In mijn jonge jaren werd ik een tijd lang gestationeerd op het Marine Etablissement aan de Kattenburgerstraat, toen nog een smalle zonloze straat waar de 19e eeuwse huizen uitkeken op de oude blinde muren van het complex. Door de poort liep je linksaf over een lange houten brug (commando: 'uit de pas!'), die voelde je een beetje golven als je er met een grote groep overheen liep. Rechts daarvan lag een eiland waar ik nooit een voet zette, daar zaten de ''Marva's'', die jonge vrouwen lieten zich zelf ook maar zelden zien, ze hadden een strenge commandante.
Erachter stond de 'verbindingsschool' en aan de linkerkant was een ander eiland waarop een groot langwerpig gebouw stond, onder de grimmige aanblik van de grauwe kolos, waar je nooit enig teken van leven bespeurde: 's Lands Magazijn'. Daar lag allerlei uitrusting en bewapeningsmateriaal opgeslagen, zo werd ons gezegd.
Op de verbindingsschool bracht ik de meeste van mijn dagdiensten door met oefenen in het omgaan met de zend, radar en seinapparatuur en het trainen van de marine signaalmethodes en versleutelen en ontcijferen volgens NATO codes van geheime berichten. Allemaal verloren gegane kennis, opgedaan in afwachting van de plaatsing op één van Harer Majesteits Oorlogsbodems.
Ik vermaakte me er wel mee, behalve na werktijd, dan was ik er niet graag, want dan waren we aangewezen op de sobere verblijfsruimte in dat langwerpige lage gebouw achter 's Lands Magazijn'. Tot tien uur 's avonds met kletsen, kaarten, koffie en gevulde koeken van de kantinedienst, daarna was het verplicht naar de enorme slaapzolder voor 50 man waar precies om 22:45 het licht uitging.
Erg graag was ik daar niet dat zal niemand verbazen, want in zo'n groot gezelschap zijn er altijd wel ergens een paar schoenen onder een bed gestald waarin een dag lang zweetvoeten rondstapten. Om nog maar niet te spreken van de luide snurkers.
Ik kom 'van over het IJ' en mijn ouders woonden daar nog steeds, gelukkig lukte het me al gauw om 'nachtpermissie' te krijgen op de dagen dat ik alleen dagdiensten deed. Dan ging ik weer 'pitten' bij mijn ouders, die toch nog twee slaapkamers vrij hadden sinds beide zoons uitvlogen.
Na halfzes de poort uit met de ondergaande zon in het gezicht naar de Prins Hendrikkade en richting Centraal Station. Maar als het mooi weer was pakte ik de fiets en hobbelde over de basaltkeien van de Westerdoksdijk langs de Waterpolitie, voorbij het café op de hoek links de bocht om over de Van Diemenstraat. Aan mijn rechterhand doemde de rij indrukwekkende pakhuizen op met namen van verre en Europese havens, die mij eraan herinnerden dat ik in mijn hart toch een koopvaardijman ben. Aangenaam geprikkeld door de vertrouwde geuren van teer, gezaagd hout, cocosvezels, jute, specerijen en cacao. Koperpoets en kruit doen me niet veel.
Ik zag veel veranderen. De Kattenburgerstraat werd gesloopt om ruimte te maken voor een brede rijbaan en studentenflats. De muur en poort van het Marine Etablissement zijn er nog, hopelijk beschermd, maar erachter zijn de loopbruggen en het eiland met de verblijven verdwenen, gesloopt en weggebaggerd voor de aanleg van de IJ-tunnel. Maar wat ooit 'sLands Magazijn' was ziet er nu prachtig uit en gonst van activiteit: het Scheepvaartmuseum, erachter kreeg de replica van de VOC ''Amsterdam'' een ligplaats op een plek waar ik ooit slapeloos lag op een zolder.
De Westerdoksdijk is bijna helemaal kaalgeslagen en onherkenbaar geworden.
In de Van Diemenstraat zag ik het tot mijn verdriet langdurig traag vervallen door gebrek aan onderhoud, ik vreesde de sloop van die 19e eeuwse pakhuizen, maar onverwacht diende zich de redding aan door de vestiging van kleine bedrijfjes en kunstenaars. Op een blinde muur werd een prachtige schildering aangebracht, geïnspireerd op de ontdekkingsreis van de zeeheld Van Diemen. Natuurlijk is er aan de gevels hier en daar wel iets verminkt, maar het geheel doet de historie toch nog recht. In 's Lands Magazijn' was ik nooit, in het Scheepvaartmuseum echter regelmatig vanaf de opening.
In de pakhuizen van de Van Diemenstraat in de oude Westhaven was ik ook nu nog nooit, maar daar komt verandering in: het Pinksterweekend zaterdag 18 mei t/m maandag 20 mei houdt 'Het Veem' 'open huis' in het kader van de 'Open Atelier Route Amsterdam Westelijke Eilanden'. Als dat geen aanbeveling is!
AT5 Nieuws
RTV Noord-Holland
Politie Amsterdam
Amsterdam.nl
RTV Amstelveen
Parool Nieuws Amsterdam
drie reacties op "Oude havens Amsterdam"
's'Lants Magazyn gebouwt in 't iaer 1656'.
Op de Wikipedia pagina wordt de naam 's Lands Zeemagazijn gebruikt, mogelijk is dat de naam die de Marine er later aan heeft gegeven, maar de oorspronkelijke naam is inderdaad 's Lants Magazyn.