Kranten, televisie, columns en overal Theo van Gogh. Omdat ik op mijn werk een prachtige verzameling kranten tot mijn beschikking heb, ging ik gelijk op zoek naar de verschillen in de voorpagina’s. Veelal ingetogen foto’s van bezoekers aan de Dam. Alleen het Algemeen Dagblad meende een gedeelte van dode Theo op de voorpagina te moeten plaatsen. Al snel kwamen de eerste geruchten over de voorpaginafoto van de Telegraaf op gang. Die was afschuwelijk met een dode Theo in full color, en ik moest er maar niet naar kijken. Zeiden ze in de kantine.
Natuurlijk moest ik wél kijken. Na de moord op Pim Fortuyn heb ik menig boze abonnee van de Volkskrant aan de telefoon gehad, die zijn ontzetting uitsprak over de voorpaginafoto van destijds. Ook hier een dode Pim in full color. Waarom dat zo moest heb ik herhaaldelijk proberen uit te leggen. Over nieuwswaarde en de werkelijkheid laten zien. Enzo.
Voor de foto naar ben ik naar de winkel gegaan en heb 1,10 euro betaald voor een stapel papier waar ik normaal gesproken met een boogje om heen loop. Ik zag Theo, met mes en opzij gevallen knie. Het waren die benen met die ene knie, die op mij de meeste indruk maakten. Zo liggen mensen. Zo slapen mensen. Theo was even geen icoon maar een dode man. Het is een vage foto, geen technisch goed gelukt exemplaar van een beroepsfotograaf. Ik bedenk me ineens dat de maker misschien iemand is met zo’n telefoontje waar je ook mee kunt fotograferen. Gezien de impact op mijzelf, zou je kunnen zeggen dat het een geslaagde foto is. Nieuwswaarde en de werkelijkheid laten zien. Journalistiek gezien in orde. Of toch niet?
Nee. Ik had eigenlijk al genoeg aan de verschillende schriftelijke verslagen om mijn verbeeldingskracht aan te zwengelen. Met terugwerkende kracht vraag ik me af of mijn uitleg over de foto van Pim destijds wel de goede was. Of ik niet mee had moeten foeteren met de abonnees. Of ik ook niet had moeten roepen dat dit te ver ging. Ik weet het niet. Het lijkt me niet makkelijk om fotoredacteur te zijn. Ik vind het ook niet zo makkelijk tegenwoordig om ergens een uitgesproken mening over te hebben. Het – Even Niet Weten -, daar kun je bijna niet meer mee aankomen, maar het gebeurt me steeds vaker.
Wat ik wel weet is dat steeds meer mensen zich ergeren aan de algemene verslaggeving in de media. Ophitsende vragen, suggestieve vragen, respectloos doordrammen als iemand nog geen van A tot Z-mening kan produceren. Interviewers die hun gasten nooit uit laten praten. Koppen in kranten waar je je wenkbrauwen bij optrekt en je broek van afzakt. Het woord – sensatie – valt regelmatig. Te regelmatig.
Als klapstuk op al die meningen hier één waardoor ik er nog een invalshoek bij kreeg: een (onverwacht) felle column van Remco Campert in de Volkskrant. En nou ben ik murw. Ik moet even nadenken, denk ik.
AT5 Nieuws
RTV Noord-Holland
Politie Amsterdam
Amsterdam.nl
RTV Amstelveen
Parool Nieuws Amsterdam
twintig reacties op "Nieuws"
De wet geeft iedereen het recht “gedachten of gevoelens te openbaren” (Gw 7, bekend als ‘Vrijheid van meningsuiting’). Hier valt ook onder “de vrijheid om mensen tot in hun ziel pijn te doen”. Wat zijn dan wel uitzonderingen? Een voorbeeld: als het recht van gelijke behandeling zwaarder weegt. Of als “niet onmiskenbaar is, dat de uitlatingen geheel overbodig of onnodig grievend zijn” (uitspraak van de rechter in de aangespanne en verloren zaak van Leon de Winter tegen van Gogh).
De rechterlijke macht in Nederland is vrij duidelijk. “Voorbeelden van zaken waarbij een rechter een column strafbaar of onrechtmatig oordeelt zijn met een vergrootglas te zoeken in de Nederlandse jurisprudentie.” (http://www.lbr.nl/media/geschokt.html)
Waarom denken zoveel mensen dan dat zij de wet mogen passeren en hun eigen uitzonderingen mogen bedenken? Ik denk omdat iedereen zijn eigen invulling heeft van wat een mening zou moeten zijn: genuanceerd, niet beledigend, etc. Jammer, want daarmee negeren we onze eigen grondrechten. Zullen we dan maar nieuwe afspreken?
Ik vind het zeer onfatsoenlijk wanneer iemand mij ’s avonds belt om me een lening aan te smeren, maar dat schijnt wel te mogen, om maar een off-topic voorbeeld te noemen.
Zo heb ik er ook geen enkele behoefte aan de vrijheid van meningsuiting in te perken, maar discusseer ik wel liever met mensen die hun gesprekspartners op een redelijke manier te woord staan. En ja, ook mij ontglipt wel eens een ‘kut-Amerikanen’ wanneer Bush de verkiezingen wint, maar als ik diezelfde Amerikanen ervan zou willen overtuigen dat ze volgende keer een andere keuze moeten maken, kies ik toch liever voor ander woordgebruik.
En alsjeblieft wil je niet het woord ‘censuur’ erbij halen. Ik heb het niet genoemd, ik heb er niet op gedoeld en censuur is iets wezenlijk anders dan de de stof waar het hierover gaat. Op sargasso is er genoeg discussie geweest over wat censuur is, dus je zou beter kunnen weten.
Op geen enkele manier moet ook maar de suggestie worden gewekt dat je zoiets over jezelf afroept als je kwetsende dingen zegt.
Ik lees op nu.nl vanmorgen dat een man zijn schoonmoeder heeft vermoord omdat ze dreigde een maandelijkse toelage stop te zetten.
Dan is er toch ook geen sprake van dat iemand zegt: tja, dat had ze misschien ook beter niet kunnen zeggen.
Geen begrip voor moord.
Moet je daarom mensen kwetsen, zoals Van Gogh? Misschien is het soms nodig om een keer niet genuanceerd te zijn. Dan stoppen mensen misschien met hun schouders ophalen, en wordt er nagedacht. “Wat vind ík er nu eigenlijk van?”
en hier raakt dit debat mij ook persoonlijk: ik weet als beroepsdebater (nu nederlands kampioen welsprekendheid) ondervind dagelijks hoe slecht nederlanders hun mening kunnen uiten. nederlanders durven niets te beargumenteren maar verwijzen altijd naar procedures (‘is het wel handig om daar via deze weg over te praten?’) of naar ‘rechten’ (‘maar ik mag toch zeggen wat ik vind?’).
Bij vrijheid van meningsuting hoort ook de vrijheid van de ander om te vragen naar een onderbouwing van die mening en een kritische recatioe wanneer deze die onderbouwing niet accepteert.
Je stelt “Maar door met je fatsoennormen te bepalen wat nou vrijheid van meningsuiting is, zoals de heer Campert hier doet, ben je link bezig.”
Fatsoensnormen hebben er alles mee te maken, aangezien wetten ook een verlengde zijn van een set normen en waarden. Belediging en laster zijn strafbaar, dus er zijn wel degelijk grenzen gesteld aan die vrijheid van meningsuiting.
En haal svp Sargasso er niet bij omdat ik het woord censuur toevallig wat lichtzinnig gebruik
Toine: het artikel waar je naar verwijst geeft duidelijk aan dat wetgeving rondom het vrije woord ‘vaag’ is en dat vrijspraak vooral af hangt van hoe een rechter deze regels interpreteerd. Bovendien moeten kwetsende en schokerende opmerkingen een doel dienen. Met andere woorden simpelweg maar wat kwetsends roepen om dat je er nou eenmaal zo overdenkt volstaat niet. Je zult redelijke argumenten moeten hebben waarom je de maatschappij of de betreffende beledigde groep wilde shockeren
Bovendien bevat de discussie momenteel in Nederland een nogal hypocriete kant. Vrijheid van het woord moet vooral een recht zijn voor hen die rechtse en kwetsende uitspraken willen doen tegen allochtonen en hun cultuur. Maar een even critische en scherpe houding van af linkse kant word vertaald als demonisering.
Als ze niet steeds maar dingen schreeuwden als Linkse Kerk, Naieve linkse Allochtonenknuffelaars, Geitenneukers, Soepjurken, Hoofddoeken, nou ja noem maar op allemaal, maar hun argumenten onderbouwd hadden?
Nu leek het altijd op domweg discrimineren en uitschelden en hun oplossingen waren altijd van het kaliber de rechtsstaat geldt alleen voor ons. Daar heb ik nooit veel oren naar gehad. Ik heb geleerd dat schelden weliswaar geen pijn doet, maar ook dat je het moet negeren.
Het klimaat waarin de vrijheidenzovoort het beste gedijt is er natuurlijk niet op vooruit gegaan door dat zinloze gescheld. Dat mag toch best ook wel eens gezegd.
Ik heb nergens gezegd dat er geen grenzen zijn aan de vrijheid van meningsuiting, maar zoals je zelf aangeeft zijn die vastgesteld door de wet en niet door ieders persoonlijke subjectieve fatsoensnormen.
Ik ben altijd van mening geweest dat van Gogh met zijn uitspraken de hele situatie te veel polariseerde en hiermee alles alleen maar verergerde (ironisch dat hij zelf het bewijs zo ultiem zou aantonen). Maar om dan gelijk zijn uitspraken niet onder de vrijheid van meningsuiting te scharen, omdat ze onfatsoenlijk zijn, gaat me te ver.
Ik hoop dat je de laatste zin niet zag als een aanval op sargasso, want dat was het absoluut niet. Integendeel zelfs… Ik had de opmerking beter niet kunnen maken.
Pepijn, al die beperkingen had ik al aangegeven. De wetgeving is misschien ‘vaag’, de jurisprudentie absoluut niet.
Toine schrijft: “Waarom denken zoveel mensen dan dat zij de wet mogen passeren en hun eigen uitzonderingen mogen bedenken?”
Omdat dat hun mening is en ze vrij zijn om die te uiten misschien?