'Openbaar vervoer op instorten!' luidde de alarmerende kop op de voorpagina van het Parool. Volgens een rapport van Booz Allen Hamilton dreigde er een 'catastrofale ineenstorting' van het Amsterdamse openbaar vervoer. Men vroeg zich namelijk ernstig af of het Gemeentelijk Vervoer Bedrijf wel in staat was om metro en tram goed te onderhouden.
Geheel toevallig natuurlijk kwam het rapport uit nadat enkele dagen eerder een metrotreinstel was ontspoord. Zie je wel!
De reizigersvereniging Rover was woedend geweest over die ontsporing, want hij was misschien wel veroorzaakt door 'het verouderde materieel waarmee het GVB rondrijdt'.
Dat klonk dus allemaal niet best! Zou ik maar niet beter op de fiets gaan? Ik twijfelde, want ook mijn fiets valt in de categorie 'verouderd materieel'. Dat schoot dus niet op...
Wachtend op de halte deed ik nog een kleine risico-analyse: de statistieken leerden dat er meer doden door toedoen van de tram vallen dan in de tram. En ach, zo'n rapport van Booz Allen Hamilton kon ik niet al te serieus nemen. Die naam alleen al: bij Booz krijg je toch prompt associaties met drankmisbruik.
Verbijsterd
Toen de tram uiteindelijk arriveerde was ik verbijsterd. Na het alarmerende rapport van dat stelletje duur klinkende consultants had ik een rammelende paardentram verwacht, getrokken door een uitgemergelde terminale knol! Maar aan mij verscheen een hypermoderne elektrisch aangedreven Combino-tram! En bij station Lelylaan zag ik boven mijn hoofd een glanzend metrotreinstel voorbij zoeven. Op het Leidsebosje werden wij gepasseerd door een geavanceerde milieuvriendelijke aardgasbus!
Wat was hier gaande? Had het Parool soms per abuis haar berichtgeving gebaseerd op een rapport dat sinds 1910 in een la was blijven liggen? Die dingen gebeuren, zoals u weet. Nederland heeft nu eenmaal de menslievende gewoonte om ruimhartig werk te verschaffen aan consultants en onderzoekscommissies. Zij produceren stapels glossy rapporten voor op de plank en in de bureaula. Voor praktisch gebruik zijn ze niet bestemd.
Lijdelijk verzet
Het enige materieel waar wellicht iets op aan te merken valt zijn de oude metrotreinstellen op de lijnen naar Zuid-Oost. Maar daarvan waren wij al langer op de hoogte.
Nee, het werkelijke knelpunt zit hem natuurlijk in de voorgenomen marktwerking in ons openbaar vervoer. Het contract met het GVB loopt af in 2011 en daarna is het nog maar afwachten of het opnieuw de concessie krijgt om de Amsterdammers een beetje ordentelijk door de stad te sleuren. Waarom zouden zij op langere termijn investeren in materieel als ze niet zeker kunnen zijn dat ze er ook ná 2011 nog mee mogen spelen? En die Noord-Zuidlijn kost natuurlijk ook al een bak geld.
Ondertussen krijgt het GVB in het rapport het verwijt dat het te weinig documentatie verschaft over onderhoud, planning en infrastructuur. Dat riekt naar lijdelijk verzet tegen de voorgenomen privatisering. Het rapport moet natuurlijk dienen om het vervoerbedrijf publiekelijk de pin op de neus te zetten.
Herfstblaadjes
Maar wat nu? Komt er een beter contract tussen gemeente en GVB? Worden vervoer en infrastructureel onderhoud ondergebracht in aparte bedrijven?
Bij de NS en ProRail schijnt dat namelijk ook zo'n doorslaand succes te zijn. Sinds de verzelfstandiging hebben ze daar ineens last van herfstblaadjes. Daarvoor nooit.
Al meer dan honderd jaar heeft het GVB trams en bussen laten rijden zonder 'marktwerking'.
Dat kan dus nooit goed zijn. Dat moet allemaal helemaal anders!
Het is natuurlijk bekend van die oude zilveren metro's (Die inderdaad overjarig zijn en die een chronisch kachelprobleem hebben), maar vergeet ook niet dat die combino's nooit gekozen hadden moeten worden door het GVB: Die tram is helemaal niet geschikt voor het tramnetwerk van amsterdam (krappe bochten, hoogteverschil met bruggen enzo). Wel eens zo'n ding de bocht door horen gaan? Ik word niet echt vrolijk van dat gepiep en het is maar geheel de vraag of die dingen wel daadwerkelijk 30 jaar meegaan...
Als laatste valt natuurlijk ook nog het chronisch non-functioneren van de roltrappen op veel metrostations op: Als het GVB die dingen nieteens kan onderhouden, hoe staat het dan met het andere materieel?
Ik ben heus niet per definitie voorstander van marktwerking, maar ik denk dat het een goede zaak is dat een vastgeroest bedrijf als het GVB wakkergeschud wordt...