
Amsterdam is weer eens heftig in beroering. Nu eens niet door een voetbalwedstrijd of vanwege krakersrellen, maar vanwege activist Abulkasim Al-Jaberi, die in november vorig jaar tijdens een betoging werd opgepakt vanwege het roepen van 'Fuck de koning, fuck de koningin, fuck het koningshuis!' Al-Jaberi had hiervoor op 27 mei voor de politierechter moeten verschijnen, de dagvaarding werd echter door het Openbaar Ministerie wegens 'heroverweging' ingetrokken.
Majesteitsschennis
Heel veel mensen vinden iets van deze zaak. Sommigen vinden het schandalig, anderen vinden dat zo'n uitspraak bij deze tijd past. Het OM, in de persoon van Officier Willem Nijkerk, vindt de uitlatingen strafbaar, Al-Jaberi zelf vindt zijn vervolging een racistisch complot. Feit is wel dat de uitroep 'Fuck de Koning' ondertussen een gevleugelde uitdrukking is geworden.
Wat me opvalt, is dat het merendeel van de mensen die ik spreek niet zo wakker ligt van de beroering. Persoonlijk heb ik wel mijn bedenkingen. Niet vanwege de tere zieltjes van onze koning of koningin, Lex is zijn hele leven lang voorbereid op een koningschap in een land waarin de vanzelfsprekendheid van de Monarchie ter discussie staat, het zou flauw zijn om nu ineens gekwetst te gaan doen omdat één of andere roeptoeter het gemunt heeft op een kinderfeestje. Net als Burgemeester van der Laan ben ook ik van mening dat het artikel voor majesteitsschennis in het Wetboek Van Strafrecht vermoedelijk z'n langste tijd wel heeft gehad.
Democratisch recht
Mijn bedenkingen gelden het beroep op de Vrijheid van Meningsuiting die activisten en anderen te pas en te onpas uit de kast halen als ze op bepaalde uitspraken worden aangesproken. Soms is dat terecht: de vrijheid van meningsuiting is de ultieme pijler voor de democratie, het recht om kritiek te hebben op machtshebbers en overheid, zonder daarvoor vervolgd of gestraft te worden. Daardoor is het mogelijk om meningen en inzichten binnen de maatschappij te delen en met open vizier oppositie te voeren. Of het roepen van 'Fuck de koning' een zinvolle bijdrage aan het democratisch systeem is durf ik echter te betwijfelen. Eigenlijk vind ik het zelfs flauw, en misschien wel oneigenlijk om je achter een democratisch recht te verschuilen als je in je verongelijktheid eens iets doms roept waardoor anderen gekrenkt of gekwetst zouden kunnen worden.
Waar ik me dan ook zorgen over maak is het gebruik van de Vrijheid van Meningsuiting als legitimatie om letterlijk alles te mogen zeggen wat je maar wilt. Niet in de vorm van de puberwijsheid dat je iemand voor rotte vis kunt uitmaken zolang je er maar 'ik vind' voor zegt, maar de mening van velen dat dit grondrecht zo veelomvattend is dat deze op geen enkele wijze middels het strafrecht of op andere wijze zou mogen worden beperkt, ongeacht of dit nu kwetsend of beledigend is of niet.
Ongewenste effecten
Alles zeggen wat je maar wilt, zonder ooit door maar één wettelijk voorschrift te worden beperkt! Het lijkt een Utopie voor iedere activist, maar het is de geest uit de fles. Juist in een tijd waarin we bepaalde uitingen jegens groeperingen of bepaalde individuen proberen in te dammen omdat ze haatzaaiend of discriminerend zijn, kon het wegvallen van wettelijke beperkingen op de Vrijheid van Meningsuiting wel eens ongewenste effecten hebben. Het betekent namelijk dat je in vrijheid mag zeggen dat we minder Marokkanen willen, dat de Holocaust niet heeft plaatsgevonden, dat homo's vies zijn, dat agenten nazi's zijn en dat vrouwen die niet op je fluitje reageren hoeren zijn. Is dat de vrijheid die we willen?
Laat die Vrijheid van Meningsuiting nou gewoon lekker door de wet beperkt blijven, zoals nu al in artikel 10 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens is geregeld. Laten we ook vooral stoppen dit zwaarwegende grondrecht bij iedere verkeerd vallende oprisping uit de kast te trekken. Laat El-Jaberi ook lekker de maatschappelijke relevantie van zijn rechtzaak ter discussie stellen in plaats van slachtoffertje te spelen. Mag ik dat zeggen? Ja, dat mag ik zeggen!
Natuurlijk moet je niet te pas of te onpas allerlei persoonlijke grofheid tegen wie dan ook roepen onder beroep op de bescherming van "je vrijheid van meningsuiting". Of het nu een majesteit betreft of mijn hoogbejaarde moeder.
Pervers misbruik van het recht op meningsuiting om lekker te beledigen mag van mij op gepaste wijze afgestraft worden, daar heb je geen specifieke wetsartikelen ter bescherming van de majesteit voor nodig. Deze Al-Jabberi was voor zover ik weet nog geen "bekende Nederlander", helaas doet de heisa rondom zijn geroep een gooi in die richting. Hoeveel mensen hebben zijn geschreeuw gehoord? Laten we het probleem dat deze Al vormt niet groter maken dan zijn kleinheid is.
Anders is het met het bekladden van het Paleis op de Dam. Voor kapitalen is er jarenlang aan de gevels gerestraureerd, het puberale bespuiten ervan ter provocatie is voor mij een soort van "majesteitsschennis". Niet alleen om die tekst die door hele volksstammen gezien is (mede door ijverige fotografen die het overal posten) maar vooral vanwege de respectloze beschadiging van een kostbaar museaal pand dat van ons allemaal is.