Vuurwerk van een Selfkicker

Inkt op de Amstel

door: Karel Wasch 07 Juni 2014

In het literaire circuit van Amsterdam lijkt de eenvormigheid om zich heen te grijpen. Een nieuwe generatie schrijvers speelt elkaar de bal toe. Ze treden op voor dezelfde podia, schrijven in dezelfde bladen en interviewen elkaar. Hoe anders was dat in de jaren '70 van de vorige eeuw. Een schrijver moest zich profileren als individu, afwijken van het gebaande pad.

Iemand, die dat als geen ander kon was Johnny van Doorn (1944-1991), een markante verschijning in het Amsterdam van de jaren '60-'90.

Johnny van Doorn werd geboren in Beekbergen in de oorlog. Omdat Arnhem onder vuur lag in 1944 werd zijn moeder afgevoerd naar het veilige Beekbergen. Johnny had een bos knalrood haar.

Zijn moeder dacht later dat hij verwisseld was en zei dan ook regelmatig tegen Johnny: "Je bent mijn kind niet!" Johnny zelf had een andere verklaring , hij zou de reïncarnatie zijn van de Hun Attilla. Vreemd, want deze had helemaal geen rood haar.

Op de middelbare school in Arnhem deed Johnny 'vuurwerk' na op feesten en partijen en hij leerde absurde monologen uit zijn hoofd.

In 1962 trok Johnny naar Amsterdam en leerde Simon Vinkenoog, Jan Cremer en Remco Campert kennen, die hem in afbraakpanden huisvestten. Van Doorn trad overal op onder de naam Johnny the Selfkicker. In 1966 werd hij uitgenodigd voor de manifestatie Poëzie in Carré, georganiseerd door Vinkenoog. Het Algemeen Dagblad meldde de volgende dag (1 mrt.1966): 'Toen verscheen Johnny de Selfkicker, die in het begin nogal tam van wal stak met een gedicht waarin de paringsdaad met nadrukkelijke realiteit werd beschreven maar tenslotte in zijn bizarre kreten uitbarstte, waarop het publiek wisselend reageerde.' Bedoeld werd de tekst, die eindigde met : "Kom toch klaar klootzak!" De tekst die nog diverse malen zou worden aangehaald om het klootjesvolk, de burgertruttigheid, mee weg te zetten.

Vanaf dat moment ging het goed met de carrière van de performer/poëet/schrijver Van Doorn.

Van Doorn trouwde met Yvonne Irene Mousset, nu nog bekend onder de naam Yvonne van Doorn en het echtpaar kreeg een zoon: Sindbad Bruce. De Bezige Bij gaf een aantal dichtbundels van hem uit en de VPRO toonde belangstelling. Hij mocht radio-uitzendingen verzorgen. In 1977 kwam zijn verhalenbundel uit : 'De geest moet waaien.' De bundel werd jubelend besproken en de kreet 'de geest moet waaien,' kreeg vleugels als een soort voorloper van het 'out of the box'-denken'.

Door zijn steeds verder om zich heen grijpende wangedrag werd hij geweigerd in het literaire café De Engelbewaarder, Kloveniersburgwal 59. Later maakte Van Doorn er een column van waarin hij fantaseerde dat men hem had vergeleken met Dylan Thomas, en vervolgens naar buiten had gegooid. Dat bleek helemaal niet waar te zijn. Uit zelfbehoud verhuisde het echtpaar naar Amsterdam Noord. Ze woonden in een flatje op Het Laagt 145, een buurt waar geen vertier was. Maar Van Doorn stak vaak het IJ over om zich te bezatten in café 'De Fles,' of om op De Kring, de kunstenaarssociëteit, imitaties te doen en verhalen te vertellen over Professor Eitje, zijn alter-ego. Als zo'n optreden te lang duurde werd hij met asbakken bekogeld. Cherry Duyn en Armando nodigden hem uit om een gastrolletje te spelen in hun televisietoneelstukje 'Herenleed.' Hier vertolkte hij bijvoorbeeld absurde rolletjes als 'de moeder,' of 'een tuinkabouter.'

Met Jules Deelder trad hij op in een tv-commercial voor Nibb-it. Dat deed hij voor het geld. Eind jaren '80 vermagerde Van Doorn plotseling en er werd ongeneeslijke kanker geconstateerd. In 1991 overleed hij. Er werd in Arnhem een straat naar hem genoemd en men wil daar ook een standbeeld voor hem oprichten. Nico Keuning schreef in 2009 de biografie over Van Doorn: 'Oorlog en pap'.