Tamira Combrink is gemeenteraadslid voor Groenlinks. Zij reageert op de ophef die in stadsdeel Centrum is ontstaan naar aanleiding van een muurschildering. In Nieuw-West gaat men daar anders mee om. Mogen muren beschilderd worden? En mag dat ook wanneer het om de muur van een monument gaat?
Vertrutting? "De muurschildering van de populaire kunstenaarsgroep The London Police op de zijmuur van de Prinsengracht nummer 70 moet van de gemeente verwijderd worden." Zo meldt AT5 vandaag. Dit klinkt verontrustend. Ontmoediging van vrijzinnig burgerinitiatief is precies wat we niet moeten doen.
Bureau Monumenten en Archeologie vindt de schildering een ernstige ontsiering van het straatbeeld. Terwijl het voorheen een vieze plek was met afval en lelijke tags en dat bewoners daarom vorig jaar dit initiatief genomen hebben. Het gaat om een blinde grijze muur, die door deze ingreep schoon en bijzonder is geworden en in plaats van zwerfvuil nu toeristen trekt.
Mijn wenkbrauwen gaan hier toch wel van fronsen. Is dit wat we van Bureau Monumenten verwachten? Wordt hier niet in één klap een burgerinitiatief, een kunstwerk en een leuke ontaanharking van de stad aangepakt? Is dit niet precies de ‘vertrutting’ waar zovelen zich de laatste tijd over beklagen? Worden we zo de topstad voor creatieven waar men de mond vol van heeft?
Wellicht dat we in deze wat kunnen leren van Nieuw West. Nieuw West is een beetje ons Berlijn: veel sloop, leegstand en de kunstenaars avant garde begint het op te vallen... In Nieuw West doet de gemeente juist erg haar best kunstenaars en buurtbewoners samen dergelijke initiatieven te laten nemen. Volgens een gids die me vorige week rondleidde voelen kunstenaars in Nieuw West zich aangetrokken tot het ‘werken in het wild’. Dat wilde zit ‘m in vrij gelaten worden, maar ook in de interactie met bewoners.
Interactie met bewoners is bij de hoeders van de gebouwde omgeving helaas niet altijd gemeengoed. In relatie tot Nieuw West stelde omgevingpsychologe Camilla Meijer woensdag 14 juli in het Parool dat in de architectuur vaak bijzonder weinig oog is voor het gebruik en hoe bewoners de omgeving ervaren. Bewoners vinden bijvoorbeeld toegankelijk groen en details die hun woning herkenbaar maken belangrijk, terwijl architecten vooral op symmetrie en vlakverdeling letten.
Natuurlijk: kunst moet beschermd worden tegen de mening van de meerderheid. Kunst moet lelijk, onhandig en provocerend of storend kunnen zijn. Dat geldt voor de graffiti van London Police – hoewel deze graffiti toevallig best mooi is. Het geldt ook voor de architectuur, maar wel daar waar het kan, wel met dien verstanden dat gebouwen gebruiksvoorwerpen zijn in een leefomgeving die van iedereen is. Ik vind daarom dat bewoners in architectuur mogen interveniëren. Laten we zeggen: in dialoog zijn met de architect. Ze mogen het aanpassen en er hun eigen kunst aan toevoegen. Architecten die volledige zeggenschap op hun ontwerp willen houden moeten we geen woonbuurten laten bouwen.
Ook historische architectuur moet beschermd worden tegen vernieling, maar niet onaantastbaar zijn voor bewoners. Beschermen van cultuurgoed is superbelangrijk. Daarom is Amsterdam nog zo mooi. Daarom steunt Groenlinks ook het verkrijgen van de Unesco status. Maar dat betekent niet dat we hoeven te leven in een museum, het betekent niet dat niets meer mag worden aangepast op prettig gebruik of een speelse noot mag worden toegevoegd. We moeten juist in interactie blijven met onze omgeving. We moeten léven in onze historische stad.
Omgevingspsychologe Camilla Meijer merkte nog iets anders op in dat artikel: dat initiatieven van de buurt die helemaal van de bewoners zelf zijn, zonder vooropgezette kaders van ambtenaren of corporaties, juist die het beste werken. Dat daar het best voor gezorgd wordt. Die observatie moet Bureau Monumentenzorg zich maar ter harte nemen: Als je wil dat mensen zorg dragen voor hun omgeving, moeten mensen zich het eigen maken, zich identificeren en er zeggenschap over hebben. Gun mensen dus hun persoonlijke noot, hun inbreng en hun eigen manier van zorgen voor de monumenten waar ze in en naast wonen.
AT5 Nieuws
RTV Noord-Holland
Politie Amsterdam
Amsterdam.nl
RTV Amstelveen
Parool Nieuws Amsterdam
Al leest het ook wel een beetje als promotie voor Nieuw-West (waar de gastcorrespondent stadsdeelraadslid is). Ik hoop dat zij haar collega's in sd Centrum op deze zaak zal aanspreken!