Afscheid van een stadspark

Zuidoost - 'Zuidoost verdient een nieuw Bijlmerpark', juicht het stadsdeel op zijn website. Op 24 april werd door het Dagelijks Bestuur ingestemd met het definitief ontwerp voor het park. Dat betekent dat de vernieuwing van het Bijlmerpark, waarover bijna vijftien jaar is geruzied, vermoedelijk eind dit jaar kan worden gestart.

Voor de deelraad moet dat een hele geruststelling zijn. Want wat de bestuurders op hun website vergeten te vermelden, is dat Zuidoost niet alleen een nieuw park verdient, maar dat Zuidoost ook aan het nieuwe park verdient. De inzet van het stadsdeel is namelijk al jaren dat er in het Bijlmerpark woningen moeten worden gebouwd. Liefst flink wat. Dat lijkt nu te gaan gebeuren: volgens de plannen van architectenbureau Mecanoo moeten er in het park liefst 700 woningen worden gerealiseerd.

Er is geen dwingende reden om die woningen te bouwen. Toen werd besloten om de oude honingraatflats te slopen en te vervangen door laagbouw, stelde het stadsdeel zich ten doel om voor elke 100 gesloopte woningen er 110 terug te zetten. Die doelstelling, waarin de woningbouw in het Bijlmerpark niet is meegerekend, zal makkelijk worden gehaald.

Toch wil het stadsdeel zijn 700 woningen aan weerszijden van het park. Dat daar flink aan verdiend moet worden staat vast: de woningen staan met hun voorzijde naar het park gericht en kijken uit op een 'autoluwe' straat. Dat worden dure woningen, al was het maar vanwege de ligging. Maar tegenover de 700 gelukkige gezinnen die in het park mogen wonen, staan 80.000 inwoners van Zuidoost, die straks met een gehalveerd park zitten.

Want behalve de 700 woningen zijn in de plannen voor het park ook vier sportvelden opgenomen. Die sportvelden zijn gepland in het oostelijk deel van het Bijlmerpark, juist daar waar het park op zijn natuurlijkst is. Het huidige Bijlmerpark is een prachtige wildernis, waar beschermde planten groeien en dertig à veertig verschillende vogelsoorten broeden, waaronder tenminste één rode lijstsoort. Voor een stadspark is dat een ongebruikelijke score.

Ironisch genoeg is de natuurlijke rijkdom van het Bijlmerpark te danken aan bewust beleid van het stadsdeelbestuur. Toen in 1993 de eerste plannen voor de vernieuwing van het park werden gesmeed, staakte het stadsdeel het onderhoud van het park. De bedoeling was om het park door structurele verwaarlozing onaantrekkelijk te maken, zodat de politieke weerstand tegen de bouwplannen zou wegvallen. (Op soortgelijke wijze zijn ook de honingraatflats jarenlang bewust verwaarloosd, zodat de sloop kon worden doorgedrukt.)

Maar de natuur laat zich niet zomaar tegenhouden. Het resultaat van veertien jaar verwaarlozing is, zoals gezegd, een stukje stadsnatuur, waar je je soms eerder in een bos waant dan in een park. Want een van de sterke punten van het huidige Bijlmerpark is dat het veel groter lijkt dan het feitelijk is. Door de stoere, oude bomen en de hoge begroeiing op de taluds van de Gooiseweg, de Karspeldreef en de A9, vallen de visuele begrenzingen weg.

Als straks aan weerszijden van het park een lange rij huizen staat, als de Gooiseweg verandert in een verstopte stadsstraat en de oude bomen worden vervangen door nieuwe exemplaren, wordt het park een veredelde groenstrook, bekneld tussen een sportcomplex en een nieuwbouwwijk.

Daarmee elimineert het stadsdeelbestuur, dat Zuidoost graag afficheert als een aantrekkelijke, groene plek om te wonen, een van de belangrijkste argumenten om je in de Bijlmer te vestigen. Zoals een vriend van me, die het grootste deel van zijn leven in de Bijlmer heeft gewoond, het uitdrukt: 'Juist vanwege het groen hebben we hier veertig jaar lang opgestapeld gezeten.'

En hoe zit het met de dertig zilverlingen die het stadsdeel hoopt te ontvangen voor het verkwanselen van ons park? Voor de miljoenen die met de vernieuwing gemoeid zijn, zou je van Zuidoost een tweede Oud-Zuid kunnen maken. Maar de ervaring leert dat dat soort sommen, in Zuidoost althans, binnen de kortste keren verdwijnt in dubieuze stichtingen en floppende welzijnsprojecten. Voor de centen, kortom, hoeven we het niet te doen.

Helaas: het begint er meer en meer op te lijken dat het stadsdeelbestuur definitief zijn zin heeft gekregen. Volgens de plannen zullen de werkzaamheden rond de jaarwisseling beginnen. Komt dat even mooi uit. Misschien moeten we dit jaar maar wat extra vuurwerk bestellen.