AmsterdamCentraal.nl

Al sinds verleden jaar sla ik met verbijstering gade wat men allemaal uit de kast trekt om een stuk van 'ons nationaal erfgoed' te verdedigen. Opmerkelijk genoeg is het voor de meesten de eerste keer dat zij zich druk maken om zoiets als 'nationaal erfgoed' of 'traditie'.
Een Facebookpagina ter verdediging van Zwarte Piet roept overspannen: 'Zwarte Piet is geen racisme! Handen af van onze cultuur!' En in kleine lettertjes: 'Nederland tuigvrij.'
Dan weet je wel ongeveer uit welke hoek de wind door de bomen waait.
Overigens zijn er heel veel Nederlanders die oprecht en zonder kwetsende bijbedoelingen voorstander zijn van Zwarte Piet. Aanvankelijk meldden zij zich massaal aan voor Facebookpagina's die pleitten voor behoud van de traditionele Piet. Maar sinds de discussie steeds meer wordt gedomineerd door populistische en nationalistische clubjes keren zij zich daarvan weer haastig af.

In Amsterdam vond men een oplossing om de tegenstanders van Zwarte Piet tegemoet te komen: de roetpiet. Breeduit werd hij geëtaleerd in de media. Niks racisme of slavernij, de Piet was niet zwart van nature, maar door vegen roet uit de schoorsteen waar hij doorheen kwam.

Het wordt ondertussen steeds lastiger uit te leggen aan de kleintjes. Eerst moet je als ouder zien duidelijk te maken wat schoorstenen en roet zijn, inmiddels begrippen uit een ver verleden. Vervolgens moet je gaan bedenken hoe het  komt dat in deze tijden van radiatoren en vloerverwarming zo'n gast dan tóch nog onder de roetvegen zit.

In het andere kamp gaat het er eveneens bekrompen aan toe. Het is toch ietwat droevig om telkens zo'n nummer te maken van het slavernijverleden. Vooral wanneer je bedenkt dat een eerdere generatie nog vol enthousiasme in 1975 het net onafhankelijk geworden moederland massaal de rug toekeerde om zijn heil te zoeken in het land van de voormalige kolonisator en de slavenhandelaren. Maar ja, ook toen gold waarschijnlijk: 'Erst kommt das Fressen, dann kommt die Moral' (Bertolt Brecht).

Uiteindelijk zijn alle argumenten zinloos. Voor- en tegenstanders moeten tot het simpele maar heldere inzicht komen dat ze niet zo moeilijk moeten doen. Vooral degenen die zo gebrand zijn op het behoud van Zwarte Piet moeten bedenken dat we het voor de kinderen niet hoeven doen. Die hebben vrede met elke kleur.

Belangrijker is dat we inzicht krijgen in onze eigen hypocriete instelling, dat we zien hoe we ons laten verleiden tot gemakkelijk en dom racisme om de tegenstander maar pijn te kunnen doen. En de inzet? Een fantasiefiguur!

Hoe kunnen wij een voorbeeldfunctie vervullen in de bestrijding van archaïsche tradities bij andere culturen (vrouwenbesnijdenis, homohaat, uithuwelijking, stierenvechten) als we zelf niet eens in staat zijn zoiets onbenulligs als Zwarte Piet te moderniseren? Laat nou eens zien waarin een klein land echt groot kan zijn en maak er niet zo'n achterlijke toestand van. Toon wijsheid en grootmoedigheid.

Eerste foto: schminksetjes voor Zwarte Piet bij V&D.