Op 19 maart 2014 zijn de verkiezingen voor de Amsterdamse gemeenteraad. Maar, stellen die gemeenteraad en de bestuurscommissies eigenlijk nog wel wat voor? De gemeente Amsterdam krijgt er van de overheid veel taken bij, waarover ze eigenlijk niets te zeggen krijgt. Waarom zouden we dan nog gaan stemmen?
Ogenschijnlijk gaat de gemeente Amsterdam in 2014 over meer. Op het brede terrein van jeugdzorg, werk en zorg aan langdurig zieken en ouderen heeft het kabinet gekozen voor decentralisatie van taken naar gemeenten. De gemeente is de bestuurslaag die dit dichtbij burgers het beste zou kunnen organiseren. Inzet daarbij is dat er één persoon is die mensen die dat nodig hebben, ondersteunt en begeleidt op basis van een integraal plan voor het hele huishouden. Mooie woorden.
De gemeenten krijgen er bij die decentralisatie veel meer middelen bij: zo’n 16 miljard. Maar, de gemeente verliest tegelijk positie op die drie beleidsterreinen. De meeste beslissingen liggen namelijk vast in wettelijke kaders of in regionale samenwerkingsafspraken. Dat geldt niet alleen voor werk en zorg, maar ook voor de veiligheid (de Politie) en het complexe grondbeleid. De gemeente wordt straks een uitvoeringsorganisaties die effectief nog maar over 10% van het budget kan besluiten.
Geen toekomst
Waarom zouden we dan eigenlijk nog gaan stemmen in maart 2014? Jasper Loots en Piet-Hein Peeters vragen het zich af in hun boek ‘De gemeente heeft geen toekomst’. In interviews met experts en raadsleden nemen de auteurs de lezer aan de hand mee over het reilen en zeilen van de lokale politiek. Helaas hebben de auteurs niet gesproken met ondernemers- en bewonersorganisaties. Over hen gaat die politiek, toch?
Ze spraken onder meer met het Amsterdamse VVD-raadslid Marja Ruigrok die vrolijk constateert: "Op de website van de gemeente staat dat de gemeenteraad de baas is. Als ik dat lees, moet ik lachen". Die constatering vat het boek goed samen.
Grote broek
Partijen trekken in hun programma vaak een te grote broek aan bij met name de paragrafen over de zorg, werk en onderwijs. De partijen beloven veel dat ze niet kunnen waarmaken. Ze gaan er simpelweg niet over. Ook hebben ambtenaren en wethouders een grote kennisvoorsprong op de Amsterdamse gemeenteraadsleden en daarmee hebben ze feitelijk de regie in handen. Raadsleden worden vooral als lastig ervaren.
De echte macht ligt vandaag vooral bij de zorginstellingen, woningcorporaties en onderwijskoepels. Daar, in de raden van toezicht, zitten de ervaren ‘notabelen’ die echt aan het stuur staan. Raadsleden blijven achter met lege handen. Ze hebben geen grote zak geld en ze kunnen ook niet besluiten over waaraan dat wordt besteed.
Koninkrijkjes
De gemeente Amsterdam moet straks integraal gaan werken. Het klinkt allemaal prachtig. Echter, de realiteit is er een van de versnippering van de oude stadsdelen en heel veel verkokerde koninkrijkjes. Het ambtelijke apparaat is er niet klaar voor, constateert oud wethouder Marijke Vos.
De kwaliteit van gemeenteraadsleden in dat kleinere speelveld is cruciaal, willen ze nog enige invloed kunnen uitoefenen. Raadsleden moeten een netwerk van experts om zich heen verzamelen, dat hen voedt. Anders wordt het kennismonopolie van de ambtenaren niet doorbroken. Raadsleden moeten ook hun beperkingen kennen: waarover kun je wel besluiten en waarover niet. En helaas mag je straks over steeds minder zaken meebesluiten.
Dwaze bestuurscommissies
Waar we in elk geval van af moeten zijn die dwaze bestuurscommissies. Huub Verweij twitterde onlangs nog: "Wedden dat de stadsdeelcommissie een voortzetting wordt van slappe politieke samenstellingen zoals nu, maar met minder macht!". De belangen van de buurt kunnen onbetaalde vrijwilligers in bewoners-, buurt- en ondernemersorganisaties in Amsterdam veel beter behartigen dan die tandeloze bestuurscommissies. Dat hebben de afgelopen jaren helaas aangetoond.
Er moet een geweldig stevige centrale Amsterdamse gemeenteraad komen. Die moet zorgen voor een snelle aanpassing van het verkokerde ambtelijke apparaat. Die gemeenteraad heeft bovendien invloed in de landelijke politiek en kan ervoor zorgen dat de stem van Amsterdam goed wordt gehoord bij het gemeenschappelijke beleid in de metropoolregio.
Kiezers
Natuurlijk ga ik stemmen op 19 maart 2014. Er zijn genoeg relevante zaken waar de Amsterdamse raadsleden wel invloed op hebben zoals bestemmingsplannen, economisch beleid, de leefbaarheid in de buurt en de bereikbaarheid. Een van de geïnterviewde experts sluit af met: "Wij kiezers moeten de lokale politiek overeind houden. Hoe incapabel ze soms ook zijn, die duizenden raadsleden moeten er zitten om te zeggen dat ze niet willen wat er nu gebeurt, en dat zij, en niemand anders, willen bepalen wat er gebeurt in hun gemeenten".
Het boek is een aanrader voor iedereen die meer wil weten over het functioneren van het Amsterdamse gemeentebestuur.
AT5 Nieuws
RTV Noord-Holland
Politie Amsterdam
Amsterdam.nl
RTV Amstelveen
Parool Nieuws Amsterdam
vier reacties op "De gemeenteraad heeft geen toekomst"
Dus angstig steekt het schip van wal.
Het kabinet heeft met nieuw beleid de (gemeente)ambtenaren dichter bij de burgers gebracht en daarmee wordt alles beter en efficiënter. De winst heeft ze alvast op voorschot geïnd.
Straks zitten al die gemeentebesturen in zak en as want beter en efficiënter wordt zo'n gigaoperatie nooit bij toverslag. En daar er gerekend is met besparingen beperkt zich de chaos straks niet alleen tot de gemeenten die nog bezig zijn om betere wielen uit te vinden maar die gaat ook het landsbestuur zware hoofdpijn bezorgen. Benieuwd wat Dijsselbloem over een halfjaar in Brussel voor verhaal zal hebben.
De Raad heeft zoveel macht als hij zichzelf toestaat. Het probleem van de Amsterdamse Raad is dat hij wilt meebesturen. En dat gaat mis. De Raad heeft het meer over futiele details dan over beleid. En beleid, daar gaat de Raad over en niemand anders.
Een tijdje geleden kwam het rapport Deetman over het Stedelijk uit. Een rapport wat alle kolen en geiten spaart. Volgens de SP had Gehrels de Raad informatie achtergehouden omdat aannemer Midreth niet 60% boven de begroting zat maar 65%. Vreselijk, schandalig, ongehoord! De SP vergat even dat de Raad iedere keer weer een krediet verstrekte. Dus als je je nu niet eens met details bemoeide maar met beleid, dan had de SP dat kunnen weten.
Dat de Raad maar over 10% van het budget gaat is ook niet zo'n probleem. Dat is nog steeds erg veel geld. Om eens een voorbeeld te noemen: de openbare ruimte. De gemeente is verplicht om huisvuil op te halen en de bestrating goed te houden. Dus dat deel van je budget ligt al vast. Waar de Raad dan wel invloed op heeft is hoe het uitgevoerd gaat worden. Hoeveel keer per week halen we het huisvuil op. Gaan we scheiden? Vuilniszakken of ondergrondse bunkers? Kliko's?
En openbare ruimte? Hoelang mag het duren voordat een scheefliggende tegel weer rechtgezet gaat worden? 1 dagdeel, 1 dag of 1 week?
Dat zijn dan wèl de politiek keuzes.
Onderwijs idem, het grootste deel van het budget ligt vast, salarissen, huisvesting, energie, materiaal etc. Maar de aanpak van schooluitval en -verzuim niet. En daar heb je als Raad wel invloed op.
Tsja, en die bestuurscommissies. Ze krijgen nu de bevoegdheid van de deelgemeenten in Rotterdam. Een soort politie commissarissen dus. Overigens zijn die commissies nog gered door het CDA. Die zag bij het wetsvoorstel afschaffen stadsdelen ineens ook dat dorpsraden dan ook niet mogen. Vaak hebben die ook een apart budget.
In Nederland hebben we verdomd weinig geld over voor een goed functionerende volksvertegenwoordiging.