Home > > Toeren door Nieuw West (1)

Toeren door Nieuw West (1)

Molen De Bloem - Foto: Wikipedia

Een van mijn medeauteurs zit in de politiek. Iets wat ik verafschuw, dat politieke bedrijf: in een groepje met z'n allen in een hok, waarin iedereen het met elkaar eens moet zijn – en als dat niet lukt dóen alsof je eensgezind bent met de lijsttrekker. Maar 't is goed dat er mensen zijn die wél in de politiek actief willen zijn, want ze vervullen een functie – al was het alleen maar voor ons column-schrijvers om ons ongenoegen te kunnen afreageren!

Die medeauteur heeft zich verknocht aan Nieuw West. Een stadsdeel dat er niet echt bij hoort, net zoals de Bijlmermeer (sorry: Zuid-Oost). Althans dat vond ik, maar gek genoeg heb ik dat gevoel nooit bij Noord. Zulke associaties zullen dus wel iets te maken hebben met ons eigen verleden en persoonlijke verbondenheidsgevoel. Westerpark en Bos en Lommer waren me wel dierbaar, maar dan hield het op; daar voorbij begon Nieuw West – waar Amsterdam zijn best deed om te zorgen dat Halfweg spoedig niet meer halfweg zou liggen.

De Kolenkit aan de andere kant van de Ring kon nog wel op mijn sympathie rekenen, maar naarmate Slotermeer zichzelf het land in vrat en het open poldergroen opstapelde met flats, zag ik niet steeds meer Amsterdam, maar teloorgang van het weideland vol bloemen en vogels. In mijn jeugd heb ik heel wat af gefietst, langs het Noordzee-kanaal naar Velsen en IJmuiden, of langs de trekvaart naar Spaarndam en Haarlem. Aan het fietspad langs de Haarlemmerweg waren de vaste herkenningspunten molen de 1200 Roe en munitiedepot 1800 Roe, tot De Keizerskroon vlak voor Halfweg en over de Binnen Liede de Suikerfabriek.

Vreemde namen

Die vreemde namen voor zowel poldermolens als een legerdepot zijn intrigerend. De ''roede'' is een afstandsmaat uit de 19e eeuw, toen nog heel gebruikelijk: de Rijnlandse Roede is 12 voet. Maar Amsterdam zal Amsterdam niet zijn als de stad er niet haar eigen maten op nahield – haar ''roe'' is 13 Amsterdamse voeten! Langs de oever van de trekvaart stonden ooit wel 3 poldermolens, in mijn jeugd nog twee. De 400 Roe, ook bekend als ''De Blom'', bij Vredenhof is geen poldermolen maar een korenmolen, die in de 19e eeuw verplaatst is van het stadsbolwerk Rijkeroort naar de huidige plek. Voor de stadsuitbreidingen na 1952 stonden er nog twee poldermolens. Na 1962 zag ik de 1100 Roe opeens niet meer, achter de lege plek waren flats verrezen.

Molen 1200 RoeMaar ik werd gerustgesteld, de molen kreeg een nieuw plekje voor herbouw bij het Sportpark Ookmeer achter het Sloterpark. De prozaïsche namen 400 Roe, 1100 Roe, 1200 Roe en 1800 Roe zijn de afstanden gemeten vanaf de Haarlemmerpoort als beginpunt. De molen 400 Roe staat op 1 ½ km, 1100 Roe stond op 4 km, de 1200 Roe staat op 4 ½ km west van de oude stadspoort.

Munitiedepot

Vanuit mijn ouderlijk huis dat over het IJ staat had ik altijd zicht op een molen, zowel vóór als achter – dus met lede ogen zag ik hoe later 1200 Roe tot op minder dan honderd meter werd bedreigd door flats van vier etages met een puntkap, hoger dan de molenkap. Alleen nog maar noordenwind voor 1200 Roe: er was geen geld meer om na de 1100 Roe ook die te verplaatsen...

Munitiedepot 1800 RoedenHet 19e eeuwse munitiedepot 1800 Roe, op 7 km voelde zelf juist altijd een beetje bedreigend – zo dicht bij het fietspad dat je met je hand bijna de dakgoot kon aanraken. Ik moest onwillekeurig steeds denken aan de kruitfabriek van Muiden die al zo vaak was geëxplodeerd, maar dat complex mocht veilig blijven staan, dáár hadden de flats geen last van. Ondanks de grimmige verbodsbordjes op de hekken, die waakhonden met vervaarlijke tanden vertonen, liggen er allang geen bommen en granaten meer opgeslagen. Het mag daar als historisch stukje Stelling van Amsterdam blijven staan.

Windgenerator

Vorig weekend was ik na lange tijd weer eens op ontdekking op de fiets in die multiculti wijk achter de Kolenkit. Over de Burgemeester Roëllstraat kruiste ik de Burgemeester Van Leeuwenlaan. Het zijn die sporadische royale plekken in de jaren zestig wijken waar je opeens wat van het oude vrije zicht terugkrijgt. Over dat punt schrijf ik later meer. Ik keek de Van Leeuwenlaan in en dacht: ''Dáár ergens houdt deze wijk op bij de Haarlemmerweg''. Een moderne windgenerator wenkte in de verte ritmisch met de uiteinden van zijn drie propellerbladen, boven de huizen uit. Maar daar staat toch de 1200 Roe? Pas toen ik de Antonie Moddermanstraat in zwenkte zag ik 1200 Roe en hij draaide, langzaam, maar toch! Molenaar Rein Arler stond zelf voor het toegangshek. 

''Draai je voor de prins, of echt op de wind?'' Hij woont in de molen, kijkt elke ochtend hoopvol naar de hoge moderne reus op Westpoort hoe de wind staat. Die dag pal zuid, slecht voor 1200 Roe, maar net genoeg trek tussen de flats door om met het wiekenkruis de koningsspil nog te laten rondwentelen. Moge 1200 Roe de flats overleven!

Naschrift: 

Veel informatie over Nieuw West in: http://Geheugenvanwest.Amsterdam/

Molen de Bloem of 400 Roe – https://nl.wikipedia.org/wiki/De_Bloem


twee reacties op "Toeren door Nieuw West (1)"

Jeroen Mirck
Mooi stuk, John. Nieuw-West is inderdaad heel veel meer dan alleen flats. Daar kan ik ook zonder politieke bril op enorm van genieten.
Arnoud
-2-  Arnoud:
Erg leerzaam ook. En er komen nog meer delen! :-)

Reageren?  

Lees vooraf even de regels voor discussies op Amsterdam Centraal door.

Eigen afbeelding bij reacties? Ga naar gravatar.com en meld je aan met het mailadres dat je ook hier voor reacties gebruikt.

(verschijnt niet online, is nodig voor gravatar afbeelding)
(optioneel veld)
Om geautomatiseerde spamreacties te voorkomen, wordt u gevraagd deze simpele vraag te beantwoorden.

Reactiemoderatie staat aan op deze site. Dit betekent dat je reactie niet zichtbaar zal zijn, tot deze is goedgekeurd door een beheerder.

Persoonlijke info onthouden?
Kleine lettertjes: Alle HTML-tags behalve <b> en <i> zullen uit je reactie worden verwijderd. Je maakt links door gewoon een URL of e-mailadres in te typen.