Home > > Te lelijk om te laten staan

Te lelijk om te laten staan

De geschiedenis van de Vijzelstraat is een beetje triest. Aan het begin van de twintigste eeuw ontstond door de snelle groei van de stad behoefte aan een nieuwe uitvalsweg in zuidelijke richting. In 1907 besloot de gemeenteraad daarom de Vijzelstraat te verbreden. Tussen 1917 en 1926 werd de bebouwing aan de westzijde van de straat in z'n geheel gesloopt.

De gesloopte huizen werden vervangen door gebouwen die te groot waren voor hun omgeving. Tussen de Herengracht en de Keizersgracht verrees het NHM-gebouw (nu het gemeentearchief), naar ontwerp van De Bazel. Tussen Keizers- en Prinsengracht werd rond 1930 een blok winkels en woningen neergezet, ontworpen door Amsterdamse School-architect J.M. van der Mey. Dit gebouw stortte tijdens onderhoudswerkzaamheden in 1955 in. Het bleek dat de aannemer bewust een ijzeren stutbalk in de overbouwing van de Kerkstraat had weggelaten.
Na lang getouwtrek besloot de gemeenteraad in 1962 om het gebouw van Van der Mey te slopen. Er werd een nieuwbouwplan ontwikkeld voor een parkeergarage, winkels en kantoorruimte. Toen de projectontwikkelaar op de fles ging kocht de ABN de boedel op.

Al in 1966, toen de plannen van architect Marius Duintjer werden gepubliceerd in het personeelsblad van de ABN, stak een storm van verontwaardiging op. Bij de gemeenteraad werden liefst 25 bezwaarschriften ingediend, er ontstond zelfs een heuse 'Ban de Bank-beweging'.

Het protest was vergeefs: in 1966 besloot de gemeenteraad in een rumoerige zitting vóór de bouw van de 'Vijzelbank'. Wel werd het plan van Duintjer aangepast door architect J. Trapman. Zo is het gebouw aanzienlijk minder hoog geworden dan oorspronkelijk de bedoeling was.

Veel heeft het niet geholpen. De Vijzelbank is, sinds de sloop van het Maupoleum, met afstand het lelijkste gebouw in de Amsterdamse binnenstad. Het is saai, kaal, fantasieloos, massief en (inmiddels) verloederd. Het heeft de Vijzelstraat veranderd in een naargeestige tochtsleuf. De galerij aan de straatzijde oefent een onweerstaanbare aantrekkingskracht uit op junks en andere schimmige elementen - een kenmerkende eigenschap van veel gebouwen uit de jaren zeventig.

Het ergste is dat het gebouw, 25 jaar na de opening in 1973, overbodig is geworden door de nieuwbouw van ABN-Amro aan de Zuidas. In zo'n geval zou je de eigenaars - die immers geld zat hebben - moeten kunnen dwingen om hun rotzooi op te ruimen. Maar helaas, zo zit de werkelijkheid niet in elkaar.

De Vijzelbank zal op termijn waarschijnlijk wel gesloopt worden - als de Noord-Zuidlijn klaar is, bijvoorbeeld, zodat de Vijzelstraat nog een paar jaar langer onbegaanbaar blijft. En de architect? Marius Duintjer overleed in 1983, maar zijn bureau bestaat nog altijd. Een van hun meer recente opdrachten was het verbouwen van een ziekenhuis voor slechtzienden.

Een mooi artikel over de geschiedenis van de Vijzelbank vind je hier.

58 reacties op "Te lelijk om te laten staan"

E.
-1-  E.:
Hahaha! Maar die arme slechtzienden verdienen toch ook een mooie omgeving? Als ze het zelf niet kunnen waarderen dan tenminste zodat ze niet altijd maar chagrijnig bezoek krijgen.
Peter
-2-  Peter:
Mooi artikel waar ik het helemaal mee eens ben, Marco...maar helaas, ik heb slecht nieuws voor je: het gebouw blijft staan en zal worden gerenoveerd. Zie ook hier:

http://www.architectenweb.n...
Metten
-3-  Metten:
Ergens vind ik het eigenlijk wel jammer dat de andere gebouwen die er aan die kant in de vijzelstraat staan (het huidige stadsarchief en het carlton hotel) wél mooie gebouwen zijn. Anders was het wat mij betreft een prima optie om al die kolossen te slopen en er kleinschaliger bebouwing voor terug te plaatsen.

Een bredere vijzelstraat lijkt me niet zozeer noodzakelijk voor verkeer (al zou meer ruimte voor fietsers welkom zijn), maar wel voor het creeeren van een vriendelijker imago. Van een donker tochtgat naar een lichte straat waar meer ruimte is voor horeca en winkels. Dit is dan tevens een logische verbinding tussen de binnenstad en de pijp.

Bijna jammer dat die gebouwen te mooi zijn om te slopen :)
Micros
-4-  Micros:
Nou, van de rondleider in de Bazel hoorde ik dat de Vijzelbank kandidaat is voor monumentenbescherming. Ik weet niet hoe ver de procedure nu is, maar blijkbaar zijn er ook mensen die dit soort jaren 70 spul willen bewaren voor altijd...
Vinus
-5-  Vinus:
Lelijk is geen argument. Want als dat eht argument was, dan mag ook driekwart van de Amsterdamse binnenstadbewoners en bezoekers gesloopt worden. Daarvan lopen er namelijk ook heel veel bij die saai, kaal, fantasieloos, massief en (inmiddels) verloederd zijn.
De echte vraag is of een dergelijk gebouw anno 2008 nog een nieuwe functie kan krijgen. En dat kan het, en dan is het mooi meegenomen dat het groter en ruimer is dan het gemiddelde grachtenpand. Want om de binnenstad leefbaar te houden is juist veel volume nodig, en dat is hier voorhanden.
Simon
-6-  Simon:
EEn monument hoeft niet perse oud te zijn maar kan een bepaalde (architectonische) periode symboliseren. Hierin ligt ook vaak de vergissing. denk bijvoorbeeld aan het voormalige GAK gebouw in Bos en Lommer. ook dit wordt behouden omdat het een bepaalde architect en periode vertegenwoordigd. Daarom is het wel schrijnend dat er ontzettend veel wordt gesloopt in de Westelijke Tuinsteden en dat bijvoorbeeld ook het Wibauthuis uiteindelijk niet aan de slopershamer is ontkomen. Het ABN gebouw vind ik persoonlijk een juweeltje en dat zit vooral in die overspanning die men nu dus kennelijk weg wil hebben. gewoon laten staan dat gebouw. Je gaat toch ook de Beurs van berlage niet slopen om ruimte op het Rokin te maken terwijl iedereen ziet dat dit gebouw volkomen op de verkeerde plek staat. Maar zoals Lucebert al kon melden: “alles van waarde is willoos” .
E.
-7-  E.:
“Alles van waarde is weerloos”, niet willoos.

Een ander voorbeeld van een gebouw dat mag blijven staan omdat het een bepaalde stijl vertegenwoordigt is de studentflat op de Weesperstraat. Onooglijk gebouw, maar blijkbaar hebben ook onooglijke architectonische periodes recht op bescherming.
Vinus
-8-  Vinus:
@E: ja, gelukkig wel, want ik moet er niet aan denken dat alles in de zogenaamde kleinschalige bouwstijl teruggebouwd wordt, zoals ze overigens tegenover de ABN AMRO in de Vijzelstraat hebben gedaan. Historiserend bouwen, maar dan wel met een paar verdiepingen extra, want anders halen we de kosten er niet uit. Hoe bedriegelijk kun je zijn...
De stad wordt juist veel aantrekkelijker en interessanter als groot, klein, oud, lelijk, dik, dun, mooi, fout en goud door elkaar staat. En wie daar niet tegenkan of dat niet mooi vindt kan naar Madurodam, daar zijn alle mooie gebouwen bij elkaar gezet.
E.
-9-  E.:
Daar zit wat in, Vinus. Maar aan de andere kant zijn er gebouwen die zo objectief lelijk zijn — op zichzelf staand EN in combinatie met de gebouwen eromheen — dat er weinig voordelen zijn aan het laten staan — zelfs beschermen! — van deze gebouwen.
Hoppe
-10-  Hoppe:
@Vinus:
Je hebt gelijk dat afwisseling goed is, maar dat is nog geen excuus om een lelijke puist zoals het ABN-gebouw te laten staan. Zet er dan een MOOI gebouw (al dan niet groot) voor in de plaats.
Walther Schoonenberg
-11-  Walther Schoonenberg:
Op de door Peter genoemde website staat als laatste zin:
"Hoewel buurtbewoners vraagtekens zetten bij een eventueel behoud als monument, werd het gepresenteerde ontwerp door de buurtbewoners goed ontvangen.
Ik ben zelf op de inspraakavond geweest, waar ik namens de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad heb ingesproken, en ik kan dus weten dat deze opmerking volstrekt onjuist is: het gepresenteerde ontwerp werd helemaal niet goed ontvangen. Eenvoudig omdat het ontwerp niet is getoond! Valse voorlichting dus.
Op de inspraakavond werd de Nota van Uitgangspunten besproken waaraan de nieuwbouw moet voldoen. De meeste aanwezigen vonden het ABN-AMRO gebouw een lelijk gebouw dat door ons fatsoenlijks dat beter in de binnenstad past, zou moeten worden vervangen. Ik zelf stelde dat met de uitgangspunten zoals in de nota verwoord, dat niet het geval zal zijn.
Inderdaad, als ik de tekening op de genoemde website bekijk, dan wordt het lelijke gebouw van Duintjer vervangen door minstens zo lelijk modern glaspaleis dat evenmin in de binnenstad past.
Toen het gebouw van Duintjer werd gebouwd ontstond een beweging voor het behoud van de binnenstad waaruit o.a. de Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad is ontstaan. Ban de Bank, was het parool in die tijd. Ban het Oosten zou ik nu zeggen.
Storm
-12-  Storm:
Ik heb wel eens vaker in deze kolommen geschreven dat het toch erg jammerlijk is dat er inwoners van de stad, ja zelfs hele verenigingen zijn, die krampachtig proberen een subjectieve opinie over het wel en niet mooi vinden van gebouwen in de stad door de strot van de hele gemeenschap menen te moeten drukken puur op gronden van particuliere meningen. Hoezo is het ABN gebouw opeens na het afbreken van het Maupoleum het lelijkste gebouw van de stad? En waar liggen de grenzen van de Vrienden van de Binnenstad eigenlijk? Bij 1630? bij 1799 of bij 1915? Eerder lijkt men structureel tegen alles te zijn dat aan de binnenstad verandert dan dat dit door geschiedkundige feiten wordt onderbouwd. het zou de stad geen kwaad doen als lieden met een dergelijke opinie eens wat opbouwender in hun mening waren in plaats van immer in een Pavlov reactie terstond te roepen dat iedere verandering een aantasting van de historische binnenstad is. En ik heb het eerder geschreven: Binnenstad in originele staat? Accoord, maar wees dan zuiver en breek alles buiten de Singelgracht af. Historische oordelen worden immers niet door vriendeclubjes gemaakt.
Miriam
-13-  Miriam:
Die Vrienden van de Binnenstad worden wel steeds een mallotiger clubje. Zij menen voortdurend de wijsheid in pacht te hebben door voortdurend maar te blijven strijden tegen alles wat veranderd in de stad. ga toch eens wat zinvollers doen en probeer eens vooruit te denken in plaats van voordurend de indruk te wekken de architectuur en geschiedenis van de stad als wijsheid in pacht te hebben. Misschien eens solliciteren in Madurodam?
yanny scutt
-14-  yanny scutt:
Miriam,
Ik ben dus zo'n malloot! Ik vind zelf dat ik behoorlijk goed bezig ben met het behouden van het mooie Amsterdam oftewel: wat er nog van over is!

Ik heb zo'n akelig vermoeden dat jij hier niet bent geboren. Dat is niet erg hoor, maar oordeel niet over Amsterdam op dezelfde manier waarop je denkt vanuit jouw geboorteplek bijvoorbeeld- pakweg- Halfweg...

De gebouwen waarover het gaat in het betoog van Marco verdienen aandacht omdat niemand er kennelijk raad mee weet en B&W de weg van de minste weerstand kiest.

Hetzelfde is gebeurd met het bank-gebouw op de hoek van het Rembrandtsplein en de Vijzelstraat. Daar is nu een non-profit organisatie gehuisvest die geen geld heeft om het gebouw te onderhouden dus wordt het uitgeleefd. Mijn verwachting is dan ook dat het over 10 jaar rijp is voor de sloop.

In Madurodam woont 'Margootje met haar Peusjootje', (Wim Sonneveld) maar geen Yanny!
Ernst
-15-  Ernst:
Helemaal fout Yanny wat het ABN gebouw betreft op het Haarlemmerplein. Er was gevraagd hier een hotel van te maken, maar helaas dat mocht niet. Nu wordt het verbouwd tot bruikbaar kantoor. Kom eens wat vaker in het centrum zou ik zeggen.
Ernst
-16-  Ernst:
Nou ja zeg, moest natuurlijk zijn Rembrandtplein en niet het Haarlemmerplein.
Arnoud de Jong
En Utrechtsestraat ipv Vijzelstraat? :)

De vrienden van de Amsterdamse binnenstad kan ik niet serieus nemen. Ik heb daar nog nooit een commentaar van gehoord dat niet doordrenkt was van een calvinistische spruitjeslucht.

Mooi stuk Marco, maar ik zou graag een tegengestelde kop willen: Te lelijk om te slopen!

Dat geboow is inderdaad van een zo afschrikwekkende lelijkheid, dat je het wel moet laten staan! Inderdaad die diversiteit maakt een stad. Je kan er inderdaad over nadenken om hem wel een beetje met de tijd te laten meegaan, en dat plan ziet er mooi uit.

Bovendien moet niet iedereen al te krampachtig omgaan met die jaren '60 en '70 bouw. Een beetje historisch besef maakt dat over honderd jaar mensen die gebouwen misschien juist heel mooi vinden. In ieder geval tekenend voor een tijd.

Hoewel ik een groot fan van het postmodernisme ben, moeten we ook weer niet ten koste van oude modernistische gebouwen een soort historiserend disneyland willen creeeren.

Accepteer nou eenmaal dat er een periode was in Nederland dat men graag foeilelijke shit wilde neerzetten. Vet toch...?
Vinus
-18-  Vinus:
@ Hoppe: maar dan krijg je afwisseling tussen mooi en mooi, en dat noem ik geen afwisseling, dat heet repetitie. Afwisseling zit 'm tussen oud en modern, grootschalig en kleinschalig, glas en baksteen, staal en hout, woning en winkel et cetera.
@ Yanny: je doet net of de Amsterdamse binnenstad compleet op de schop is gegaan. Niets is minder waar; Amsterdam heeft een van de grootste historische centra. En dat zal echt niet veranderen. Er zijn inderdaad plekken waar grote doorbraken zijn gemaakt, zoals de Vijzelstraat en de Weesperstraat, maar voor de rest vind ik het erg meevallen.
En dat het bankgebouw van de ABN nog steeds niet is verbouwd ligt vooral aan het zwalkend beleid (voor zover je van beleid kan spreken) van stadsdeel Centrum, die dan weer niet en dan weer wel wonen in de binnenstad wil, of juist weer hotels, of nee: juist weer geen hotels maar kantoren maar dan niet te groot en ga zo maar door.
IMBY
-19-  IMBY:
@renovatie

Lijkt me aardig optrekje voor het stadsdeelkantoor Centrum: even opknappen en ze kunnen erin.

Ligt ook mooi halverwege het grondgebied zo te zien.
En beter te bereiken dan een locatie aan de IJ-oever waar nog jaren een bouwvakguerilla wordt uitgevochten rond de Noord-Zuidlijn.
Storm
-20-  Storm:
@ Yanny: Yanny, lieve kind, je had mijn argumenten tegen de zogenaamde Vrienden van de Binnenstad niet beter kunnen verwoorden. De arrogantie: Jij bent hier zeker niet geboren En de zelfgenoegzaamheid dat jij toch wel heel goed bezig bent de binnenstad te redden, of, in jouw woorden, wat daar nog van over is. Ga toch wat zinnigs doen met je vrije tijd en spaar de inwoners van de stad met een dergelijke en volledig misplaatste opvatting dat jij en je Vrienden wel weten hoe de stad eruit moet zien. Misschien, beste Yanny, kun je jezelf dan ook nog rekenschap geven van de kosten waar je de gemeenschap mee opzadelt met de eindeloze edoch zinloze bezwaren die de Vrienden van de binnenstad opwerpen tegen ieder bouwplan wat wordt ingediend en wat de stad, zo nu en dan, nodig heeft. En, oh ja, voor je daaran mocht twijfelen: mijn overgrootvader verkocht bloemkolen op de Dappermarkt voor er uberhaupt sprake van jou was, Yanny en ik, inclusief mijn familie zijn geboren en getogen Amsterdammers, hetgeen ons overigens niet de wijsheid in pacht geeft te menen hoe de stad eruit zou moeten zien.
Leslie
-21-  Leslie:
Ach de vrienden van. Je zou bijna denken vijanden van de Binnenstad. Mede door hoploze acties van deze club ligt er op de rozengracht al tig jaar een vervallen stuk huizen waar niets maar dan ook niets mee kan/mag van deze vrienden. Ik word zo onderhand erg misselijk van opmerkingen dat je pas als geboren en getogen Amsterdammer iets ergens van mag vinden in deze stad. Wat een gezellige vrienden denk ik dan. Ik vind zommige oude gebouwen echt niet om aan te zien, maar heb met sommige jaren 70 gebouwen een enorme liefde haat verhouding. Dat is toch fraai als je een stad kan laten zien uit verschillende periodes. Als ik de vrienden af en toe beluister dan lijkt het er bijna op of er elke dag buldozers door de stad razen. Niets is echter minder waar. Maar in mijn optiek moet je soms wel flexibiliteit op kunnen brengen. Dat waardeer ik dan juist zo in de gedachtes die Vincent van Rossum heeft. Overigens ook een vriend van Amsterdam maar dan wel van een realistisch gehalte. Dus, lekker laten staan dat geweldige ABN gebouw en aanpassen daar waar nodig zodat het minimaal weer 25 jaar kan staan te stralen daar in de Vijzelstraat.
paul
-22-  paul:
als er in de jaren 60/70/80 geen clubs als de Vrienden van de Binnenstad opstonden, was het nu niet ondenkbaar dat de Wibautstraat doorgetrokken was over Nieuwmarkt tot aan CS en de Jordaan vergelijkbaar met het huidige Kattenburg/Oostenburg.

Desondanks is de Amsterdamse Binnenstad nu de duurste grond van Nederland, en één van de geliefste plekken om te wonen en te bezoeken, in tegenstelling tot de rampzalige voorspellingen over een Dode Stad uit die tijd.

Gebouwen die zo jong zijn als de Vijzelbank kunnen wat mij betreft nooit op een monumentenlijst. Dat is allemaal academisch geneuzel. Laat een gebouw zich eerst maar 'ns op eigen kracht 100 jaar bewijzen als functioneel en gewaardeerd.
Vinus
-23-  Vinus:
@paul
Helaas zijn de voorspellingen van professor David Jokinen in het boek Geef De Stad Een Kans uit 1967 volledig uitgekomen. Zijn voorspelling was: indien de binnenstad onbereikbaar blijft (let wel, het was 1967!!) verlaten kantoren en bedrijven de binnenstad om zich op goed bereikbare plekken te vestigen. Ziedaar de geboorte van de Zuidas. Vervolgens rest de Amsterdamse binnenstad geen andere bestemming dan toeristenparadijs.

Nu zullen veel mensen dat ongetwijfeld toejuichen, want kantoren zijn lelijk, maar dan vergeet men dat met het vertrek van kantoren een diverse en grote bron van inkomsten is komen te vervallen. Want lunchende kantoormedewerkers, van portier tot directeur, deden eventueel ook nog een boodschapje hier en daar. Nu zijn zij vervangen door de zoveelste veel te dure kledingwinkel die eenzelfde assortiment verkoopt als twee winkels verderop. Zo zijn de zogenaamde Negen Straatjes sluipenderwijs veranderd van een divers aanbod in winkels, van slager tot juwelier, van tandenborstelwinkel tot tweedehandskledingzaak, tot een buurt waar alleen nog maar zogenaamd hippe rucolabroodjesverkopende lunchrooms zijn gevestigd, afgewisseld door kleding en nog eens kleding. Kortom: de economische vervlakking en eenzijdigheid is ingetreden, maar niemand die het ziet.

En een gebouw als de ABN AMRO moet wel een kans krijgen om gewaardeerd te gaan worden, en weer goed te kunnen functioneren. Ook ik ben niet perse voor een monumentenstatus; die rakkers van Monumentenzorg zijn soms net zulke pietlutten als de Vrienden Van. Maar slopen en vervangen door zogenaamde aangepaste historiserende nieuwbouw getuigt van de makkelijkste weg. Het is al stom genoeg dat de helft van het gebouw na renovatie een woonbestemming krijgt, want dat is wel de minst stedelijke functie die er is.
paul
-24-  paul:
1.Volgens mij is een groot deel van de panden aan de belangrijkste grachten nu in gebruik als bedrijfsruimte, terwijl ze oorspronkelijk bedoeld waren als woningen......
2.de binnenstad floreert economisch
3.mensen wonen graag in de binnenstad, gegeven de prijzen
4.er is nog steeds een tekort aan woningen in amsterdam

Conclusie: Meer woningen in Amsterdam-Centrum!!

En nog iets: Waarom wonen zoveel modernistische architecten zelf in monumentale panden aan de gracht, of het o-zo-truttige Oud Zuid etc.....
Zou je zelf tegenover zoiets lelijks als de Vijzelbank willen wonen?
Vincent
-25-  Vincent:
Ik kan me helemaal vinden in de reactie van Vinus. En even toch om een stukje geschiedenis recht te zetten. De Vrienden van zijn niet de grondslag van behoud van Nieuwmarkt en Jordaan. Dat zijn actieve bewoners en ondernemers geweest.
Ik ben inderdaad van mening dat et economisch hart volledig uit het centrum wordt en is gehaald. Nee, de Binnenstad floreert op toeristen en niet op bewoners. Deze kunnen inderdaad nauwelijks nog een boodschap in hun buurt kopen. Ik zie ook met lede ogen wat er aan de hand is in de Negen Straatjes. De ene na de andere dure winkel die slechts doen aan landje veroveren. Huurprijzen waar je stijl van achterover valt. En Paul, volgens mij is er juist een wegtrekken van kantoren gaande langs de grachten. Mag ik je eraan herinneren dat veel pakhuizen langs de grachten juist bedoeld waren als bedrijfsruimtes. Deze zijn later pas in gebruik genomen als woningen. De verhouding wonen werken is totaal uit zijn verband gerukt in het centrum. Mag ik je er fijntjes aan herinneren dat met name door de stadsvernieuwing heel veel bedrijvigheid is weggesanneerd en opgeofferd ten gunste van wonen. Pas in de late jaren negentig werd werken in de Binnenstad weer gestimuleerd omdat men er toch wel achter kwam dat de binnenstad op een dood spoor kwam te zitten. Nu veel ruimte voor de creatieve industrie, waarvan ik niet weet wat dit is. Betekent alleen maar doodse kantoorruimtes waar niets verder gebeurt. Blijven allemaal lekker binnen achter de gesloten lamellen zitten en inderdaad de dood voor de lokale economie.
Het ABN gebouw mag van mij de monumentale status krijgen. Immers, het markeert een tijdperk. Dat is geschiedenis. Het gaat niet om een trapgeveltje van honderd jaar oud. Het gaat om tijdsbegrippen in de geschiedenis.
paul
-26-  paul:
er zijn heel veel 'vijzelbanken' (er is nooit zoveel gebouwd als in de 20e eeuw) in Nederland...waarom moet juist die in Amsterdam behouden blijven?
Vinus
-27-  Vinus:
@ paul
er zijn juist helemaal niet veel Vijzelbanken, dat is een erg oppervlakkige interpretatie en een belediging voor dit karakteristieke ABN gebouw. Misschien lijden moderne gebouwen net als moderne schilderijen aan het euvel dat de waardering toeneemt indien men zich er meer in verdiept. Al kon ik zelf ook al zien dat dit gebouw zich tracht aan te passen aan de lokale omstandigheden, zoals de hoogte van de grachtenpanden ernaast.
Ik zou best tegenover de ABN AMRO willen wonen. Maar liever nog erin, uiteraard.

En er is naast een woningtekort ook nog steeds een schreeuwend tekort aan kinderspeelplaatsen, maar van de Dam maken we ook geen kinderspeelplaats. Dat woningtekort is mijns inziens sterk overdreven want er staan nog steeds geen tenten op de Dam waar mensen moeten slapen omdat ze geen woning hebben. Dat er een grote kwalitatieve woningbehoefte is, daar ben ik het mee eens. Maar tegen kwalitatieve behoefte valt niet op te bouwen want smaken veranderen sneller dan we kunnen bouwen.
Walther Schoonenberg
-28-  Walther Schoonenberg:
Enkele opmerkingen mijnerzijds:
- De VVAB is opgericht in 1975 door Geurt Brinkgreve die enkele jaren daarvoor demonstratief uit de Gemeenteraad was gestapt vanwege het besluit tot het bouwen van de Vijzelbank.
- Geurt Brinkgreve was een monumentenzorger die streed tegen de verkeersdoorbraken en kaalslag in de buurten. Zijn restauratie van het Huis De Pinto voorkwam het doortrekken van de Wibautas door de Nieuwmarktbuurt. Zijn affiche tegen de sloop van de Jordaan voorkwam de afbraak van een buurt die nu één van de populairste van de stad is.
- De VVAB is opgericht om de strijd die in de jaren gevoerd werd, voort te zetten en de binnenstad beter te behouden en waar mogelijk te herstellen.
- De omslag in het denken over de binnenstad die rond 1975 tot stand, is uiteraard niet het werk van de VVAB geweest - die is immers uit die omslag voortgekomen.
- Dat de voorstellen van Jokinen niet zijn uitgevoerd is de redding van de binnenstad geweest. Uitvoering van die plannen had de binnenstad 'gered' door de binnenstad grotendeels te slopen.
- De binnenstad is door het niet uitblijven van de plannen-Jokinen niet veranderd in een gebied dat uitsluitend voor toeristen van belang is. In de binnenstad wonen 80.000 mensen. De binnenstad is de meest populaire woonbuurt van de hele stad - dat blijkt ook uit de gemiddelde woningprijzen per vierkante meter.
- De Vijzelbank is objectief gezien een enorme aanslag op historische binnenstad omdat de karakteristieken van het gebouw strijdig zijn aan die van de binnenstad.
- Dat komt bijvoorbeeld tot uitdrukking in de strijdigheid van het gebouw met de uitgangspunten van de huidige Welstandsnota: een dergelijk bouwplan zou vandaag de dag niet gebouwd kunnen worden omdat het in strijd is met de welstandscritetia.
- Deskundigen op het gebied van de moderne architectuur bestrijden dat dit gebouw van Duintjer tot de belangrijke voorbeelden van de moderne architectuur behoren of van het oeuvre van de architect zelf.
- Om bovenstaande redenen is een plaatsing op de Monumentenlijst m.i. niet aan de orde. De monumentale waarde wordt immers ook bepaald door de stedenbouwkundige context. Het gebouw doet die context grote schade aan, dus is er wat dat betreft geen sprake van monumentale waarde. Ook is het gebouw geen belangrijk voorbeeld van moderne architectuur. Om een gebouw alleen te bewaren omdat het een bepaalde historische waarde heeft, is te mager, in relatie tot de enorme negatieve waarde die het heeft voor het stadsgezicht.
- Indien het stadsdeel ervoor kiest om het gebouw te transformeren op de wijze die blijkt uit de plaatjes op de hierboven genoemde website, is sprake van een bouwplan in strijd met de Welstandsnota en kan dat dus op die gronden worden aangevochten.
In mijn mening dienen de Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad dat te doen omdat herontwikkeling van het gebouw, zonder de gevels te vervangen door iets wat wel in de binnenstad past, een herhaling is van de aanslag die het gebouw destijds betekende met dat verschil dat er nu een beschermd stadsgezicht is. Let wel: de Vijzelbank ligt zelfs in het kerngebied van het beoogde Unesco-werelderfgoed.
Cor
-29-  Cor:
Volgens mij legt Vinus de vinger op een belangrijk issue. We zijn een erg verwend volk mbt een woning. We willen het liefst een ruimte van 30m2 per kamer. Dan nog een grote keuken, een grote badkamer, een werkkamer, opslagruimte en dan ook nog een voor/achtertuin of een heel groot balkon/dakterras. En dat allemaal in het centrum van de stad of het liefst in een kleine cirkel rondom het centrum. Dan ook nog goede uitvalswegen, vrije fietspaden, kinderspeelplekken en voldoende groenruimte in de directe omgeving. Dat zijn inderdaad kwalitatieve eisen. Waarom niet een starterswoning van 30m2 en dan na een aantal jaren doorstromen naar een grotere?
Goed dit was even een zijpad. Laat die ABN-bank gewoon staan, hedendaags herbouwen en voila, het staat er weer voor de komende 25 jaar blinkend bij. Argument dat dit gebouw niet voldoet aan hedendaagse welstandseisen is wel erg ver gezocht. Ooit wel eens beseft dat praktisch geen enkel monumentaalpand van 100 jaar gelden voldoet aan hedendaagse normen en eisen? Dat is vaak het probleem met herbouw en renovatie. Dan wordt het zo duur dat sloop/nieuwbouw inderdaad qua kosten efficienter zal zijn. Denk aan eventuele herbouw van het Wibauthuis. Nog steeds een doodzonde dat dit gebouw gewoon gesloopt is. De Beurs van berlage sloop je ook niet, terwijl het een monsterlijk gebouw is om te exploiteren en te gebruiken. Er zijn heel veel van dergelijke gebouwen her en der in Nederland neergezet en toch blijven ze allemaal staan. Kortom een non discussie waarbij de Vrienden steeds meer onzin gaan uitkramen om dan toch maar hun gelijk te halen.
Walther Schoonenberg
-30-  Walther Schoonenberg:
Dat is niet vergezocht: alle nieuwbouw in de binnenstad dient aan de door het bestuur vastgestelde Welstandscriteria te voldoen. Voor beschermde monumenten geldt dat natuurlijk niet: de criteria worden uiteraard alleen toegepast ter toetsing van nieuwbouwplannen. Welnu, de impressie die ik op bovengenoemde website heb gezien, voldoet niet aan de Welstandscriteria en kan dus op die gronden worden aangevochten. Dat lijkt mij ook van groot belang want de herontwikkeling van dit gebouw op deze manier betekent een enorme aanslag op de historische binnenstad. Als jij dat een non-discussie vindt, ben je niet erg geinteresseerd in het belang van het beschermd stadsgezicht.
Arti
-31-  Arti:
@Welstandscriteria

Je maakt me nu wel heel erg nieuwsgierig naar die door het bestuur vastgestelde welstandscriteria , Walter.

Is er een link of zo om ze na te lezen?
paul
-32-  paul:
@ Cor
je haalt de Beurs van Berlage (BVB)erbij om de stelling te ondersteunen dat de Vijzelbank (VB) (ook) moet blijven staan.
Ik zou de BVB juist als voorbeeld gebruiken waarom de VB gesloopt kan worden.
Toegegeven: de BVB is ook een erg groot en dominant gebouw voor de binnenstad. Echter, zodra je de BVB ziet en er binnenloopt zie je de nog steeds bestaande kwaliteit, schoonheid en degelijkheid. Niet voor niets is BVB nu een gebouw waar belangrijke representatieve bijeenkomsten als het Koninklijk Huwelijk en de Lintjesregen plaatsvinden.
Dat soort bijeenkomsten zie ik nog niet georganiseerd worden in de VB. Nee, integendeel, die moet nu helemaal opgeknapt worden omdat het interieur volledig versleten/onbruikbaar is. Maar sowieso heeft het gebouw erg weinig grandeur....

Maar misschien raak ik nu verzeild in een veel bredere en diepgaandere discussie over de algemene kwaliteit van de 20e eeuwse- of liever na-oorlogse architectuur....
Ron
-33-  Ron:
Weet je waarom er nu tal van betaalde bijeenkomsten worden gehouden in de BVB? Omdat het gebouw verkocht is en er een economische exploitatie uit moet komen. Vergeet vooral niet dat Een muziekgezelschap nu moet wijken omdat ze de gevraagde huur niet meer kunnen betalen. Wrang, het gebouw is destijds voorzien van een glazen doos aan de binnenkant, speciaal gemaakt voor het muziekgezelschap.
Ik ga er vanuit dat een commerciele exploitatie voor het voormalige ABN gebouw ook mogelijk is. Vandaar dat het nu terecht verbouwd wordt. Dus, geen argument Paul.
Walther Schoonenberg
-34-  Walther Schoonenberg:
@Arti, hier is de link:
http://www.centrum.amsterda...
Vinus
-35-  Vinus:
@ Walther
Dat de binnenstad een populaire woonlocatie is zal ik niet ontkennen. Maar dat vind ik geen argument om de ABN AMRO te slopen en te vervangen door historiserende woningbouw. Want dat is uiteindelijk wat de VVAB wil. En prevaleert dus weer de macht van het geld.

Overigens denk ik erover de VVAP op te richten. Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Paardetram. Want die Combinos van het GVB passen niet in het historisch stadsbeeld.
Ook overweeg ik VVMAS op te richten. Vereniging Vrienden van de Middeleeuwse Amsterdamse Stoep. Want die moderne gebakken klinkers en; oh nog erger: de betontegel kan echt niet anno nu.
Jasper N.
-36-  Jasper N.:
@ Vinus: vergeet je de molens niet, die her en der hebben gestaan? Het zijn er nooit overdreven veel geweest, dus die kunnen makkelijk worden herbouwd.

Serieus - het is een beetje “appels met peren”, maar desalniettemin blijft de (al eerder geopperde) vraag: wat neem je als ijkpunt?

Hoe het ook zij, Amsterdam is denk ik (zoals eveneens al eerder opgemerkt) niet gebaat bij vermadurodammisering. De Vijzelbank staat er nu eenmaal - laten we deze historische vergissing zo mooi mogelijk opknappen; ik vind de plannen zoals voorgelegd wel degelijk smaakvol en passend binnen Amsterdam. Met sloop krijg je de oude Vijzelstraat toch niet terug, en wil je er kwalitatief historisende bouw voor in de plaats zetten dan gaat dat weer gigantisch in de papieren lopen. Laten we niet nog een keer zo'n historische vergissing maken, maar het bestaande tot een prachtig, tijdloos gebouw transformeren. Immers, een ezel...
Vinus
-37-  Vinus:
@Jasper N: chapeau!
Jorrit
-38-  Jorrit:
Waarom hoor ik niemand over de simpele aanpassing om de overspanning over de kerkstraat iig weg te halen? Het gebouw is nu een kolos die zijn weerga niet kent, en hoe vloekend dat gebouw ook is, er zijn altijd mensen die menen dat uitgerekend amsterdam ook in de modernisering trendt moeten doorgaan (kies toch een andere stad uit, rotterdam ofzo) en dit gebouw moeten koesteren. Zelfs deze mensen kunnen toch niet ontkennen dat het hele straatbeeld van de kerkstraat verpest wordt, dat de onderdoorgang het gebied vernauwd en dat wind vrij spel heeft door die overkapping. Laat het gebouw staan als het dan moet, maar sloop die overkapping eruit. Bijkomend voordeel: het kolosgehalte zal in een keer niet meer aanwezig zijn.
Henk
-39-  Henk:
@Jorrit, heb je wel het goede gebouw voor ogen?
Vinus
-40-  Vinus:
@ Jorrit: het gebouw dat voor de ABN Amro op deze plek heeft gestaan had ook een overkapping. Misschien een idee om dat gebouw dan terug te bouwen ;-)
En nu ABN AMRO er vertrokken is valt me op hoe weinig, zo niet geen onderhoud er meer gepleegd wordt. En als dat gebeurd gaat zelfs een schattig zeventiende eeuws pandje er verschrikkelijk uitzien.
Walther Schoonenberg
-41-  Walther Schoonenberg:
De historische vergissing van de Vijzelbank gaat nu nog eens dunnetjes overgedaan worden. Er komt een supermodern gebouw te staan met veel glas. Dat betekent opnieuw een enorme aanslag op de binnenstad, nota bene in het kerngebied van de Unesco-werelderfgoed-aanwijzing. Als dat doorgaat, komt de binnenstad niet op de Unesco-lijst.
Alleen als de stad het aandurft om het gebouw zodanig te transformeren dat het zich beter voegt in de monumentale binnenstad, laat zij zien dat ze het waard is om op die lijst te komen.
Dat betekent het verzachten van de aantasting van het gebouw door vierkante meters te verwijderen, zoals de overbouwing van de Kerkstraat en de trapsgewijze verhoging en het vervangen van de gevels door minder horizontaal gerichte maar verticaal gerichte dus kwasi-geparcelleerde gevels. Dat betekent gewoon het uitvoeren van de eisen die de door de deelraad vastgestelde Welstandsnota stelt. Historiserend is dat niet, wel beter passend in de omgeving.
Enig risico is daar wel bij, want je hebt een echt goede architect nodig die zoiets zou kunnen.
Sommigen, ook in onze kring, zeggen daarom: laten we maar knokken voor het behoud van de Vijzelbank, zoals het is.
Een dillema dus. Maar een ding is zeker: de Unesco kijkt vanuit Parijs hoe Amsterdam dit gaat doen.
Selda
-42-  Selda:
Meneer Schoonenberg kijk toch eens wat vaker om u heen. Leer eens wat van andere steden. Kijk eens naar de Van Nelle fabriek in Rotterdam. In al haar glorie blijven bestaan en fantastisch getransformeerd. Heb eens vertrouwen in anderen. Ga eens naar Maaastricht, een oude kerk prachtig getransformeerd tot een geweldige bibliotheek. Daar kunt u nog eens wat van leren.
Dr.D
-43-  Dr.D:
Als ze straks gaan boren voor de Noord/Zuidlijn stort de boel vanzelf wel in...
bas
-44-  bas:
Waarom moet Amsterdam in hemels naam op die Unesco-lijst....is dat chic ofzo..?
Karel
-45-  Karel:
Als je op de Unescolijst komt ben je een wereldwonder en geniet je een beschermde status. Betekent dat het nog lastiger en kostbaarder wordt een pand op te knappen. Een heel strak keurslijf en nog meer regeltjes. Maar de VVAB wel heel erg blij.
Walther Schoonenberg
-46-  Walther Schoonenberg:
@Karel: nee, de Unesco-aanwijzing betekent niet meer regels dan er nu al zijn. Zo'n aanwijzing wordt alleen gedaan als de eigen locale wetgeving toereikend is. De Unesco kan soevereine staten niets opleggen. Als die niet voldoende is, komt de aanwijzing er niet, zo simpel is het. De gemeente vindt dat de huidige regelgeving voldoende is en de VVAB is het daar mee eens. Het probleem is doorgaans niet de regelgeving, maar het feit dat men zich soms niks van de bestaande regels aantrekt.
Voorbeeld is ABN-AMRO. Volgens de huidige regels zou dat gebouw niet kunnen worden herontwikkeld op de wijze die men thans beoogt. En toch gebeurt het.
@Selda, dit gebouw heeft niet de monumentale waarde die bijvoorbeeld de Van Nellefabriek heeft. Het is een slecht kantoorgebouw op een verkeerde plaats, middenin een wel monumentale historische omgeving.
Het gebouw zou gesloopt moeten worden en vervangen door iets wat wel passend is. Een interessante opgave! Wie zou niet zo'n opdracht willen krijgen?
Maar helaas, dit stadsdeelbestuur heeft geen visie en geen lef. Men laat het over aan de Welstandscommissie en vindt het goed als de zelf vastgestelde criteria waaraan deze commissie bouwplannen moet toetsen, worden overtreden. Wat een zwaktebod.
Mijn conclusie: deze stad verdient het niet om op de Werelderfgoedlijst te komen.
Richard
-47-  Richard:
Wat een ommezwaai in denken en reactie geeft dhr.Schonnenberg de laatste tijd. In zijn ogen kan het stadsdeel plots niets meer goed doen. Merkwaardig. Ik kan me namelijk herinneren dat dhr.Schoonenberg tot een jaar geleden bijna praktisch elke dag wel op het stadsdeel te vinden was. Maar ja, toen had hij wel een “maatje” welke hij kon manipuleren (Guido de grachtengraver). Niet waar Walther?
Walther Schoonenberg
-48-  Walther Schoonenberg:
Nergens op gebaseerde roddels. Ik was er toen zo vaak omdat ik voorzitter was van de VVAB. Nu ben ik secretaris en is Els Agtsteribbe voorzitter. Els doet nu het politieke lobbywerk. Els heeft ongetwijfeld ook haar maatjes in de deelraad. De VVAB heeft namelijk leden in alle fracties van d deelraad. De scheidslijn Vriend - Niet Vriend loopt dwars door alle partijen.
En volgens mij denk ik over de dingen niet anders dan een jaar geleden.
Jelle
-49-  Jelle:
En het gebouw De Basel verder op in de Vijzelstraat. Ok niet een historisch verandwoord grachtenpand? Slopen dus!!

Oja, wel eens in ieper geweest? Waar ze alles historisch hebben na gebouwd na de verwoesting in de 1e wereld oorlog? Ook niet echt mooi geworden.
michel
-50-  michel:
Als het vierkant is verdient het in mijn optiek geen recht om als monumenten aangezien te worden ongeacht of het de eerste of de oudste is.
Ik ben zelf amsterdams,
en ik walg van hoe steeds weer budget word verkozen boven vormgeving en liefde.

Als men zo nodig met glas en staal moet werken ,herbouw dan maar het paleis voor Volksvlijt ,ik weet dat het er nooit van zal komen want het is praktijk om je eigen moderne ego op de stad in te branden en totaal niet geinterseerd zijn in het aanzicht van amsterdam zelf.

Dit onderwerp zou meer aandacht moeten krijgen.

Ik weet zeker dat heel veel amsterdammers er net zo over denken ,het is notabene onze stad die hier vervuild word met moderne bouwkunst die niet op zn plaats is.

Ik heb zoveel dat ik wil zeggen ,maar laat het hierbij ,ik draag veel frustratie en haat als het gaat over dit onderwerp.
Sanne
-51-  Sanne:
het aardige van dit soort bebouwing (denk ook aan de wibaut-weesperroutr) is dat ze door hun aanwezigheid nog fysiek aan een bepaald tijdsdenken herinneren.In dit geval het 'courbusier'ge-ente denken met grote infrastructuren, doorbraken, megafuncties et cetera. Hierna, in de jaren 70 en 80,bouwen voor de buurt, kleinschaligheid,behoud enz.

Kortom, historisch interessant, net als welke gebouwen dan ook die op een of andere manier iets over de geschiedenis van de stad vertellen. Leuk als je het verhaal erachter hoort(zoals in dit topic).

Vervelend als je niet zo naar de stad kunt kijken en alleen maar haatgevoelens in je voelt aanwakkeren als het je niet bevalt... :-|
Sanne
-52-  Sanne:
Vervelend voor je bedoel ik trouwens.. :-)
michel
-53-  michel:
Ik ben het ongetwijfeld met je eens dat gebouwen hun eigen verhaal vertellen.

Maar ik zie ze meer als littekens dan cosmetisch verantwoorde objecten.

Ik heb veel steden gezien , oa hongkong.
Deze stad is een berg aan flatgebouwen ,oud nieuw ,beschadigd ,vol uithangborden.
En ik vond het schitterend, omdat ondanks alle variatie alles bij elkaar paste, het was een geheel.

Maar als ik naar Amsterdam kijk zie ik een historische rijke stad die te kampen heeft met woeker bouw.

In dat optiek heeft een stad als Wenen het toch beter gedaan door kosten wat het kost de traditionele aanzicht in zijn waarde te laten en oude panden te renoveren in plaats van gewoon een flat gebouw er overheen te gieten.

Dat is het gene waar ik me druk over maar.
Amsterdam kan heel mooi zijn maar dan moet er toch scherper gelet worden op wat er neer gezet word.

een klasiek ogend pand kan ook een eigen historische waarde krijgen net als een blokken doos.
Maar het oogt toch ff net wat beter.
Vincent
-54-  Vincent:
dan het behoud van de oude gebouwen, renoveren om deze te verbeteren, hen .. Geschiedenis moet blijven niet alleen in boeken, maar moet altijd deel uitmaken van de architectuur van vandaag. Cheers!
Vincent@YpresHotel
-55-  Vincent@YpresHotel:
dan het behoud van de oude gebouwen, renoveren om deze te verbeteren, hen .. Geschiedenis moet blijven niet alleen in boeken, maar moet altijd deel uitmaken van de architectuur van vandaag. Cheers!
Walther Schoonenberg
-56-  Walther Schoonenberg:
Het schijnt dat de crisis de transformatie van dit gebouw heeft uitgesteld. Misschien gaat het helemaal niet meer door. Dat zou goed nieuws zijn, want het plan betekent het zodanig vernieuwen van het gebouw dat er een modern kantoorgebouw in Zuidas-trant in de grachtengordel komt. Dan verkies ik nog liever het behoud van het gebouw zoals het nu is. Geef het nou eerst eens de kans oud te worden en dan zal een volgende generatie besluiten of het mag blijven staan of niet.
WK
-57-  WK:
Wacht nou eerst even af tot De Boor langs is geweest ....
Want dan kan alles zomaar opeens anders liggen!
Pokkie
-58-  Pokkie:
Corbusier was een fluim van een vent, blij dat er steeds meer van dat soort gebouwen worden plategooid.

Reageren?  

Lees vooraf even de regels voor discussies op Amsterdam Centraal door.

Eigen afbeelding bij reacties? Ga naar gravatar.com en meld je aan met het mailadres dat je ook hier voor reacties gebruikt.

(verschijnt niet online, is nodig voor gravatar afbeelding)
(optioneel veld)
Om geautomatiseerde spamreacties te voorkomen, wordt u gevraagd deze simpele vraag te beantwoorden.

Reactiemoderatie staat aan op deze site. Dit betekent dat je reactie niet zichtbaar zal zijn, tot deze is goedgekeurd door een beheerder.

Persoonlijke info onthouden?
Kleine lettertjes: Alle HTML-tags behalve <b> en <i> zullen uit je reactie worden verwijderd. Je maakt links door gewoon een URL of e-mailadres in te typen.