Ik ben een grote fan van de rondvaart in Amsterdam. Er is niets mooiers dan samen met vrienden Amsterdam vanaf het water te bekijken. De gemeente wil de rondvaartmarkt stevig opschudden. Het moet duurzamer, veiliger en aantrekkelijker worden op de grachten en nieuwe spelers moeten toegang krijgen op de Amsterdamse grachten.
De gemeente Amsterdam gaat bestaande vergunningen voor boten langer dan 14 meter intrekken en opnieuw verdelen. Tegelijkertijd wordt de markt voor boten tot 14 meter vrijgegeven. Om te bepalen wie wel en wie niet een vergunning krijgt heeft Waternet criteria uitgewerkt zoals geluidsoverlast, lengte van de vaartuigen, duurzaamheid van de boot en uitstraling.
Waternet kijkt verrassend genoeg niet naar de ervaringen van ondernemers, hun dienstverleningsconcept, het beslag op de openbare ruimte met ticketshops en touringcars, vaargedrag, de informatiesystemen aan boord voor verkeersmanagement, hun maatschappelijke betrokkenheid en belastingmoraal.
Erfenis
Of een ondernemer voldoet aan de criteria is ter beoordeling aan Waternet. De herverdeling vindt volgens de planning plaats in 2016 en de nieuwe vergunningen zijn vanaf 2020 geldig voor een periode van 10 jaar, waarna de vergunningen opnieuw worden verdeeld. Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft bepaald dat Amsterdam geen vergunningen voor onbepaalde tijd mag afgeven. De uitvoering van het plan is nog een erfenis uit de vorige raadsperiode.
Verschonen
Reders kunnen bij de indiening natuurlijk beloven schoner te gaan varen. Maar de techniek voor volledig elektrisch varen is nog steeds in ontwikkeling. Mogelijk is er over een paar jaar nieuwe techniek. Of kunnen we met slimmer verkeersmanagement op het water veel meer bereiken.
Het is de vraag of de reders wel echt in staat zijn in enkele jaren tijd de vloot te verschonen. Wat zijn dan sancties na 2020? Het stilleggen van de rondvaart?
De vraag is ook welke nieuwe ondernemers durven te investeren in een nieuwe, schone vloot met het vooruitzicht dat ze over 10 jaar hun vergunning weer kunnen verliezen. Als het even tegen zit slokken de grote, gevestigde spelers zo’n kleintje na een paar jaar gewoon op. Verliest die dan zijn vergunning weer? Is de markt wel groot genoeg voor meer dan vier spelers?
Op slot
En, heb je eenmaal een vergunning om te varen, dan moet je nog een ligplaats zien te krijgen. De huidige infrastructuur is hier niet op ingericht. Onlangs nog zijn de ligplaatsen bij het Damrak voor maar liefst 20 jaar vergund aan een rondvaartondernemer zonder eisen te stellen aan verschoning van de vloot of ruimte te maken voor meer openbare steigers. De markt zit daarmee feitelijk op slot.
In de periode tot 2023 wordt er rond het Centraal Station stevig gebouwd, waardoor de bestaande steigers tijdelijk verplaatst worden naar het water voor de Heilige Nicolaas Basiliek. Dat vergt veel passen en meten. Veel ruimte is er niet, al helemaal niet voor nieuwkomers.
Gefaseerd
De rondvaartsector zet grote vraagtekens bij de haalbaarheid. Een van hun goede voorstellen is de vergunningverlening gefaseerd te doen; elke twee jaar een deel van de vergunningen openstellen. De sector stelt zelfs voor om in 2020 als ‘zero emissie’ te gaan varen.
Herbezinning
Of de gemeente met de ‘aanbesteding’ de beoogde toegang tot de rondvaartmarkt en de gewenste verschoning van de vloot gaat halen is te betwijfelen. Straks zitten we 10 jaar lang vast aan 4 tot 6 ondernemers met wie geen nieuwe afspraken te maken zijn. Dat is niet goed voor de stad in balans. De rondvaartsector heeft grote impact op de publieke ruimte in de binnenstad. Daarvoor is intensieve samenwerking met de ondernemers nodig ook als het gaat om ook de ticketshops en touringcars. Wat is hun 'social return on investment'?
Het plan schreeuwt om uitstel of tenminste herbezinning.
De grootste gevestigde vloten hebben in het achterliggende decennium weinig gedaan om de dieselwalm te beperken, ik vrees dat het nog wel een jaar of tien gaat duren tot er merkbaar verbetering komt