Zorgorganisatie Vierstroom in Gouda was afgelopen week prominent in het nieuws. Vierstroom heeft zestien verzorgings- en verpleeghuizen. In het journaal vertelde bestuurder Jeroen van den Oever dat hij de familie van cliënten moreel wil verplichten om minstens vier uur per maand 'een bijdrage te komen leveren aan het welzijn van de bewoners' (bron: Trouw).
Ik hoop niet dat hij navolging vindt in de regio Amsterdam, zoals bij Cordaan, Osira of Amsta. Het is namelijk een onzalig plan. Op het eerste gezicht hebben de bewoners er zeker profijt van. Ze krijgen immers meer aandacht. Maar het is principieel onjuist en brengt praktische risico's met zich mee.
Gescheiden verantwoordelijkheden
Het gevaar bestaat dat verantwoordelijkheden niet gescheiden blijven. Bijvoorbeeld dat toezicht in een gemeenschappelijke ruimte -al is het maar kort- wordt overgelaten aan mantelzorgers. Vooral bij demente bewoners is het belangrijk dat er professioneel toezicht is. Immers, alleen het personeel kent de specifieke risico's bij elke cliënt.
Verder helpen mantelzorgers in dit plan niet alleen de eigen familie, maar ook andere cliënten. Het personeel zal daar toezicht op moeten houden, maar in de praktijk verslapt dit of gebeurt het helemaal niet. Ook dit is weer een veiligheidsrisico, want via de mantelzorger belandt er bijvoorbeeld al gauw suiker in de thee bij een diabetespatiënt.
Slinks
Dan de principiële kant. Een cliënt heeft een zorgzwaartepakket (ZZP), vastgesteld door het CIZ. Op grond daarvan krijgt de instelling een bedrag vergoed uit de AWBZ. Voor dat bedrag moet zorg van een vastgesteld niveau geleverd worden. Dat betekent: met een wettelijk vereiste deskundigheid en ook een vastgestelde personeelsbezetting.
Er is dus sprake van een commerciële verhouding tussen zorgaanbieder en zorgconsument. Wanneer bestuurder Van den Oever er niet in slaagt zijn verplichtingen na te komen, moet hij niet slinks op personeelskosten bezuinigen door een deel van de zorg af te wentelen op mantelzorgers.
Scheve ogen
Niet iedere mantelzorger (al of niet tegen wil en dank) is in staat om te voldoen aan de eis van vier uur per maand. Gaat men een rooster bijhouden? Wordt erop gecontroleerd? Zijn er sancties? Dit alles kan alleen maar leiden tot scheve ogen, achterklap en onaangename gesprekken. Misschien zelfs wel tot nare reacties naar cliënten waarvan de familie zich naar de mening van de andere mantelzorgers onvoldoende inzet: "Ja hoor eens, als het u niet bevalt moet uw zoon het zelf maar komen doen!"
Teveel mensen tegelijk in een huiskamer brengt onrust. Vooral psychogeriatrische patiënten hebben er last van. Het zal moeilijk zijn de aanloop van mantelzorgers goed over de dag te spreiden. Moet het personeel dat allemaal coördineren? Die tijd kunnen ze beter besteden.
Irritant
Het is altijd goed om familie te betrekken bij de zorg, maar dat moet geheel op vrijwillige basis. Niet naar aanleiding van een dringend moreel appèl, want dat riekt teveel naar de methode van: "Ik heb drie vrijwilligers nodig: jij, jij en jij!"
Irritant is bovendien dat bestuurder Jeroen van den Oever het brengt alsof dit onontkoombaar de toekomst van de zorg zal zijn en dat we er maar aan moeten wennen. Het is niet aan hém om dat te bepalen. Dat mag onderwerp zijn van maatschappelijk debat. Maar dan niet over de rug van mantelzorgers en cliënten.
AT5 Nieuws
RTV Noord-Holland
Politie Amsterdam
Amsterdam.nl
RTV Amstelveen
Parool Nieuws Amsterdam
drie reacties op "Corvee voor mantelzorgers"
Ook in het Lucas/Andreas ziekenhuis werkt men met vrijwilligers via een 'vrienden van...' project.
Dat werkt uitstekend. Maar zodra je mensen gaat verplichten iets te doen wat zij voorheen met alle liefde en uit zichzelf deden dan gaan de hakken in het zand en kun je een nieuwe oplossing bedenken,