AmsterdamCentraal.nl

De uitspraak van Klein werd hem bepaald niet in dank afgenomen, hij zou daarmee het hoofd laten hangen naar anti-semitisme en bovendien aan victim-shaming doen. Het CIDI (*), toch al nooit bang om zich uitdrukkelijk in een discussie te mengen, organiseerde zelfs een demonstratie onder de hash-tag #KeppelOp, waarbij de keppel, desnoods van karton en met een elastiekje aan het hoofd bevestigd, massaal werd gedragen. Maar was die uitspraak van Klein dan écht zo fout?

Dilemma's
In de film 'The Accused' wordt de hoofdrolspeelster (Jodie Foster) er door de verdediging van één van de daders van beticht haar eigen groepsverkrachting te hebben uitgelokt door haar uitdagende kleding en hitsige dans. Aan de andere kant werd een bekende jazz-pianist, wiens keyboard enige jaren geleden uit de auto werd gestolen er publiekelijk op aangesproken dat hij het ding zomaar op de achterbank had laten liggen. Twee verhalen met dilemma's over wie er nou eigenlijk verantwoordelijk is: de dader of het slachtoffer?

In de ideale wereld staat je fiets niet op slot en ligt je laptop gewoon op de achterbank. Daarnaast loop je onbezorgd met een kippa op je knar over de Osdorper Ban, lig je met blote tieten op Strand IJburg en wandel je ongehinderd met je te strakke leren broek over de Reguliersbreestraat. Maar lieve mensen, die wereld bestaat niet! Het kwaad in de wereld, of het nu om criminaliteit, racisme of homohaat gaat, laat zich niet bestrijden enkel en alleen door het te willen.

Verantwoordelijkheid
Een slachtoffer is per definitie nooit schuldig aan hetgeen hem of haar is aangedaan. Dat is echter iets heel anders dan verantwoordelijkheid nemen voor de risico's die je verkiest te nemen. Vrijheid van religie, recht van eigendom en lichamelijke integriteit mogen dan grondrechten zijn, de kans dat je iemand, die op het punt staat je te beroven of te molesteren, omlult door deze op zijn of haar juridische status te wijzen kun je gerust als nihil beschouwen. Hoe onwrikbaar je ook in je recht staat en hoe fout je tegenstander ook is, je zult altijd moeten afwegen of het uitoefenen van je rechten opweegt tegen het feitelijke risico dat je daardoor loopt. Ook een uit principe opgelopen gat in je pens is namelijk gewoon een gat in je pens waar je leven uit wegloopt.

En volgens mij is dat precies wat Klein wil zeggen: als je niet perse jezelf wilt slachtofferen voor de goede zaak of het risico wilt lopen op een pak slaag bij het uitoefenen van je religieuze of andersoortige vrijheden, maak daarin dan een verstandige keuze, ook als dat betekent dat je die vrijheid even moet opschorten. In dit geval betekent dat even de keppel af, niet als onderwerping, maar voor de eigen veiligheid.

Eigen keuze
Dat er binnen de Joodse gemeenschap verdeeldheid bestaat over de uitspraken van Klein is duidelijk; de ene helft begrijpt de praktische kant van de boodschap, de andere helft vindt het moeten buigen onder druk van bepaalde krachten binnen deze maatschappij onaanvaardbaar. De pest is dat beide partijen gelijk hebben, maar dat niemand daar ene moer aan heeft. Wel bijzonder is dat geen van de partijen verwijst naar een andere verworvenheid des beschavings: het recht om individueel, afhankelijk van plaats, tijd en situatie zélf te beslissen wat je op je hoofd zet. Of is dat te makkelijk?

(*) Centrum Informatie en Documentatie Israel