Op de De Ruijterkade moeten voetgangers en fietsers vanaf oktober ter hoogte van de pontjes de ruimte met elkaar gaan delen. Voetgangers, scooters en fietsers gaan elkaar kruisen. Nu worden die stromen nog gescheiden door aparte voet- en fietspaden en geregeld met verkeerslichten en zebrapaden. Hoe doen we dat met de rondracende scooters, dolende toeristen met hun selfiesticks, whatsappende bakfietsers? Elke drie minuten komt er een bomvolle pont aan. De experts zijn erover verdeeld. Maar, wat is het alternatief?
De bedenkers gaan uit van de ‘shared space’-gedachte. Fietsers, scooters en voetgangers zijn bij elkaar op bezoek. Iedereen is gelijkwaardig. Het gebied krijgt geen verkeerslichten of voorrangsregels en wordt zo ingericht dat verkeersdeelnemers alerter en daardoor voorzichtig zijn; snelheid omlaag en aandacht omhoog. Met deze aanpak zijn goede ervaringen opgedaan in Engeland, Denemarken, Italie en Duitsland.
Gedragsbeïnvloeding is een vertrekpunt bij shared space. De ruimte vraagt om meer bewustzijn van de gebruikers over de beschikbare ruimte, de te kiezen routes en de aanwezige medegebruikers. De gebruiker ervaart een hoger risico en compenseert dit door zelf minder risico te nemen bij het doorkruisen van de ruimte.
De ervaringsdeskundigen en toekomstige gebruikers van de IJzijde zien het totaal niet zitten; 88% van de AT5 kijkers vindt het een slechte plek voor zo’n experiment. Ook experts zijn verdeeld over de effectiviteit en over waar het principe het best tot zijn recht komt. Dat belooft weinig goeds.
Een eerste voorwaarde is dat er voldoende ruimte is om te delen. Elke dag komen er 25.000 Amsterdammers, bezoekers en toeristen op dat stukje shared space. Verkeerskundigen van de gemeente hebben vast en zeker stevig gerekend aan alle plannen rond het Centraal Station en zich er van verzekerd dat die ruimte voldoende is.
Shared space is voor mensen met een functiebeperking geen goede oplossing is. Blinden en slechtzienden zien niet wat andere gebruikers gaan doen, kunnen niet communiceren en anticiperen. De inrichting van de ruimte biedt daarvoor te weinig aanknopingspunten. Ook mensen die slecht ter been zijn, slechthorenden en doven missen de duidelijke structuur van een voetpad, fietspad en zebrapad. Die structuur ontbreekt bij shared space. De gemeente moet voor deze groepen daarom aparte voorzieningen treffen.
De lastige vraag is hoe je voorkomt dat hier alleen nog maar het recht van de sterkste gaat gelden. De kruispunten bij het ODE-eiland, de Haarlemmerstraat en de Prins Hendrikkade laten zien dat geen ruimte delen ook geen alternatief is. De grootste schreeuwer neemt daar simpelweg alle ruimte. Voorrang of niet.
Wat is het alternatief? Amsterdam wordt steeds voller. Om Amsterdam in balans te houden zullen we moeten leren om de ruimte met elkaar, en onze gasten, te delen. Dat mag allemaal best met wat meer respect voor elkaar.
Zijn de zorgen van de Amsterdammers terecht? Of is het: onbekend maakt onbemind? Ongetwijfeld zal de gemeente de invoering monitoren en met experts en gebruikers evalueren. Als het werkt dat zijn er kansrijke toepassingen voor het Rokin, de Zeedijk, het Damrak en andere straten die wel wat meer ‘leefbaarheid’ kunnen gebruiken; autoluw, met voldoende ruimte voor voetgangers en fietsers en waar je je bij elkaar op bezoek voelt. Geef het plan een kans. Al is het om ervan te leren.
AT5 Nieuws
RTV Noord-Holland
Politie Amsterdam
Amsterdam.nl
RTV Amstelveen
Parool Nieuws Amsterdam
Het is beter om het heel strict te regelen, maar dan wel zo dat alle belanghebben dat kunnen doen wat ze graag willen doen. De fietser om te beginnen, wil doorfietsen. De voetganger heeft dan wel een heel erg korte remweg maar wil zich veilig voelen. Niet de kans dat een stuk ijzer je van achteren of opzij raakt.
Daarom mijn voorstel, een groene golf voor fietsers en voetgangerslichten die heel frequent op groen springen. De fietsers en voetgangers worden van elkaar gescheiden door een ijzeren kettinkje tussen paaltjes.
Om fietsers te overtuigen zich te conformeren aan de Groene Golf moeten ze ver voor de voetgangersoversteek al langzamer of sneller gaan fietsen om exact wanneer de voetgangers niet oversteken bij de oversteek voorbij te fietsen als peleton. Dat doe je door al ter hoogte van het KvK gebouw en bij het Muziekgebouw groene LEDjes te laten oplichten om de zoveel meter. Het hele peleton moet dan dezelfde snelheid aanhouden. Laat dat een beetje hoog zijn zodat de minderheid van langzame fietsers wel rood krijgt, maar de snelle forensen lekker door kunnen fietsen.
De voetganger met haast weet ook precies wat er gaat gebeuren. Als je rood hebt dan schuift er een ondoordringbaar peleton voorbij, oversteken is geen optie. Die zie je van verre al aankomen. Ook door het terugtellertje in het voetgangerslicht. Kom je van de pont afrennen en zie je dat het peleton op je weg zal vinden dan ren je enkele tientallen meters naar rechts, naar de oversteek waar het peleton dan net voorbij is gekomen.
De petitie http://groenegolfvoorfietsers.petities.n.. voor het grootschalig toepassen van de groene golf heb ik ingetrokken omdat het bijzonder moeilijk is als trams en hulpdiensten het kunnen verstoren. Maar op deze plek zijn de condities ideaal.
Wie weet zal het shared space-concept geen gewonden opleveren en min of meer functioneren. Maar dat betekent niet dat het fijn is. Je voelt je als voetganger nog steeds niet veilig, net zoals je ook in de 9 Straatjes de hele tijd op de stoep moet proberen te blijven. Als fietser zal het ook even irritant zijn als het kruisen met de voetgangersstromen die uit de Kalverstraat komen.
Tijd voor een nieuwe petitie: http://groenegolfachtercs.petities.nl