AmsterdamCentraal.nl

Ik heb wel eens gedacht dat ze ze kloonden, die orkestjes. Dat ze een haarlok of een teennagel van de fluitist namen en 'm op kweek zetten, waarna er een heel nieuw bandje uitgroeide. Want niet alleen zagen al die bandjes er onderling inwisselbaar uit, hun repertoire was ook nog eens volkomen identiek. Je herkende ze al van honderden meters afstand: boem-ke-boemboemboem-ke-boemboemboem futefutefuut! Of, als ze de geest kregen, de zoveelste bloedeloze versie van 'El Condor Pasa'. Jarenlang was er geen ontkomen aan.

Maar van de ene dag op de andere waren ze pleite. Ik geloof dat ik al vijf jaar niet zo'n orkestje meer heb gezien. Zoals ik al vroeg: waar kunnen ze gebleven zijn? Waren hun verblijfsvergunningen allemaal tegelijk verlopen en zijn ze eruit geknikkerd door de IND? Waren ze de Hollandse krenterigheid beu en zijn ze verkast naar Zuid-Europa? Zijn ze verpulverd door een meteoor? Hun verdwijning heeft iets sinisters en mysterieus, als het uitsterven van de grote reptielen.

Maar onder straatmuzikanten is het net als in de natuur: als de ene soort uitsterft wordt zijn plaats ingenomen door de andere. Koperen Ko en Nikkelen Nelis werden vervangen door een generatie slechte gitaristen, de zingende heilssoldaten door valse evangelistenkoortjes. Zoetjesaan beginnen ook de vervangers van de indiaanse orkestjes zich aan te dienen: de afgelopen maanden is de stad overspoeld door een stortvloed van Roemeense accordeonisten.

Net als hun tegenhangers uit de Andes zien de accordeonisten er allemaal hetzelfde uit. Doorgroefde kop, mottig trainingsjack, niet geschoren. En net als hun voorgangers zijn ze overal: op het station, voor de supermarkt, in het Vondelpark en voorál in de metro. Op Spaklerweg stapt er eentje in, speelt een deuntje en laat zijn zoontje wat muntjes ophalen. Op Van der Madeweg stapt hij weer uit. De reizigers halen opgelucht adem. Maar op Duivendrecht stapt de volgende Roemeen in, speelt krek hetzelfde deuntje, laat zijn zoontje wat muntjes ophalen en verlaat op Strandvliet de metro. Moet ik nog uitleggen hoe het op station Bijlmer verder gaat? Of gelooft u het wel?

Toegegeven: hun muzikale repertoire is net iets uitgebreider dan dat van de indianen. Weliswaar kennen ook zij maar één of twee deuntjes - en nog allemaal dezelfde ook - maar de Roemenen spelen het afwisselend in een slepend walsritme, als een zwoele tango of in een kwiek marstempo. Variatie moet er zijn.

Ik kan het ze niet kwalijk nemen, hoor, die Roemenen. Per slot van rekening is Roemenië nog maar net toegetreden tot de EU en eerlijk is eerlijk: de markt voor stukadoors, elektriciens en loodgieters lijkt een beetje verzadigd. In hun geval zou ik misschien precies hetzelfde doen. Maar wat me verontrust is het feit dat ze hun kinderen laten meewerken. Stuk voor stuk laten ze zich vergezellen door graatmagere jochies van een jaar of tien, elf, die met een kartonnen bekertje lopen te mansen en zich daarbij de boze blikken van metropassagiers moeten laten welgevallen. Moeten die schapen niet naar school?

Lezer, ik weet het: ik ben naïef. Uiteraard zie ik dit verkeerd. Roemenië is een arm land. En van een arm land mogen we niet verwachten dat de leerplichtwet er op dezelfde wijze gehandhaafd wordt als in Nederland. Toch? En wie weet zijn de schoolvakanties in Roemenië wel heel erg lang. Bovendien: als die jochies maar genoeg geld ophalen sturen hun vaders ze allemaal naar het conservatorium van Boekarest. Er wacht ze een grote carrière als accordeonist. En als prinses Amalia straks gaat trouwen, dan mogen ze op de bruiloft spelen. Ik zie het helemaal voor me.

Maar op de een of andere manier denk ik niet dat het zo zal gaan. Ik ben bang dat die jochies nog jaren hun muntjes moeten blijven inzamelen, tot ze misschien een keer genoeg gespaard hebben om een eigen accordeon te kopen. Per slot van rekening zijn er (nog) weinig alternatieven.

Hoewel ik geloof dat toetreding tot de EU in meer of mindere mate kan bijdragen aan de welvaart van een land, denk ik niet dat het helpt als de kinderen van zo'n land in de Bijlmer met een kartonnen bekertje lopen te mansen. Met de nieuwe EU-staten kan het best wat worden, maar dan zullen we moeten zorgen dat de bewoners fatsoenlijk werk, fatsoenlijk onderdak en fatsoenlijk onderwijs krijgen. Voor mijn part in Amsterdam.

Maak je over de straatmuziek intussen geen zorgen: als het Roemeense Wirtschaftswunder zich eenmaal voltrokken heeft, komt er wel weer een nieuwe golf muzikanten, al mag Joost weten waarvandaan. Dat is een wetmatigheid. En dat is goed zo. Wie weet: met een beetje geluk verdwijnt op een dag zelfs het draaiorgel uit het straatbeeld. Al maak ik me een beetje zorgen over wat dáárvoor in de plaats komt.