AmsterdamCentraal.nl

Stap even weg van de herinneringen uit je kindertijd en onderdruk je Nederlandse, chauvinistische sentimenten, dan moet je toch toegeven dat een luchtje zit aan het verhaal van de oude, wijze, blanke man die liefdevol waakt over zijn kudde van ondeugende, argeloze en vrolijk rondduikelende zwarte bengels, die zonder zijn straffe hand hulpeloos verloren zouden zijn. Tegenstanders van Gario, en dat zijn er nogal wat, schermen steevast met prachtige historische achtergronden over Moorse kooplieden, zwarte kraaien, middeleeuwse archetypes of Italiaanse schoorsteenvegers. Allemaal even valide en gespeend van racistische motieven. De huidige vorm van het Sinterklaasfeest stamt uit echter een periode waarin de meeste Nederlanders nog ernstig worstelden met de nadagen van de slavernij. En hoewel ik niet geloof in vermeende racistische, discriminatoire of koloniale motieven, is het helemaal geen gek idee om eens te kijken of het Sinterklaasfeest niet aan een upgrade toe is.

Maatschappelijke ontwikkelingen
Maatschappij en cultuur evolueren over het algemeen hand in hand en nemen daarin tradities mee. In de afgelopen veertig jaar legde Zwarte Piet zijn roe terzijde, evenals zijn slaafse houding, verloor hij zijn dikke rode lippen en z'n 'oversized' oorbellen, en schakelde hij van een karikaturaal brabbeltaaltje over naar plat Haags, rollend Hilversums of onversneden Brabants. Er is dus nog steeds alle ruimte en gelegenheid voor een verdere emancipatie van Zwarte Piet naar een vorm die bijdetijds is en niets van doen heeft met welke vorm van racisme of discriminatie dan ook. Het enige dat daarvoor nodig is, is de wil binnen de maatschappij om daarin te participeren.

Quinsy Gario heeft het echter niet over een 'door de tijd en maatschappelijke ontwikkeling achterhaald fenomeen', maar over racisme, discriminatie, kolonialisme en het moedwillig inperken van zijn grondrechten. Quinsy loopt liever met z'n T-shirts rond tussen onschuldige, feestvierende kinderen, strijdt met oneigenlijke argumenten (de vergunning zou niet op tijd zijn aangevraagd) tegen een traditioneel volksfeest en dient klachten in bij de Verenigde Naties vanwege racisme en discriminatie.

Wrang
Het wrange is dat Nederland zit te springen om mensen als Quinsy Gario: jong, gedreven, ontwikkeld en bereid om tegen de stroom in te zwemmen. Er is op dat gebied namelijk zat mis in Nederland. Ik denk aan sociale misstanden en ghettovorming in achterstandswijken, de achterstanden op 'zwarte' scholen, discriminatie op de arbeidsmarkt, het deurbeleid in veel horecagelegenheden, oerwoudgeluiden bij voetbalwedstrijden en het controlebeleid van de politie met betrekking tot donkere automobilisten. Het is niet voor niets dat de Raad van Europa Nederland onlangs op de vingers tikte omdat er te weinig zou worden gedaan aan racismebestrijding. En Quinsy Gario, ontwikkeld, welbespraakt en strijdbaar, richt zijn pijlen op een onschuldig kinderfeest omdat er een zwartgeschminkte figuur in rondloopt.

Als er één ding is duidelijk geworden in de afgelopen weken, dan is het dat Quinsy Gario met zijn methodes weinig draagvlak creëert, zelfs niet bij de mensen die bij een andere benadering bereid zouden zijn om de hand in eigen boezem te steken. Sterker nog, zelfs binnen zijn eigen achterban lijkt hij de handen nauwelijks op elkaar te krijgen. Misschien zegt het iets over mijzelf, maar bij mij bestaat dan ook het idee dat het Gario om iets anders te doen is: exposure.

Exposure
Quinsy Gario, mediagenieke mensenrechtenactivist en welbespraakt woordkunstenaar, staat ineens volop in de belangstelling, vertelt iedereen over zijn 'kunstproject' en dat zijn T-shirts nog steeds te koop zijn, mocht bij Paul & Witteman glimlachend opboksen tegen beroepscynicus Henk Westbroek en weet zich gelukkig dat zijn kunst, zijn boeken, zijn theaterproducties, zijn programma's en andere projecten landelijk 'in the picture' staan. Ligt het aan mij, Quinsy? Of is dit de reden dat je zo fanatiek bezig bent met kinderwerk, terwijl er zoveel meer ingrijpende issues spelen? Of ligt het misschien veel persoonlijker?

Als Quinsy in de media spreekt en hij zich niet bedient van termen als kolonialisme en vertrapte burgerrechten, vertelt hij hoe zijn moeder ooit op haar werkplek, in zijn bijzijn, door een 'grappige' collega werd uitgemaakt voor 'Zwarte Piet', een verhaal waarin ik de woede, de vernedering en het verdriet bijna kan meevoelen. Een verhaal waarmee hij heel even gevoelens van schaamte en sympathie bij me los maakt. Maar Quinsy, wie is dan de verantwoordelijke? Zwarte Piet, of de -helaas niet zeldzame- amoebe die vindt dat hij met z'n garnalenhersens een hele goeie grap heeft bedacht? En als het laatste het geval heeft, heb je dan niet een doel in handen waarmee je veel meer draagvlak en succes tegemoet kan zien? Ik bedenk alvast een slogan voor je: 'Het is niet de stok die slaat, maar de mens die hem vasthoudt.' En dat mag je van mij op een T-shirt zetten.