Kunst is emotie, maar kunst niet alleen.
Vincent van Gogh, die bij zijn leven nooit een van zijn schilderijen verkocht, maar ze hooguit als plaatsvervangend betaalmiddel gebruikte, schreef aan zijn broer Theo: "Ik kan het feit niet veranderen dat mijn schilderijen niet verkopen, maar er zal een tijd komen dat de mensen zullen erkennen dat ze meer waard zijn dan de verf waarmee ze zijn gemaakt".
Iemand had tientallen jaren lang een aandoenlijk beeldje op een kastje staan. Ontroerend om naar te kijken, zoals andere mensen naar het sentimentele schilderijtje kijken van een zigeunerjongetje bij wie een traan over de wang rolt. Zo hebben die mensen gekeken naar het beeldje van het hoofdje van een kindje dat in slaap gevallen is. Maar dit werd opeens heel anders toen de nieuwe eigenaar het kopje los schroefde van het voetstukje waarop het bevestigd was. Toen kwam opeens de signatuur van de maker in het zicht: Constantin Brâncusi. En plotseling moet het beeldje voor miljoenen euro's verzekerd worden omdat het een enorm diefstalrisico vormt.
Bij zulk nieuws moet ik altijd denken aan een uitspraak van de Franse impressionist Edgar Degas: "Als iemand voor een schilderij drieduizend franc betaalt, dan bekoort het werk hemzelf. Als hij er driehonderd duizend franc voor betaalt wil hij indruk maken op anderen".
Anne Frank speelde eind jaren dertig, net als alle andere kinderen uit de rivierenbuurt, op het Merwedeplein. De gebruikelijke spelletjes: bal gooien, hinkelen, touwtje springen en knikkeren. Als we naar het achterhuis moeten dan kunnen we maar zo min mogelijk spullen meenemen, had vader Otto Frank tegen zijn dochters gezegd. Dus gaf Anne haar trommeltje met knikkers in bewaring aan haar buurmeisje Toosje Kupers, ze kon immers toch niet meer buiten spelen. Toosje Kupers gaf het blikken doosje een plaatsje in de speelgoedkast.
Toen Miep Gies na de bevrijding met Annes dagboek tevoorschijn kwam, dacht Toosje begrijpelijk niet meer aan die knikkers. Want ach, het waren maar gewoon knikkers, die alle kinderen hadden in die tijd, ze dragen geen persoonlijke kenmerken. Als je erbij nadenkt geef je Toosje groot gelijk, want knikkers waren voor de kinderen net als wisselgeld voor de grote mensen. Ze gingen steeds van hand tot hand, van verliezer naar winnaar. De knikkers in dat trommeltje waren niet anders dan al die andere knikkers van de kinderen uit de buurt. Zeventig jaar later werd de speelgoedkast uitgeruimd en een bejaarde Toosje hield een blik knikkers in de handen. Annes knikkers? Of haar eigen knikkers? Ach, wat maakt het uit. Maar voor het Anne Frankhuis was de authenticiteit cruciaal, men was er blij mee! Onbetaalbaar. Emotie dus.
Nu vraag ik mij af voor welk bedrag de Kunsthal haar bruikleen knikkers heeft verzekerd.
AT5 Nieuws
RTV Noord-Holland
Politie Amsterdam
Amsterdam.nl
RTV Amstelveen
Parool Nieuws Amsterdam
drie reacties op "Emotie"
Anne is een krachtig symbool voor de Jodenvervolging, gekozen om dat gigantische leed tastbaar te maken en enigszins in perspectief te kunnen zien. Een prijskaartje aan de knikkers van dit meisje hangen riekt naar relikwie-verering en mist het punt totaal.
Er is maar 1 blikje met knikkers van Anne Frank, dat zou kunnen betekenen dat een veilinghuis er een aardig prijskaartje aan zou kunnen hangen. Maar blikje en knikkers onderscheiden zich in niets van de grote aantallen blikjes met knikkers die nog in ontelbare speelgoedkasten liggen. Dus behalve emotie heeft de vondst geen waarde. Bij een schilderij van Van Gogh, of een beeldje van Brâncusi is dat anders. Als het werkelijk toegeschreven wordt aan zulke makers is er maar 1 van op de hele wereld. Maximale schaarste dus.
Triest is dat met het groeien van het aantal miljardairs op de wereld de biedingen steeds maar hoger worden. Musea, die aankopen ten dienste van een groot publiek komen er nog maar nauwelijks aan te pas. Er moet alleen maar gehoopt worden dat de schatrijke eigenaars bereid zijn hun bezit nu en dan in bruikleen af te staan. Gelukkig zijn die er wel zoals de eigenaar van het beeldje van Brâncusi die de Kunsthal het nu laat exposeren.