AmsterdamCentraal.nl

In een discussieklimaat dat zo vergiftigd is, kunnen afschuwelijke dingen gebeuren. Natuurlijk is de vrijheid van meningsuiting het allerhoogste goed in een vrije, pluriforme democratie als de onze. Natuurlijk is de 26-jarige Mohammed B. uit Overtoomse Veld een verschrikkelijke misdadiger die zwaar en langdurig gestraft moet worden. Natuurlijk is dit op geen enkele manier te vergoeilijken. Natuurlijk biedt geen enkele publiek beleden opvatting - hoe omstreden of kwetsend ook - ooit een legitimatie voor geweld - laat staan voor de beestachtige slachting die een eind maakte aan het leven van Theo van Gogh.

Maar dat doet niets af aan het dieptragische feit dat Van Gogh één van de architecten was van het klimaat waarvan hij zelf nu het slachtoffer is geworden.

Job Cohen omschreef zijn ambitie als burgemeester van Amsterdam bij zijn aantreden als de boel een beetje bij elkaar houden. Daarover werd destijds al tamelijk schamper gedaan, en dat is de laatste weken niet minder geworden. Nog vóór de moord op Van Gogh werd hij, naar aanleiding van zijn inderdaad wat slappe reactie op de gebeurtenissen in de Diamantbuurt, in het programma Kopspijkers [Real, breedband. Andere smaken staan hier] gepersifleerd als een politiek-correcte slapjanus, die ieder probleem wil oplossen door de onruststokers een clubhuis aan te bieden.

Cohen was dan ook regelmatig mikpunt van Van Goghs in vitriool gedoopte ganzenveer. Cohen was de "zalvende hopman van de multiculturele samenleving" die "kroop voor de gelovigen" in plaats van te vragen "wat doen jullie eigenlijk hier?" - zoals Het Parool de kritiek gisteren samenvatte. Hoon was opnieuw zijn deel toen hij de Amsterdammers dinsdag - met door woede verstikte stem - opriep het hoofd koel te houden.

Maar Cohen heeft het goed gezien. Als er iets is waar we op dit moment behoefte aan hebben, dan is het een burgemeester die de boel een beetje bij elkaar houdt. Die zijn best doet om te zorgen dat we met elkaar praten, en naar elkaar luisteren. Als Amsterdammers, als buurtgenoten, maar bovenal als ménsen, en niet als varkens, honden en geitenneukers. Als deze dieptragische gebeurtenis daarvoor de aanleiding vormt, is Theo misschien niet helemaal voor niets gestorven.