'Veel spookstemmen voor gemeenteraad' kopt het AD vandaag. Met name in Amsterdam en Rotterdam is het 'duizenden' keren fout gegaan met het uitreiken van de stembiljetten. Twitter staat op z’n kop: ‘Goh, raar hè dat t volk steeds minder vertrouwen heeft in de politiek’. ‘Haha..de lange werkdag zou tot fouten leiden.. spookstemmen of toch gewoon fraude tijdens de afgelopen verkiezingen?' ‘Nederland bananenland’.
In Amsterdam zijn in totaal 658 méér stemmen uitgebracht dan er kiezers kwamen opdagen, maar in andere stembureaus zijn juist in totaal 1820 mínder stemmen dan er kiezers zijn geteld. Een heel groot absoluut verschil, maar een relatieve foutmarge. Fraude? Ik denk dat het onzin is. Mensenwerk? Ja. Maar het aantal fouten kan wel fors verminderd worden als de verkiezingen anders worden ingericht.
- Stembureaulid zijn is verantwoordelijk en secuur werk. De oproep van de gemeente Amsterdam is 'Extra geld verdienen'. De vraag is of je met een dergelijke oproep altijd de juiste en kwalitatief goede groep mensen krijgt. Overigens is er wel een screening met een digitale cursus. En zitten er veel mensen met een hart voor de democratie.
- Stembureauleden staan om 04:30 - 6:00 uur naast hun bed en eindigen vaak pas ruim na middernacht. Vaak zijn ze zo'n 18 uur in touw. De gemeenteraadsverkiezingen zijn druk en een stembureaulid is continu bezig (uiteraard afhankelijk van het stadsdeel – opkomstpercentages verschillen). Na een werkdag van 14 uur slaat de vermoeidheid toe. Juist op het einde van de dag moeten de stemmen zeer nauwkeurig geteld worden. Het stemmen tellen gebeurt onder tijdsdruk: Hermandeschermman en de rest van Nederland wacht op de (voorlopige) uitslag.
- In dorpen was er slechts één verkiezing. In Amsterdam waren er twee verkiezingen: voor de Gemeenteraad en de Bestuurscommissie voor het stadsdeel waar je in woont. In het centrum was er ook nog een referendum voor de Elandsgracht. Dit betekent dat er per kiezer goed moet worden opgelet welke stembiljetten worden uitgereikt. Iets dat foutloos moet gebeuren, maar kennelijk in sommige gevallen is misgegaan.
- In Amsterdam zitten vaak twee stembureaus op één locatie naast elkaar. Een stembiljet van bureau A. mag niet in de bus van stembureau B. Dat betekent dat er continu opgelet moet worden dat een stembiljet niet in de verkeerde bus gaat. Als aan het einde van de avond stembureau A. 5 stemmen meer heeft en stembureau B. 5 stemmen minder, dan is een mogelijke verklaring dat 5 mensen de stem in de verkeerde bus hebben gedaan. Het is niet zo dat je dat onderling mag regelen met je collega-stembureau, dus het verschil in de proces verbalen blijft 5 meer en 5 minder. Eén stembiljet in de verkeerde bus telt dus als een dubbele fout. Oplossing: zet op één locatie, één stembureau.
- Het stembiljet in Amsterdam en andere grote steden? De enorme lap papier was verre van handzaam. Grappige reacties op de lengte van het stembiljet. Terugvouwen was voor veel mensen ook moeilijk. Dat is een probleem voor één individuele kiezer. Het stembureau moet honderden stembiljetten uitvouwen, sorteren, tellen per partij en per voorkeursstem voor een kandidaat. Na het tellen van honderden stemmen voor de gemeenteraadsverkiezing, wacht nog het tellen van honderden stemmen voor de bestuurscommissie. De oplossing? Een stemcomputer. Het is 2014, mensen! Er moet toch wel een geek te vinden zijn, die het uitlezen van de stem kan voorkomen.
Dus voor u denkt aan corruptie, bananenrepubliek en het aan de schandpaal nagelen van stembureauleden, denk ook eens aan het systeem en aan het feit dat bij de grote steden met veel meer kiezers dan in een dorp, helaas ook meer fouten gemaakt kunnen worden. Een frisse en fruitige (her-) telling in alle rust op de dagen na de verkiezingen zou aan te raden zijn met zulke grote verschillen. Een stemcomputer nog meer.
Het foutenscenario wat jij schets klinkt plausibel.
Maar inderdaad zijn de stembureaus erg lang open. Dat werd gedaan om de opkomt te bevorderen maar het helpt geen zier. Dan maar weer terug naar 19:00 uur.