Home > > Het is oorlog op straat

Het is oorlog op straat

Fietsgedrag

Samen met een journalist van NRC heb ik in de drukke avondspits een uurtje staan kijken bij de Berlagebrug. We waren benieuwd hoe het verkeer er nu doorstroomt. We dachten samen na over hoe het er uit zal zien na 8 april als de snorfietsers met hun blauwe plaatjes van het fietspad af moeten en naar de rijbaan worden verbannen. Het was een leerzaam uurtje in de spits.

Op de drukke kruising is een op de vijf fietspadgebruikers een snorfiets, brommer, scooter of elektrische bakfiets. De handhaving werkt klaarblijkelijk nu al niet om de brommers en de scooters met een geel plaatjes van het fietspad te weren. Die handhaving gaat nooit werken. Moeten weggebruikers elkaar dan maar aanspreken? Krijgen we na 8 april allemaal ‘eigen rechters’ in het verkeer? Dat wordt nog wat met die korte lontjes in het verkeer.

Duwen en trekken

Je snapt ook wel waarom fietsers die gemotoriseerde bende zat zijn. Met volle snelheid, liefst ook door rood, lappen ze elke regel aan hun laars. Het is duwen, trekken en veel schelden. In alle eerlijkheid? Wij zagen in dat uurtje slechts een enkel ongevalletje. De snelle rijders doen in hun ‘sociale interactie’ niet onder voor de fietsers. In stilte, of soms luidt bellend, vinden ze allemaal hun weg. Zelfs de vele snelle Urban Arrow bakfietsvaders en moeders en whats-appende Zuidasjongens mengen zich probleemloos in de 'flow'. Het is echt fietsen voor gevorderden. Typisch Amsterdams.

Verkeersregels

De Amsterdamse Fietsprofessor van de UvA stelde eerder vast dat meer dan 80 procent van de fietsers zich aan de verkeersregels houdt. Inderdaad stopt die 80 procent voor de rode verkeerslichten en volgt de aangewezen route. Die andere 20 procent voert een roekeloze dodendans uit met trams, bussen en auto’s. Ze nemen de risico’s voor lief. Of, ze gaan vol in de remmen als het toch niet lukt. Voetgangers zijn, zoals overal in Amsterdam, ook hier vogelvrij. Die dikke witte strepen betekenen niks. Spookrijdend over het voetpad naar de overzijde van de Amstel. Een van de ‘rinkelteefjes’ op het fietspad schreeuwde naar een overstekende dame dat fietsers overal voorrang hebben. De NRC journalist kreeg het nodige te horen als hij fietsers vroeg waarom zij voetgangers geen voorrang gaven…

Salomonsoordeel

De drukte op de kruising is vermakelijk om te zien. Niks aan de hand toch? Gewoon laten zoals het is. Toch stuurt het Amsterdamse college na jaren van lobbyen en voorbereiding de snorfietsen, met een helm op, naar de rijbaan. Een Salomonsoordeel. Natuurlijk gaat dat niet passen. En, natuurlijk gaat dit tot meer gewonden in het verkeer leiden. Daarover zijn de echte experts, waaronder Veilig Verkeer Nederland, het eens. Helaas sluiten we ook veel Amsterdammers die afhankelijk zijn van hun snorfiets uit. Hoe moeten die bij nacht en ontij op hun werk in de haven, Schiphol of het ziekenhuis komen? Voor een stadsbestuurder is die beslissing lastig. Je kunt er op zo’n moment niet voor alle Amsterdammers zijn.

De uitstoot van die snorfietsen en het feit dat ze nagenoeg allemaal opgevoerd zijn pleiten niet voor de snorfietsers. Maar, over de onbesproken problemen die de overmobiele Amsterdammers op hun fiets veroorzaken is ook wel een en ander te zeggen. De lobby van de Amsterdamse fietsers is professioneel en goed georkestreerd. Daarvan win je het niet van. 

Oorlog?

In Amsterdam is een oorlog gaande over de openbare ruimte. Die ruimte is verkeerd, en niet eerlijk verdeeld. Het college pakt terecht de ruimte die auto’s innemen aan in de hoop daarmee meer ruimte maken voor voetgangers of fietsen. We gaan het zien.
Het is een oorlog met weinig wederzijds respect. Taxichauffeurs worden verketterd. Elektrische deelstepjes? No way! De Fietsersbond klaagt openlijk over de oprukkende voetgangers. Handhavers doen er alles aan om de fietsparkeerders in goede banen te leiden. Buurtbewoners eisen buurtparkeren. Rolstoelgebruikers zijn boos op stoepparkeerders. De pakketbezorgers en touringcars moeten de stad uit. De stewards bij de pontjes vechten dagelijks met de duwende en trekkende pontgebruikers. Deelfietsen, deelscooters en Biro’s staan boven aan haatlijstjes. En, je zult maar een auto nodig hebben... De intolerantie viert hoogtij. Onamsterdams.

Mobiliteit is een doel an sich geworden in de Amsterdamse oorlog over de openbare ruimte. De uni-modale lobbygroepen voeren actie met het fanatisme van Jehova’s getuigen. Emoties tellen zwaarder dan data. Een gesprek over ruimte durven delen is bij voorbaat kansloos. Alle Amsterdammers zijn gelijk, maar sommigen zijn gelijker dan anderen. Daar komen we samen niet meer uit. Dan rest het college alleen maar het nemen van dat salomonsoordeel over snorfietsers. Wat wordt het volgende besluit? Moeten straks de bakfietsen en vrachtfietsen ook het fietspad af? Een verbod op lopen? #doeslief

Vitale stad

Mobiliteit is geen doel an sich maar een van de waardevolle onderdelen van een vitale stad en regio. De gesprekken over mobiliteit gaan nu veel te veel over mijn voertuig en mijn ruimte. De gesprekken gaan veel te weinig over de mensen in ons Amsterdam. Over de mensen die daar wonen, die daar werken en die daar komen genieten. Mensen die jong zijn, kinderen, ouderen, maar ook mensen voor wie naar buiten gaan niet vanzelfsprekend is. We hebben geen fietsstraten nodig, maar mensenstraten.

Mobiliteit is van ons allemaal. Dat is te belangrijk om aan auto, fiets, touringcar, taxi, scooter en vrachtwagen lobbyisten over te laten. Daar moeten we allemaal over mee mogen praten vanuit de menselijke maat die bij Amsterdam hoort. En, waarbij een gesprek over wat voor stad we willen zijn en voor wie het startpunt moet zijn.


zeven reacties op "Het is oorlog op straat"

Sander Janzweert
-1-  Sander Janzweert:
De gemeente Amsterdam is al een jaar of acht bezig om die zogenaamde snorfietsen van het fietspad te krijgen en het heeft vooral zo lang geduurd doordat Den Haag tegenwerkte. Zometeen moeten die scooterknotjes een helm op en wat blijkt: daar hebben ze vooral een hekel aan vanwege hun modieuze kapsels. Ze veroorzaken bovenmatig veel ongelukken, hoog tijd dus dat ze van het fietspad verdwijnen. Waar u uw informatie van de VVN vandaan heeft is mij een raadsel.
hans
-2-  hans:
snor verbod Grote Marktstraat Den Haag in paar weken gehandhaafd
Rand Bosgraaf
-3-  Rand Bosgraaf:
Op 8 april om 09:12 uur meldde AT5 juichend: "Bij AT5 zijn op dit moment nog geen meldingen van ernstige ongelukken binnengekomen".

Hoera
JohnN
-4-  JohnN:
Op 7 april ook niet.
Walther Ploos van Amstel
-5-  Walther Ploos van Amstel:
Het is de dag na de Amsterdamse snorfietsban. Op sociale media jubelen de fietsers over het bevrijde fietspad. Ze kunnen weer ademhalen. Terecht zijn ze blij. Er is jarenlang hard voor gevochten. Is het nu verstandig dat Utrecht, Den Haag, Rotterdam en Groningen volgen? Nog niet...

Gewenning

Wie een rondje door de stad reed kon niet anders concluderen dan dat de snorfietsers zelf nog niet aan toe zijn aan de rijbaan. Aan het einde van de dag was het ‘business as usual’ op de Amsterdamse fietspaden. Gewenning? Zonder lik-op-stuk handhaving gaat de snorfietsban niet werken. Zeker niet in Amsterdam. De regels zijn ronduit verwarrend. Op het drukke, smalle fietspad over de van Diemenstraat naar het Centraal Station zijn snorfietsers nog steeds welkom. Op de Haarlemmerstraat- en Dijk zijn scooters al jaren verboden. Wie weet dat eigenlijk? Zelfs het de handhavers van het stadsdeel centrum niet.

Monitoring

Andere steden kunnen veel leren van het Amsterdamse voorbeeld. Amsterdam is bij dit besluit niet over een nacht ijs gegaan. Laten die steden eerst de Amsterdamse ervaringen volgen. Verbetert de verkeersveiligheid nu echt? Stappen de snorfietsen over op auto, OV of elektrische fiets? Wat zijn de lessen uit de praktijk?
Waarmee kunnen andere gemeenten vandaag wel beginnen? Goed nadenken over de toekomst van mobiliteit in de stad. Hoe maken we meer ruimte in de stad? Hoe voorkomen we overmobiliteit?

Monitoring

De onderbouwing van de snorfietsmaatregel met harde cijfers over verkeersveiligheid is niet te vinden. Simpelweg omdat er geen betrouwbare statistieken zijn over gewonden op het fietspad in het algemeen en waarbij een snorfietser en een fietser betrokken zijn in het bijzonder. De meeste ongevallen zijn eenzijdig door bijvoorbeeld paaltjes, een slechte staat van onderhoud van het fietspad en vaak het gedrag van andere fietspadgebruikers. De veiligheid van snorfietsers op de rijbaan is op basis een ‘best guess’ van experts ‘berekend’.

Amsterdam start verstandig met de maatregel nu de zomertijd is ingegaan. De dagen lengen, de zon schijnt en iedereen heeft een goed humeur. Laten we over een half jaar, op 8 oktober, opnieuw gaan kijken. Hoe werkt het als we door wind en regen, in het donker, in de ochtend- en avondspits op weg gaan? Ongetwijfeld volgt de gemeente Amsterdam de resultaten nauwgezet en neemt snel actie als maatwerk nodig is.

Autoluw

De snorfietsban was een salomonsoordeel. De betrokkenen kwamen er samen niet meer uit en dan moet je als bestuurder een besluit nemen. Niemand is er echt blij mee. Er is veel meer nodig om steden leefbaar te houden. De Fietsersbond pleit nu ook voor meer 30-kilometerwegen in steden: ‘Dat is de beste oplossing. Dan kunnen auto's, snorfietsen, speed pedelecs en cargobakfietsen van PostNL of Uber Eats allemaal daarop en behouden we de fietspaden voor fietsers’. Ruimte durven delen is in de harde praktijk best lastig.

Mobiliteitsapartheid

De gemeente Amsterdam snapt dat mobiliteitsapartheid op het fietspad niet de oplossing is. De gemeente gaat daarom ruimte in de stad maken met autoluw beleid: ‘Amsterdam kan alleen een succes blijven als elke Amsterdammer zich in de stad thuis voelt. Meer leefruimte en schonere lucht. Meer ruimte voor fietsers, voetgangers en het openbaar vervoer. Voor de Amsterdammers van nu én die van de toekomst’. De komende periode komt de gemeente met (meer) concrete voorstellen na een ronde stadsdeelgesprekken. Ik kijk uit naar de resultaten.

Mobiliteit is van ons allemaal. Dat is te belangrijk om aan lobbyisten over te laten. Daar moeten we allemaal over mee mogen praten vanuit de menselijke maat die bij onze binnensteden en woonwijken hoort. Dat gesprek start met wat voor stad we willen zijn, voor wie en welke mobiliteit daarbij past. Mobiliteit is geen doel, maar een middel om de steeds drukkere steden leefbaar te houden. Ik hoop dat ze in Utrecht, Den Haag, Rotterdam en Groningen eerst dat gesprek over mobiliteit voeren voordat ze hun snorfietsers de rijbaan op sturen.

Walther Ploos van Amstel.
ReindeR Rustema
-6-  ReindeR Rustema:
En op 9 en 10 april zijn er ook geen ongevallen.
JohnN
-7-  JohnN:
Ongeveer gemiddeld eens per week kunnen we hier een beschouwend artikel lezen van de hand van dhr. Ploos van Amstel over drukte, overlast en (on)organisatie van het verkeer in de stad. Ik heb geen idee wat er met dergelijke teksten gebeurt op de plekken waar werkelijk een verandering ten goede kan worden ingezet. Ik vrees helemaal nergens en niets. Noem me maar een pessimist die niet veel op heeft met de doeltreffendheid en het organisatievermogen in de Stopera burelen.
Al heel lang kennen we de zeer gevaarlijke kruising Marnixstraat-Rozengracht. Vanmorgen viel daar (weer) een dodelijk slachtoffer. Geen stunter of stumper, maar een jonge vrouw op de fiets op weg naar... Had dit voorkomen geworden met wat minder wetenschappelijk getheoretiseer en de afweging van belangengroepen - maar in plaats daarvan de veiligheid voor de zwakste weggebruikers voorop gesteld en een paar doeltreffende maatregelen, adequaat en op de situatie ter plekke gericht? Zomaar een vraag die opkomt na het bekijken van filmpjes die gemaakt zijn op deze plek en vergelijkbare.

Reageren?  

Lees vooraf even de regels voor discussies op Amsterdam Centraal door.

Eigen afbeelding bij reacties? Ga naar gravatar.com en meld je aan met het mailadres dat je ook hier voor reacties gebruikt.

(verschijnt niet online, is nodig voor gravatar afbeelding)
(optioneel veld)
Om geautomatiseerde spamreacties te voorkomen, wordt u gevraagd deze simpele vraag te beantwoorden.

Reactiemoderatie staat aan op deze site. Dit betekent dat je reactie niet zichtbaar zal zijn, tot deze is goedgekeurd door een beheerder.

Persoonlijke info onthouden?
Kleine lettertjes: Alle HTML-tags behalve <b> en <i> zullen uit je reactie worden verwijderd. Je maakt links door gewoon een URL of e-mailadres in te typen.