-shirt draagt.
Ik ben onlangs in Granada, Spanje, geweest. Daar vierde graffiti hoogtij, en geen kinderachtige dingetjes. Uit heel Europa zijn ze gekomen om hun pieces daar te maken, waaronder eentje op de voorzijden van traptreden, waardoor je pas beneden, omkijkend, de afbeelding zag. Binnenkort te zien op het net, moet ik nog doen. Ik heb me wezenloos gefotografeerd. Het wordt daar ook gedoogd, lijkt me, want dit werk maak je niet met een bouwlamp stiekem om 4 uur 's nachts. Staat zelfs in reisfolders en gidsen vermeld. De verbeelding aan de macht, en ALLEEN OP BETON, LEGE MUREN, BOUWPLAATSEN, AFBRAAK PANDEN en huizen, jawel, huizen van mensen die daar graag iets moois op wilden hebben. Fantastisch. Letterlijk. Zo kan het dus ook. Ik zal de link plaatsen zo gauw ik ijverig ben geweest.
Jaro
-102-  Jaro:
Oja, Bart, volgens mij was dit uit die discussie over de Heineken Music Hall en niet hier, en oud bovendien maar het is het eind van het jaar, je probeert toch alles af te maken en zo en ik wilde je deze informatie toch niet onthouden; als je ergens bent, op een feestje, en het komt ter sprake, RUN DMC is geen dj. Dan weet je dat. http://en.wikipedia.org/wik... Voor je weer heel stellig gaat doen. Fijne Kerst.
Sande®
-103-  Sande®:
@ Bart LMAO en ROFL tegelijk... Dat je tegen graffiti bent weten we zo onderhand wel.. Je hoeft niet per se ELKE keer opnieuw hetzelfde te zeggen hoor!
Trouwens je kunt die woorden zoals: gefabriceerd em gecalligrafeerd en zulk soort woorden niet per se te gebruiken hoor.. klinkt natuurlijk wel 'interressant' maar dan is het voor de gemiddelde Nederlander of voor de ondergemiddelde Nederlander ook nog een beetje te volgen..
En nogmaals: Dat je tegen graffiti bent is echt wel duidelijk maar dat betekend niet dat je individuen (heh nu begin ik ook met die woorden!) moet of mag gaan afkraken OOK AL ZIJN HET GASTEN DIE ZICH MET GRAFFITI BEZIG HOUDEN! En ja, die tags zijn irritant maar wat doen die lui in Den Haag die zich overheid noemen eraan??
Even dat je het weet.
Grtz Sander
 R
-104-   R:
ait,
graffiti is wel mooi maar je moet t nie op iemands huis spuite, maar gwn op zo'n muur ,langs een treinrails en op metro/treinstations is tog wel ok????
zender
-105-  zender:
Misschien is het iemand opgevallen dat met het lezen van al dit gezeur er in de tussentijd niets creatiefs is gebeurd... Doe eens wat met je leven en spuit een mooie grafitti!
zender
-106-  zender:
p.s. ook leuk dat er voor jongeren een leuke uitlaadklep is, zoals een museum waarvoor je al 100 jaar dood moet zijn om er te mogen hangen, of kinderkunst moet maken zoals de Cobra elite.
Ronald uit Sneek
-107-  Ronald uit Sneek:
Laat ons zelf het straatbeeld bepalen, weg grijze gebouwen en betonnen troep, kleurige pieces d'r op, pakkende teksten, het klootjesvolk wakkermaken.
Met je grijze pak naar kantoor, kind'ren naar de opvang, komt u maar.
Mèkker, mèkker, mèkker..
henk
-108-  henk:
@Ronald die helemaal uit Sneek komt:

True true, maar let wel dat het een beetje goed ogende graffiti is dan he? Op van die wannabe gassies van 13 zonder enig talent die met hun bussie tectiel hun eerste 'piece' spuiten, met vloekende lijnen en compleet missende flow in de letters zit echt niemand te wachten...

Reageren?  

Lees vooraf even de regels voor discussies op Amsterdam Centraal door.

Eigen afbeelding bij reacties? Ga naar gravatar.com en meld je aan met het mailadres dat je ook hier voor reacties gebruikt.

(verschijnt niet online, is nodig voor gravatar afbeelding)
(optioneel veld)
Om geautomatiseerde spamreacties te voorkomen, wordt u gevraagd deze simpele vraag te beantwoorden.

Reactiemoderatie staat aan op deze site. Dit betekent dat je reactie niet zichtbaar zal zijn, tot deze is goedgekeurd door een beheerder.

Persoonlijke info onthouden?
Kleine lettertjes: Alle HTML-tags behalve <b> en <i> zullen uit je reactie worden verwijderd. Je maakt links door gewoon een URL of e-mailadres in te typen.