AmsterdamCentraal.nl

In Amsterdam hoorde ik wethouder Sharon Dijksma laatst verzuchten waarom zoveel mensen komen inspreken. Is het niet makkelijker om even bij haar langs te komen om het probleem te bespreken? Sommige insprekers zijn er elke keer bij, al jaren.

De populariteit van het inspreken is verwonderlijk als je bedenkt hoe effectief het is. Hoe doe je het goed en hoe doe je het beter? Mara van stichting Lobby Lokaal, vertelde ons wat hun missie is. Dat was makkelijker dan het introductiefilmpje afspelen. Eerst kregen we een mini-cursus kado van Kiki Bakker, expert in het mobiliseren van de achterban van maatschappelijke organisaties. Over luisteren, macht, allianties en actie.

Luisteren is moeilijk

Ten eerste is echt luisteren moeilijk. Ook voor raadsleden bijvoorbeeld. Je ziet ze tijdens het inspreken wachten tot ze zelf weer iets kunnen zeggen. Ze luisteren tot ze iets horen waar ze op kunnen reageren zodat ze zelf weer wat kunnen zeggen. Hou daar rekening mee als je spreekt, want met wat je zegt moet je dus op de knoppen drukken bij ze. Als je zelf je achterban gaat mobiliseren is het ook veel beter om te luisteren dan om te praten. Als je zelf luistert naar iemand die jou gaat vertellen over het probleem om op te lossen dan gaan ze het tot hun eigen idee maken. Zo mobiliseer je ze veel effectiever dan ze te zeggen wat jouw plan is en ze te vragen daarin mee te gaan. Dat is veel meer mijn stijl. Je zet je plan bijvoorbeeld hier op Amsterdam Centraal of op petities.nl en dan blijft het stil.

Goed, we gaan dus luisteren. Maar vraag je dan wel af wat de motivatie is van de anderen aan tafel. Komen ze om een observatie te delen? Om een oordeel te geven? Of een oplossing te delen? De enige manier om erachter te komen is door te luisteren. En gaandeweg mobiliseer je op die manier medestanders. Oefening, maak een lijstje met 10 buurtbewoners naar wie je kan gaan luisteren voor je lokale lobby.

Waar moet je zijn?

Ten tweede de macht. Bij welke beslisser moet je je gaan melden? Bij de gemeenteraad? Die agenderen. Of moet je bij de wethouder zijn die beleid aan het uitvoeren is? Soms moet je juist bij bewonersorganisaties zijn omdat die klakkeloos worden gevolgd door wethouder en raad. Daarna kan je je afvragen wat je gaat doen bij die beslisser. Ga je ermee in gesprek of ga je tegenaan schoppen? Dat laatste doe je dan door een dossier op te bouwen bijvoorbeeld.

Organisaties die zich bij beslissers melden hebben invloed doordat ze burgers een stem geven. Een burger kan dan wat meer dan eens in de vier jaar stemmen. De invloed wordt groter als er meer mensen bij betrokken worden. Weer een oefeningetje, schrijf 10 manieren op om je invloed te vergroten.

Onverwachte allianties

Ten derde de allianties. Vraag je af of er natuurlijke partners zijn om mee samen te werken. Organisaties, politieke partijen, maar onverwachte allianties. Leuk voorbeeldje was de campagne voor de ‘living wages’ in het Verenigd Koninkrijk. Je zou denken dat Labour hun natuurlijke partner was, maar ze zochten juist steun voor een hoger minimumloon bij Boris Johnson. Onverwacht, maar die bleek wel het verschil te maken. Aan tafel zat ook iemand namens de sekswerkers. Die had Bij1 als partij waar goed mee samen te werken was, zelfs een keer een goede motie. Maar heb je niet meer aan een partij in het midden of aan de rechterkant?

Kleine stapjes

En als laatste de acties. Plannen maken is niet iets doen. Iets op papier zetten is niet iets doen. Telt allemaal niet. Je moet te winnen punten in het hele proces realiseren. Kleine babystapjes die je kan vieren als successen. Je moet een vinkje kunnen zetten, alleen al omdat dat leuker is. Opdrachtje: maak een lijstje met 'winnable bits’ voor jouw lobby.

Na Kiki kwam Mara over het inspreken. Door de online kalender van de gemeenteraad goed te bestuderen werden we al geholpen. In die grijze balkjes kan je kiezen tussen ‘recent’ en ’toekomst’. Je kan kiezen tussen ‘kalender’ en ‘lijst’. Dat alleen al maakt een groot verschil. 'Gebruik een desktop en probeer het niet vanaf je telefoon' was ook een belangrijk inzicht. Maar dan nog weet je niet goed onder welke raadscommissie je inspreken hoort. Daarvoor moet je gewoon griffie vragen, die weten dat. Ze hebben het altijd druk met de raadsleden, maar ook de burgers willen en kunnen ze goed helpen. Ze zijn zelfs via een 020-nummer te bereiken! Het lastigste bij het kiezen van het tijdstip is dat je moet weten in welke commissievergadering het relevant is. Want als je inspreekt en later in de vergadering komt je onderwerp nergens aan bod dan zal geen enkel raadslid er in de volgende vergadering op terugkomen. Natuurlijk kan een raadslid het wel koppelen aan iets, maar dat moet er dan wel zijn. Een krantenbericht, een nota, er moet iets zijn om het aan op te hangen zodat het op de agenda terugkomt.

De raad is de baas

Je boodschap zelf moet duidelijk zijn en je moet heel goed weten wat je wil dat raadsleden gaan doen. De wethouder zal nooit reageren als je die iets vraagt. De raad moet de wethouder vragen om iets, de raad is de baas van de wethouder. Je kan de raad dus vragen om de wethouder iets te vragen.

Verder moet je boodschap geen privéprobleem zijn, maak duidelijk dat het een algemeen probleem is voor de stad. Ook kan je aangeven wat een oplossing kan zijn om het richting te geven. Vraag in ieder geval duidelijk wat de raadscommissie kan doen om je te helpen.

Het is ook zinnig om zinnetjes uit het coalitieakkoord te verwerken in je inspraak of ernaar te verwijzen. Dat maakt het sterker.

Hogerop zoeken

Veel burgers komen bij de gemeenteraad uit omdat ze ooit hebben gehoord van de gemeente dat wat ze vragen niet kan. Dat is helemaal niet gek, dat is wat de meeste ambtenaren altijd zullen zeggen. Want de ambtenaar gaat over het uitvoeren van het beleid zoals het door de baas, de wethouder, is uitgezet. Alleen wat details bij de uitvoering, liefst zaken die het makkelijker/sneller/goedkoper maken zijn wenselijk. Maar de meeste input van burgers is minstens een vertraging. De wethouder kan wel besluiten dat het beleid zo aangepast moet worden dat het erin past. Als dat niet het geval is, dan moet je het ‘hogerop’ zoeken en kom je bij de gemeenteraad uit. Of individuele raadsleden. Als je kort en bondig duidelijk maakt wat je wil en hoe dit past bij wat zij of hij wil dan hebben ze er vaak wel oren naar. Je inspraak kan je dan tevoren afspreken zodat die met goede timing en liefst steun van een meerderheid aangenomen kan worden.

Afbeelding: Stichting Lobby Lokaal