Het is iedereen wel bekend dat de Openbare Bibliotheken zuchten onder de bezuinigingspolitiek. Voor veel dorpen betekende dit van 1 bibliotheek naar géén bibliotheek. Wat dat betreft is Amsterdam bevoorrecht als grote stad - het is natuurlijk niet leuk als ergens een filiaal sluit maar bij 25 vestigingen blijven er altijd nog wel een paar over op loop- of fietsafstand. En dan is er ook nog de Centrale OBA op het Oosterdokseiland. Die eigentijdse hoofdvestiging uit 2007 biedt zoveel faciliteiten en activiteiten dat het ondenkbaar is dat ze ooit zal sluiten. Er is zelfs een expositiezaal die de Amsterdammer gratis de kans geeft om kennis te maken met deelcollecties van allerlei musea elders in het land.
Wisselende leenexposities
Ik heb al eens eerder de aandacht gevestigd op dit aantrekkelijke fenomeen, waar je zonder op reis te hoeven en zonder in de rij staan voor toegangskaartjes kennis kunt maken met steeds weer een andere kleine expositie. Je kunt je bijvoorbeeld even laten meenemen in een presentatie door het Rijksmuseum of Beelden aan Zee (Den Haag, Scheveningen).
Momenteel kun je tot 1 mei a.s. even denkbeeldig naar Zwolle reizen: het Museum de Fundatie.
Het Zwolse museum heeft een deel van haar verzameling foto's, geschilderde en getekende portretten door Paul Citroen (1896-1983) in bruikleen gegeven. Tevens 16 grootformaat bewerkte gespiegelde dubbelportretten door Pieter Henket (Esch 1979), die in New York furore maakte met zijn foto van Lady Gaga en andere indrukwekkende mannelijke expressieve portretten op kalkpapier: ''Mijn werkelijkheid is zelfs groter dan mijn droom ooit is geweest''.
In het werk van Paul Citroen herkennen we Karel Appel, Bertus Aafjes, Simon Carmiggelt, Jan Cremer en Toon Hermans. De kunstenaars Citroen en Henket maken deel uit van de expositie ''Faces'' in Museum de Fundatie.
Roemruchte geschiedenis
De persoon die aan de wieg van De Fundatie stond, Dirk Hannema (1896-1984), heeft zelf een roemruchte levensgeschiedenis. In zekere zin speelt daarin ook nog de rivaliteit tussen Amsterdam en Rotterdam. Dirk Hannema studeerde eerst bouwkunde in Delft en daarna kunstgeschiedenis in Utrecht, maar die laatste studie maakte hij nooit af. Hij was de zoon van Dirk Hannema, eigenaar van een groot makelaarskantoor en jonkvrouwe Hermine Elisa de Stuers, uit Den Haag. Dirk Hannema Junior is zijn leven lang kunstverzamelaar geweest.
Hij brak zijn studie af toen hij als assistent werd aangenomen door Museum Boymans in het Rotterdamse Schielandshuis. Zijn baas, directeur Schmidt Degener kreeg in 1923 een aanstelling als directeur van het Rijksmuseum en Hannema maakte op 26 jarige leeftijd een bliksempromotie tot directeur van Boymans. Hannema was een uitstekend netwerker en sloot vriendschappen met de Rotterdamse havenbaronnen Van Beuningen en Van der Vorm. Hij interesseerde hen te investeren in kunst die vervolgens voor expositie in het Boymans Museum werd uitgeleend. Hannema kocht en adviseerde louter op intuïtie, die was fenomenaal maar soms even fataal.
Succes en ondergang
Topstukken als 'De Verloren Zoon' van Jeroen Bosch en 'Titus' van Rembrandt werden via hem verworven. In 1937 dook uit onduidelijke bron een onontdekte Johannes Vermeer op met als titel: 'Christus en de Discipelen te Emmaüs'. Het was een vervalsing, in stille afzondering in Frankrijk vervaardigd door Han van Meegeren. Dit was een gefrustreerde goede kunstenaar die werkte in de klassieke stijl, waarvoor in de 20e eeuw geen belangstelling bestond. Hij was bespot en kon vrijwel nergens meer exposeren omdat nieuwe stijlen overal om de aandacht vroegen. Van Meegeren minachtte de kunstkenners, critici en makelaars - hij zou ze door de mand laten vallen en zich zo rehabiliteren. Het had succes, het werk werd als 'echt' erkend en toen het in 1938 ter veiling kwam boden het Amsterdamse Rijksmuseum en het Rotterdamse Boymans tegen elkaar op. Dirk Hannema had de grootste geldschieters en ging door tot 1,25 miljoen (omgerekend naar hedendaagse waarde), toen onvoorstelbaar. Het Rijksmuseum haakte daarop af.
Tijdens de oorlog koos Hannema voor collaboratie met de 'nieuwe orde', hij aanvaardde zijn aanstelling tot Gemachtigde voor het Nederlandsch Museumwezen door de gehate Kultuurraad. Vervolgens kwam ook de waarheid over de valse 'Emmaüsgangers' aan het licht.
Na de oorlog werd Hannema veroordeeld, zat een gedeeltelijke straf uit en werd door Museum Boymans uitgekotst. Op zijn vrijlating trok hij zich terug op kasteel Nijenhuis te Heino-Wijhe. Verzamelen viel 100% samen met zijn leven. De eenzame man met latente homosexuele geaardheid had als grote liefde de easthetiek en verfijnde smaak. Hij begon gewoon opnieuw, met als basis zijn privé verzameling en richtte de Stichting Bestuursfundatie Stuers op om daarmee zijn levensdoel voort te zetten. Hij geloofde – oprecht of uit schaamte? – in het talent van Han van Meegeren: ''In de anderhalf jaar dat de 'Emaüsgangers' als Vermeer in Boymans hing heeft nooit iemand één bezwaar gemaakt''. In het oude kasteeltje hangen zes doeken van de vervalser bij elkaar...
Bronnen:
Presentatie Museum de Fundatie, Zwolle
Ilse Bos, Openbare Bibliotheek Amsterdam
Wikipedia – Dirk Hannema, Han van Meegeren.
AT5 Nieuws
RTV Noord-Holland
Politie Amsterdam
Amsterdam.nl
RTV Amstelveen
Parool Nieuws Amsterdam
vier reacties op "Ook voor niet-museumkaarthouders gratis"
De exposities op het Oosterdok zijn natuurlijk heel mooi maar ook in de kleinere bibliotheken zijn allerlei exposities. Van mij hangt er op dit moment werk in de OBA in de Spaarndammerstraat en in de Van Hallstraat. Schilderijen, collages en gedichten. Nog tot 25 april. Informatief stukkie verder. (Binnenkort hang ik in Friesland)